Μεταφράζει ο Αλέξανδρος Τσαντίλας
Ο Τόμας Μπράουν [Thomas Browne] γεννήθηκε στην Αγγλία το 1605, και άφησε το σημάδι του στην αγγλόφωνη γραμματεία χάρη στο ιδιαίτερο ύφος του, που συνδύαζε την επιστημονική περιέργεια (ο ίδιος είχε σπουδάσει και ασκούσε την ιατρική) με την εύγλωττη πρόζα, και φιλοσοφικές αναζητήσεις με μια περίτεχνη λογοτεχνική γραφή που χαρακτηρίζονταν από μια ιδιάζουσα, καλλιεργημένη γλώσσα. Όντας τυπικό δείγμα σπουδαγμένου ανθρώπου της περιόδου του, το έργο του δείχνει όλα τα στοιχεία του κλασικού πανεπιστήμονα: μεταξύ άλλων, έγραψε μελέτες, σύντομες ή εκτενέστερες σε θέματα θρησκείας, ιατρικής, ζωολογίας, παλαιοντολογίας, αρχαιολογίας, λογοτεχνίας, και πολλά άλλα ακόμη, όπου εκφράζει ουμανιστικές πεποιθήσεις, καθώς και μια επιθυμία να πολεμήσει τις κοινές πλάνες, αλλά και τις αυθεντίες. Κάποια απ’ τα σημαντικότερα έργα του είναι τα Religio Medici, Pseudodoxia Epidemica, καθώς και το Hydriotaphia – Urn Burial, που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ελάσσονα, αλλά σημαντικά έργα της αγγλόφωνης γραμματείας – μεταξύ των λογοτεχνών που εξέφρασαν θαυμασμό για τα γραπτά του είναι ο Έντγκαρ Άλλαν Πόου, η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Χέρμαν Μέλβιλ, κι απ΄ τους νεότερους, ο Χόρχε Λουί Μπόρχες και ο Γουίνφριντ Ζέμπαλντ. Ο Τόμας Μπράουν χρίστηκε ιππότης το 1671 από τον Κάρολο τον Δεύτερο της Αγγλίας, και απεβίωσε το 1682, σε ηλικία 77 ετών – και το 1840, όταν ο τάφος του ανοίχτηκε κατά τη διάρκεια έργων, διαπιστώθηκε ότι το κρανίο του είχε κλαπεί και βρέθηκε τι απέγινε ή ποιος το πήρε. Οι μεταφράσεις προέρχονται από τα δοκίμια με τίτλο “On Dreams” του 1650, “Concerning the too nice curiosity of censuring the present, or judging into future dispensations” και “From a Reading of Athenaeus”, τα οποία εκδόθηκαν το 1711, μετά τον θάνατο του.
**
Έχουμε αρκετά στη διάθεση μας για να συλλάβουμε και να συλλογιστούμε τα πράγματα ως έχουν, ή ως είχαν στο παρελθόν, δίχως να αναρωτιόμαστε πως θα μπορούσαν να είναι αλλιώς, ή τι παραλλαγές, επιπτώσεις και διαφορές θα μπορούσαν να προκύψουν από μια διαφορετική όψη των πραγμάτων, εάν είχαν εκτυλιχθεί αλλιώς λόγω της πορείας ή των πεπραγμένων του κόσμου.
Ο σοφός Βασιλιάς Αλφόνσος θα τοποθετούσε την κνήμη μπροστά κι όχι πίσω στο ανθρώπινο πόδι, και θα έβρισκε ότι η θέση αυτή δημιουργεί πολλές περισσότερες δυνατότητες.
Εάν στην υδρόγειο σφαίρα όσα είναι τώρα γη ήταν θάλασσα, και όσα θάλασσα γη, οι μεγάλες διαφορές που θα υπήρχαν σε κάθε τι, όσον αφορά την σύνθεση του κλίματος, τα κύματα, την διαφορά πλοήγησης, και πολλά άλλα πράγματα, θα αποτελούσαν ζητήματα που θα απασχολούσαν παρατεταμένα τη σκέψη.
Εάν ο Σερτώριος είχε επιδιώξει να ακολουθήσει τα σχέδια του να περάσει τον βίο του στους Νήσους των Μακάρων, τότε ποιος ξέρει; Ίσως να υπήρχαν πολλές αξιοθαύμαστες ανακαλύψεις από τις γειτονικές ακτές της Αφρικής – ενδεχομένως να μην είχαμε αργήσει τόσο πολύ να γνωρίσουμε την Αμερική.
Εάν ο Νέαρχος, ναύαρχος υπό του Αλεξάνδρου του Μέγα, αποπλέοντας από την Περσία, είχε σαλπάρει γύρω από την Αφρική και είχε βγει στην Μεσόγειο από τις Ηράκλειες Στήλες, όπως σκόπευε αρχικά να κάνει, ίσως να είχαμε ακούσει για παράξενα πράγματα, κι ίσως να είχαμε μια καλύτερη περιγραφή των ακτών της Αφρικής απ’ αυτή που έδινε η χαμένη περιγραφή του Άννωνα.
Εάν ο Βασιλέας Περσεύς ο Μακεδόνας είχε καλλιεργήσει φιλίες με τα βαρβαρικά έθνη και τους γενναίους τους πολεμιστές, προκειμένου αυτά να προσέφεραν μαζικά τις υπηρεσίες τους σε εκείνον, θα μπορούσαμε να αποφανθούμε ότι ο Αιμίλιος Παύλος δεν θα είχε καταφέρει να κατακτήσει την Μακεδονία.
Εάν ο Αντίοχος είχε ακολουθήσει την συμβουλή του Αννίβα και είχε επιτεθεί στους Ρωμαίους από την Γαλατία, ποιος ξέρει αν είχε καλύτερη τύχη απ’ ότι ο Αννίβας;
Εάν ο Σκεντέρμπεης είχε ενώσει την στρατιά του με αυτή του Ουνιάδη, όπως αναμένονταν να γίνει πριν από τη Μάχη του Κοσσυφοπεδίου, το πιθανότερο είναι ότι θα είχαν συντρίψει τον Μωάμεθ, εάν όχι κι ολόκληρη την Τουρκική αυτοκρατορία.
Εάν ο Αλέξανδρος είχε βαδίσει προς τα δυτικά και είχε εκστρατεύσει κατά των Ρωμαίων, είναι αβέβαιο εάν θα κατάφερνε να υποτάξει εκείνον τον ολιγάριθμο, αλλά ανδρείο λαό ∙ γνωρίζουμε σίγουρα ότι συνέτριψε την Περσία – κάτι που μαρτυρούν οι ιστορίες, και που είχαν διαβλέψει οι προφητείες. Είχε αποφασιστεί εκ των προτέρων ότι οι Πέρσες θα κυριεύονταν από τον Αλέξανδρο, και οι διάδοχοι του από τους Ρωμαίους, που η Θεία Πρόνοια είχε ορίσει ότι θα εγκαθίδρυαν την τέταρτη μοναρχία, την οποία ούτε ο Πύρρος, ούτε ο Αννίβας θα μπορούσαν να αποτρέψουν – μολονότι ο Αννίβας έφτασε πολύ κοντά στο να το καταφέρει, τόσο που η αποτυχία του μοιάζει να οφείλεται σε μοιραία έπαρση. Εάν όμως το είχε καταφέρει, οι επιπτώσεις θα ήταν τόσο ανατρεπτικές και η σύγχυση τέτοια, όση κανένας χρησμός δεν θα μπορούσε να προβλέψει. Όμως, οι Ρωμαίοι πρέπει να βασιλέψουν, και η πορεία των πραγμάτων τότε όδευε προς την έλευση του Χριστού και την ευλογημένη σύναξη του Ευαγγελίου: ο Σωτήρας μας πρέπει να βασανιστεί στην Ιερουσαλήμ και να καταδικαστεί από έναν Ρωμαίο δικαστή ∙ ο Απόστολος Παύλος, ένας Ρωμαίος πολίτης, πρέπει να κηρύξει τον Θείο Λόγο στις Ρωμαϊκές επαρχίες ∙ και ο Άγιος Πέτρος πρέπει να γίνει επίσκοπος της Ρώμης, και όχι της Καρχηδόνας.
