Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο // Φωτογραφίες: Στράτος Προύσαλης
Συνομιλήσαμε με τη συγγραφέα Ανθή Βαφειάδη με αφορμή την έκδοση του παραμυθιού της "Ένα στραγάλι πήρε τον κατήφορο" (εκδόσεις Διάπλους 2018).
«Ένα στραγάλι πήρε τον κατήφορο» είναι ο τίτλος του πρώτου σου βιβλίου. Μίλησέ μας για αυτό.
Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει το αντίθετο από ότι συνήθως. Πρώτα ξεκίνησα με τον τίτλο και μετά με την ιστορία. Θεώρησα τόσο αστεία λέξη το στραγάλι που έπρεπε οπωσδήποτε να μπει στον τίτλο! Βέβαια είχα αποφασίσει το θέμα του παραμυθιού πως θα είναι το περιβάλλον οπότε σιγά σιγά μου βγήκε και όλο το υπόλοιπο κείμενο. Είναι μια ιστορία περιπέτειας που ένα στραγάλι δραπετεύει από ένα πάγκο, όπου πουλάν ξηρούς καρπούς και ξεκινάει το ταξίδι του για να γνωρίσει τον κόσμο. Στην πρώτη του στάση συναντάει ένα δάσος και παρατηρεί πως όλα είναι μολυσμένα και πως πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος για να επανέλθει η φύση στην αρχική της κατάσταση, δηλαδή να καθαριστεί. Έτσι λοιπόν, ένας σκίουρος δίνει στο στραγάλι έναν χάρτη που οδηγεί στον ΓΗ-γαντα αρχηγό ο οποίος μπορεί να σώσει τον πλανήτη. Κάπως έτσι ταξιδεύει το στραγάλι προς το παλάτι του ΓΗ-γαντα και όταν φτάνει του εξηγεί την κατάσταση που επικρατεί στη φύση και μαζί βρίσκουν τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος.
Έγραψες μια ιστορία με οικολογικό μήνυμα. Τι σε ώθησε να ασχοληθείς με αυτή τη θεματική;
Θεωρώ πως η προστασία του περιβάλλοντος είναι η αρχή κάθε αρχής. Η Γη είναι το σπίτι όλων των ανθρώπων και αποφάσισα να ασχοληθώ με τη φροντίδα, ας πούμε, "του σπιτιού μας". Ο σεβασμός για το περιβάλλον και ο ουσιώδης συνδυασμός ανθρώπου και φύσης τείνει να χαθεί. Το βιβλίο αναφέρεται σε αυτό το θέμα και δίνει στα παιδιά την πρώτη εικόνα για τη σημασία που χρειάζεται ο πλανήτης ώστε να επιβιώσει και μάλιστα με σωστό τρόπο. Είτε μέσα από την ανακύκλωση, είτε με διάφορους άλλους τρόπους πιο προσωπικούς π.χ. εξοικονόμηση ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι αποφάσισα να γράψω μια ιστορία περιπέτειας θέτοντας στην αρχή το πρόβλημα της μόλυνσης και της ρύπανσης και στη συνέχεια τους τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος. Πιστεύω πως με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά θα έχουν μια πρώτη εικόνα για το πως θα φροντίζουν τη φύση και για το πως δε θα τη καταστρέψουν.
Η γραφή σου είναι πολύ ώριμη για μια πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέα. Μίλησέ μας για τις συγγραφικές σου αναφορές και τις επιρροές σου.
Οι επιρροές μου είναι πολλές γιατί γεννήθηκα στο χώρο του βιβλίου λόγω της νονάς μου. Θυμάμαι τον εαυτό μου σε πολύ μικρή ηλικία, που η νονά μου, σαν εκδότρια βιβλίων, συμμετείχε σε όλες τις εκθέσεις και τα φεστιβάλ που γινόταν και με έπαιρνε πάντα μαζί της. Αυτό βέβαια, γίνεται ακόμα και σήμερα! Μου διάβαζε πάντα παραμύθια και ιστορίες με αποτέλεσμα να μην μ’ αφήσει να ξεφύγω από τον κόσμο της φαντασίας. Εγώ το έβλεπα, βέβαια, σαν παιχνίδι αλλά αυτή είχε σίγουρα κάτι στο μυαλό της! Και νομίζω πως αυτό που είχε το πέτυχε! Μου έδειξε τον τρόπο να εκφράζω τις ευαισθησίες μου και να πλάθω ιστορίες. Αυτός ο τρόπος με οδήγησε και στην έκδοση του παραμυθιού αυτού.
Σε επηρεάζει στη συγγραφή η ελληνική κρίση;
Στη συγγραφή όχι, εκεί σίγουρα δεν μπορώ να κάνω οικονομία! Η σκέψη και οι ιδέες πρέπει να είναι απεριόριστες για όλο τον κόσμο και ειδικά όταν σχετίζονται και τα παιδιά, τα οποία αποτελούν την ελπίδα της χώρας. Από την μια όψη αυτό που δυσκολεύει η κρίση είναι το ίδιο το βιβλίο ως προς την αγορά του. Δυστυχώς, αυτή η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει τους πολίτες, τους γονείς στην προκειμένη περίπτωση, να αγοράσουν όσα βιβλία θέλουν για τα παιδιά τους. Αυτό το επιβεβαιώνω γιατί το βλέπω στις εκθέσεις βιβλίων που έρχομαι σε επαφή άμεσα με τους γονείς. Είναι πολύ άσχημο να θέλει μια μητέρα να αγοράσει ένα βιβλίο για το παιδί της και να σκέφτεται το οικονομικό μέρος. Από την άλλη πλευρά οι ίδιοι οι γονείς δεν έχουν την ωριμότητα να επιλέξουν τα βιβλία ως μέσω ψυχαγωγίας και διασκέδασης για τα παιδιά τους. Είτε λόγω τεχνολογίας, είτε λόγω έλλειψης παιδείας. Έχω ακούσει γονέα να λέει πως είναι πολλά τα σχολικά βιβλία γιατί να πάρουμε και εξωσχολικά; Και άλλον να λέει πως έχουμε το τάμπλετ και βλέπουμε παιδικές ταινίες, είναι καλύτερο! Δεν τους κατηγορώ, αυτό τους είπαν, αυτό μάθανε. Κάπου εδώ παρατηρούμε το πρόβλημα που έχει προκαλέσει η ελληνική κρίση στην παιδεία από πολλές πλευρές. Επομένως, η ελληνική κρίση δεν επηρεάζει τη συγγραφή μου αλλά επηρεάζει την εξέλιξη όλων των βιβλίων.
Η έκδοσή σου είναι πλούσια κι όχι απλή, με εικονογράφηση, φωτογράφιση και παραγωγή cd. Γιατί αποφάσισες να κάνεις ένα τόσο σύνθετο πρότζεκτ; Ποιοι ήταν οι συνεργάτες σου σε όλα αυτό και πώς αποτιμάς την εμπειρία;
Καταρχάς, οι εκδόσεις Διάπλους εκδίδουν παιδικά εικονογραφημένα βιβλία τα οποία κατά την πλειοψηφία τους περιλαμβάνουν cd με την αφήγηση και τραγούδια του παραμυθιού. Έτσι, λοιπόν, αποφάσισα να δώσω μεγάλη σημασία σε όλες τις κατηγορίες της έκδοσης και να το εξελίξω και λίγο παραπάνω. Την εικονογράφηση την έκανε ο Νίκος ο Θεοδώρου η οποία έχει τελείως ψηφιακή μορφή και είναι η πιο ζωντανή εικόνα που μπορεί να αποτυπωθεί σε ένα χαρτί. Τη φωτογράφηση στο εξώφυλλο την έκανε ο Στράτος Προύσαλης και κατάφερε με πολλή μεγάλη επιτυχία να δείξει την παιδική ψυχή που κρύβουν όλοι οι συντελεστές μέσα από μια φωτογραφία. Το cd είναι μία επαγγελματική δουλειά τόσο από τη μουσική του Δήμου Βουγιούκα και από την παραγωγή του Απόστολου Μόσιου όσο από την αφήγηση και τα τραγούδια που ερμηνεύουν οι εξαιρετικοί ηθοποιοί: Γρηγόρης Βαλτινός, Νάντια Κοντογεώργη και Μέμος Μπεγνής. Από την πρώτη στιγμή, όλοι μου δείξαν την αγάπη τους για αυτήν την ιστορία, κάτι το οποίο με συγκινεί αφάνταστα. Η εμπειρία που έζησα με όλους αυτούς τους καλλιτέχνες ήταν ένα σχολείο, μια περίοδος με άγχος αλλά πολύ καλές συνεργασίες. Ένα ευχαριστώ για όλους αυτούς τους ανθρώπους είναι λίγο.
Ποια είναι τα επόμενά σου σχέδια;
Έχω κλείσει παρουσιάσεις του βιβλίου σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας όπως Χανιά, Ρόδος, Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Πιστεύω να προγραμματιστούν και περισσότερες έως το τέλος του έτους. Όσο για τα συγγραφικά μου σχέδια είμαι σε σκέψη αν συνεχίσω τις περιπέτειες του στραγαλιου ή ξεκινήσω κάτι καινούργιο! Θα δείξει…
