Είσαι δικός μου, εσύ, μυθιστόρημα, Έρρι ντε Λούκα, μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδόσεις Κέλευθος 2016
Είμαι φυσιογνωμίστρια. Για τα βιβλία μιλώ τώρα. Αν δω ένα βιβλίο θα καταλάβω τον χαρακτήρα του απ’ το εξώφυλλο, τις διαστάσεις, τον τίτλο, τα χρώματα, την γλώσσα του σώματος τέλος πάντων. Σπάνια γελιέμαι. Ίσως έχω εκπαιδευτεί με τους ανθρώπους. Λέω, ίσως.
Όπως και να ‘χει το «είσαι δικός μου, εσύ» είναι του γούστου μου. Ως προς το κάθε τι. Ίσως πιο ποιητικό απ’ όσο θα περίμενε κανείς επιλέγοντας ένα πεζογράφημα, είναι γεμάτο ευαισθησία, λυρισμό και μια ιδιαίτερη μουσικότητα με δύσκολο και απαιτητικό τέμπο σαν όμορφος χορός που ζητάς να χορέψεις, αλλά δεν ξέρεις την χορογραφία. Αν επιμείνεις, θα μπεις στο ρυθμό.
Ο Έρρι ντε Λούκα είναι αναγνωρίσιμος ως προς τον ρυθμό της γραφής του. Είναι ένας φυσιολάτρης αλπινιστής που εμπνέεται από την θάλασσα και τα βουνά των νησιών του Τυρρηνικού πελάγους, το ψάρεμα και την ζωή των ψαριών. Ο ίδιος έχει δηλώσει πως μεγαλωμένος στη Νάπολη τα μόνα ζώα που έβλεπε ήταν τα αγριοπερίστερα της πόλης και οι ποντικοί, μηδαμινής γοητείας συγγραφικά ερεθίσματα.
Στο «είσαι δικός μου, εσύ» ένας δεκαεξάχρονος έφηβος την δεκαετία του ‘50, διψασμένος να μάθει την ιστορία του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ξεκαλοκαιριάζει στην Ίσκια και γνωρίζει την Κάια, ένα κορίτσι μεγαλύτερο του και με ένα μυστικό που το αγόρι καλείται να αποκαλύψει για να συνδεθεί μαζί της μέσα από έναν πανίσχυρο μεταφυσικό κώδικα.
Ο νέος λαχταρά να βρει την θέση του στον ρου της Ιστορίας, μαθαίνοντας γι’ αυτήν από τον θείο του και τον Νικόλα, δυο άνδρες που πολέμησαν και γνώρισαν την φρίκη και την αλήθεια του πολέμου κι έχοντας διαμορφώσει ο καθένας αυτόνομα τη δική φιλοσοφία.
Σ’ ένα σκληρό πεδίο άσκησης όλο το καλοκαίρι, ο νεαρός, ανδρώνεται και ωριμάζει.
Ο απόλυτος συγχρονισμός του με την Κάια, ως προς το ότι εκείνη αποζητά να ανακουφιστεί και να διαχειριστεί τον ψυχικό πόνο της πατρικής απώλειας κι εκείνος να μεταμορφωθεί σ’ έναν δυνατό, προστατευτικό και στοργικό άνδρα, συνθέτουν μια σχεδόν καρμική σχέση, έναν δεσμό βαθύ και απόλυτο, όπου ο καθένας βρίσκει στον άλλον τον σκοπό και το νόημα της προσωπικής του ανάγκης για αγάπη, θεραπεία, ερμηνεία, σύνδεση με το παρελθόν που τον στοιχειώνει και τον καθορίζει με διαφορετικό τρόπο.
Το αγόρι μάχιμο, ετοιμοπόλεμο, ατρόμητο ρίχνεται στη φωτιά για να απονείμει δικαιοσύνη. Στο τέλος της ιστορίας δεν είναι πια παιδί. Βρίσκει τον λόγο να ενσαρκώσει το πρότυπο του αγωνιστή που ρισκάρει τα πάντα για το ιδανικό του.
Ο συγγραφέας σκεπτικός ασκεί διακριτικά μια καλοπροαίρετη κριτική στην νέα γενιά που αντιδρά συχνά δίχως αντίκρισμα επιλέγοντας την σύγκρουση που δεν σε συμφιλιώνει με το παρελθόν, δεν διορθώνει τα λάθη, στιγματίζει το παρόν και θολώνει το μέλλον.
Η δύναμη του ανθρώπινου μικρόκοσμου είναι καταλυτική και τα συναισθήματα γεννιούνται μέσα από την προσωπική εμπλοκή και την εμπειρία και όχι από την πληροφορία και τις έτοιμες απαντήσεις που μοιάζουν με δανεικά παπούτσια σε λάθος νούμερο.
Το μίσος κληροδοτείται και η αγάπη δεν εκλογικεύεται. Η εκδίκηση είναι ξερός τόπος δίχως ζωή και μόνον ο σεβασμός και η μελέτη μπορούν να υπηρετήσουν το παρόν προάγοντας την ανθρωπότητα.
Είναι πολύ τρυφερό αυτό το βιβλίο. Είναι και σοφό. Είναι και πυκνό σαν ένα μικρό κομμάτι μασίφ ξύλο. Δεν το διαβάζεις μόνο μία φορά. Τρέχει γρήγορα και δεν το προφταίνεις. Πάει πιο μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη, σαν το μικρό παιδί που σου φεύγει απ’ τα χέρια με φρέσκο κι αεικίνητο βηματισμό.
Το κουβαλούσα στην τσάντα μου τις προάλλες και χύθηκε πάνω του νερό. Έτρεξε το μελάνι, δάκρυσαν τα γράμματα, σκέβρωσε. Σαν να γέρασε. Όχι δεν γέρασε. Αυτό το βιβλίο δεν θα γεράσει.
Θέδα Καϊδόγλου
