Γράφει η Αναστασία Γκίτση
βιαστικά, λαχανιασμένα από άνοιξη σε άνοιξη,
μες στη μέση μες στο αίμα…
Στο νησί της ξενοιασιάς, η εσωτερική αυλή βγάζει σ’ ένα άνοιγμα. Βλασταίνει το καθάρισμα που αφήσαμε στη μέση και οι ιστορίες για ζωές που θέλει ο καθένας να ζήσει βρίσκονται εκεί ανάμεσα, στις σελίδες της προσφάτως εκδοθείσας ποιητικής συλλογής του Φινλανδού Mikko Viljanen, σε μετάφραση της Βίκυς Αλυσσανδράκη, από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν.
Η μάνα ανοίγει το παράθυρο, ο πατέρας το βιβλίο
ο αδελφός μου κείτεται
εκεί που βρίσκει τον εαυτό του
[…]
δίνουμε υπόσχεση πως θα ξανάρθουμε και πάλι σπίτι
λουσμένοι το φως των αισθήσεών μας.
Η μνήμη και ο τόπος, η ανθρώπινη παρουσία στη συγκεκριμένη στιγμή, τα μικροαντικείμενα σε δεδομένο χώρο και χρόνο, συνθέτουν το γενικότερο πλάνο και πλαισιώνουν προστατευτικά τα θέματα της ποιητικής έγνοιας του Φινλανδού δημιουργού. Η επιδίωξη θεατρικής ατμόσφαιρας σε καθεμιά από τις ποιητικές του συνθέσεις, καθώς δεν υπάρχουν ακραιφνώς αυτοτελή ποιήματα, αλλά κυρίως ποιητικές ενότητες, είναι από τα βασικότερα μελήματα του ποιητή.
κατά μήκος των γύψινων του τοίχου περπατάνε μυρμήγκια, κι
εμείς αρχίσαμε να έρπουμε περιμετρικά στην κάτοψη του δωματίου
Ο ποιητικός του κόσμος παραμένει ηθελημένα ανοικτός σε κάθε είδους αναγνωστική ερμηνεία που ενδεχομένως να προβεί ο αναγνώστης. Οι προτάσεις κόβονται απότομα, σημεία στίξης λείπουν από εκεί που θα προσδοκούσαμε να υπάρχουν, επικυρώνοντας την ολοκλήρωση της έννοιας ή έκφρασης
Η ξαφνική βροχή πέφτει πάνω σ΄ όσους περπατάνε κι όσους τρέ-
χουν, άλλες σταγόνες πέφτουν δυνατά μα αραιά και πού, κι άλλες
συχνότερα, χωρίς να μαστιγώνουν όμως τόσο αλύπητα. Προχω-
ράμε προς μια φαντασίωση που γίνεται πραγματικότητα πέφτον-
τας σα βροχή, αλλά όχι δεν το λέω για σένα, πάντα οι άλλοι είναι
που
Μετά από κάθε ανάγνωση των σελίδων, διάχυτη είναι η αίσθηση πως κάτι μένει ανολοκλήρωτο. Πνευματικά ερεθιστική είναι η πρόκληση που απευθύνει ο ποιητής στον αναγνώστη να συνεχίσει, καταπώς ο τελευταίος επιθυμεί, το ποίημα που αρχικά του δόθηκε. Η αντιστροφή ρόλων και η ανατροπή της συλλογιστικής διαδρομής των προτάσεων είναι αναμφισβήτητα ένα από τα δυνατά σημεία της ποιητικής συλλογής που ανοίγεται από μόνη της σε πολλαπλές πιθανές αναγνώσεις.
Οι δρόμοι είναι περιττοί, σκέφτεται ο τουρίστας, ακόμα δεν υπάρ-
χουν προορισμοί. Ξέρω ποιος παραμονεύει πίσω απ’ τη γωνία. Το
πνεύμα των καιρών το ’χει σκάσει απ’ την πλατεία, κι ας διηγείται ο
τουριστικός οδηγός πως έχει σκάσει μύτη αυτό στο ίδιο μέρος, μια
φορά κι έναν καιρό. Ο τουρίστας νετάρει τα ερείπια και τα δέντρα
στην ομαδική φωτογραφία, ο ρους της ιστορίας είναι πολύ ατίθα-
σος για φόντο. Έχω το δικαίωμα να πέσω στη λήθη, λέει στενά-
ζοντας το τοπίο
Με ελεύθερη στιχουργική, κατά τα πρότυπα του καθημερινού προφορικού λόγου, χωρίς να ακολουθεί νόρμες ή κάποιο συγκεκριμένο μέτρο, πολλοί στίχοι του, σύμφωνα με τον ίδιο τον ποιητή μοιάζουν «σπασμένοι», κινούνται ελεύθερα σε όλο το μήκος και βάθος του ποιήματος. Το σπάσιμο, ωστόσο, αυτό δεν διαταράσσει την εσωτερική συνοχή των εννοιών, ούτε αφαιρεί τη δυναμική της επίγευσης που αφήνει το ποίημα μόλις πραγματοποιηθεί η ανάγνωσή του. Τουναντίον, ενδυναμώνει την υποδόρια εκείνη βεβαιότητα πως ο άνθρωπος και τα πράγματα βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τον εξωτερικό τους, χρονικό και χωρικό τους περίγυρο.
ταγμένη στην ελαφρότητα / μια ταλάντωση του χεριού / στον ορίζοντα
το δάχτυλο αγγίζει την άκρη, τη γραμμή / υφασμένη από σκοτάδι
γύρω απ’ τον ήχο / δακτύλιος μνήμης / τυλίγει τη βραδιά καλοκαιριού
Η σύνδεση της περιγραφόμενης στιγμής με τον τόπο και το χρόνο έχει επιτευχθεί, η αποτύπωση του ανείπωτου που φέρει μέσα της κάθε αποσιώπηση βρίσκεται κρυμμένη στη λεπτομέρεια που θα αναζητήσει ο αναγνώστης σε κάθε σελίδα της ποιητικής συλλογής. Ίσως χρειαστεί να την διαβάσει παραπάνω από μία φορά, θα αναγκαστεί έτσι να την απολαύσει και περισσότερες από μία αναγνώσεις.
