Μεταφράζει ο Γ.Ν. Σχορετσανίτης
Η Άντζελα Τζόνσον (Angela Johnson, 1961-) είναι αναγνωρισμένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων, μυθιστορημάτων για εφήβους, ποίησης και διηγημάτων. Αν και εγκατέλειψε την γενέτειρά της στο Tuskegee, στην κομητεία Macon της Αλαμπάμα, σε πολύ νεαρή ηλικία, η Πολιτεία της χρησιμεύει ως τόπος έμπνευσης που αναφέρεται σε πολλά από τα έργα της τα οποία αφορούν την καθημερινή ζωή και τους αγώνες των νεότερων, κατά κύριο λόγο, Αφροαμερικανών. Η Άντζελα Τζόνσον γεννήθηκε στην κομητεία Macon στις 18 Ιουνίου 1961, και ήταν το πρώτο παιδί του Arthur και της Truzetta Johnson. Όταν η Άντζελα ήταν μόλις δεκαπέντε μηνών, η οικογένειά της μετακόμισε στο Diamond του Ohio. Μετά τη γέννηση των δύο αδελφών της, η οικογένεια μετακόμισε στο Windham του Ohio, το 1966. Οι γονείς της εξακολουθούν να διαμένουν εκεί, όπου η Truzetta Johnson εργάζεται για ένα γραφείο κοινωνικών υπηρεσιών και ο Arthur Johnson είναι συνταξιούχος υπάλληλος της General Motors.
Η αγάπη της Τζόνσον για τη γλώσσα και τη λογοτεχνία άρχισε νωρίς στη ζωή της, εμπνευσμένη από τις ζωντανές ιστορίες τόσο του παππού της όσο και από τα διάφορα αναγνώσματα των δασκάλων της. Στην ηλικία των οκτώ ετών, άρχισε να γράφει και να διατηρεί τα γραπτά της, αφού από τότε θεωρούσε τον εαυτό της… ποιήτρια. Μετά από τριετή φοίτηση με σκοπό να εξελιχτεί σε εξειδικευμένο δάσκαλο στην ανάπτυξη παιδιών, στο κρατικό πανεπιστήμιο του Κεντ και αφού εργάστηκε σε σχετική θέση για διάστημα ενός έτους, το 1982, επέλεξε στη συνέχεια να εγκαταλείψει την καριέρα διδασκαλίας και να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στην ποίησή της. Στο πρώτο δημοσιευμένο βιβλίο της (‘Tell Me a Story, Mama’, 1986), μια νεαρή κοπέλα ακούει τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας της μητέρας της. Γρήγορα επίσης γοητεύτηκε και από την νεανική μυθιστοριογραφία. Μέχρι σήμερα, οι δημοσιεύσεις της περιλαμβάνουν περισσότερα από είκοσι εικονογραφημένα βιβλία, διάφορα κεφάλαια σε βιβλία, πολυάριθμα νεανικά μυθιστορήματα, ένα βιβλίο ποίησης και μια συλλογή διηγημάτων. Έχει λάβει πολλά λογοτεχνικά βραβεία και κέρδισε τρεις φορές το βραβείο Κορέττα Σκοτ Κινγκ για τα νεανικά της μυθιστορήματα ‘Toning the Sweep’, ‘Heaven’, και ‘The First Part Last’. Η Κορέττα Σκοτ Κινγκ (Koretta Scott King, 1927-2006) ήταν σημειωτέον Αμερικανίδα συγγραφέας, ακτιβίστρια και σύζυγος του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ από το 1953 έως και το θάνατό του το 1968, και η οποία ίδρυσε το Ινστιτούτο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για την Ειρηνική Κοινωνική Αλλαγή. Έχει τιμηθεί με το βραβείο συγγραφέων της Αλαμπάμα, πρώτα το 1993 για το φωτογραφικό της βιβλίο ‘When I Am Old With You’, και πάλι το 2005 για το ‘The First Part Last’. Το πιο σημαντικό βραβείο της ήταν η πενταετής υποτροφία του Ιδρύματος MacArthur του Σικάγου, που έλαβε το 2003.
**
Απορία
Αναρωτιέσαι αν ο κόσμος εξακολουθεί να ξοδεύει
Αναρωτιέσαι αν εξακολουθείς να μετράς πέννες
Αναρωτιέσαι αν ακόμα κοιμάσαι τόσο βαθιά
Αναρωτιέσαι αν ποτέ Με έχασες
Αναρωτιέσαι γιατί να μην έρθεις να με δεις
Σε αγάπησα. Αν και η σκέψη μου είναι ακόμα μπερδεμένη
Έχω μόνο ένα ερώτημα να ζυγίσω
Αναρωτιέμαι αν ο Θεός είναι ακόμα πραγματικός ή όχι
Ή, αν είμαι απλώς ένα όνειρο που κάποιος άλλος έχει
Αναρωτιέμαι αν η απώλεια κι’ ο πόνος είναι αστεία
Αν ναι, όλοι γελούν
**
Μοναχικός
Πώς είναι να είσαι μόνος σου
Να είσαι έξω στον κόσμο μόνος σου
Κανένα που να μοιραστείς τη μέρα σου
Κανείς που να σε φροντίσει όταν αισθάνεσαι άσχημα
Πως είναι να μπαίνεις σ’ ένα άδειο σπίτι
Να μην έχεις κανέναν εκεί ούτε καν ένα σύντροφο
Κανένα να σου πει ‘Σ 'αγαπώ πολύ’
Κανέναν να μοιραστείς τις απόκρυφες σκέψεις σου
Να έχεις ένα κατώφλι όπου τα παιδιά να μην παίζουν
Κανένα που να σου δίνει αγκαλιές και φιλιά καθημερινά
Κανένας που να πει ‘σ’ αγαπώ τόσο’
Κανέναν να μοιραστεί μαζί σου ξεχωριστές διακοπές
Κανέναν να μαγειρεύει ή να κάνει φασαρία δίπλα σου
Κανέναν να σου δίνει προσοχή
Οι φίλοι είναι υπέροχοι όταν βρίσκονται γύρω σου
Να σε σηκώσουν όταν αισθάνεσαι πεσμένος
Οι φίλοι ποτέ δεν γεμίζουν εκείνο το χώρο στην καρδιά σου
Αφήστε τον ανοιχτό για κάποιον ξεχωριστό να γίνει μέρος
Πως είναι να είσαι μόνος σου
Να είσαι έξω στον κόσμο στη ‘ΜΟΝΑΞΙΑ’ σου
**
Όταν πεθάνω
Όταν πεθάνω, παρακαλώ μην κλάψεις
Μην ρίξεις ούτε ένα δάκρυ για μένα.
Απλώς να θυμάσαι,
ότι είμαι καλά
και μες στην καρδιά σου, θα είμαι πάντα.
Όταν πεθάνω, μην αγγίξεις το χέρι μου
Ω, σε παρακαλώ.
Απλώς χαμογέλα και πες,
όλα θα πάνε καλά
γιατί αυτός είναι ο τρόπος που πρέπει να είναι
όταν πεθάνω,
θα βρίσκομαι στον ουρανό
κοιτώντας προς τα κάτω εσένα,
σαν ένα πουλί σ’ ένα άρρωστο δέντρο σε βάλτο.
Συνέχισε τη ζωή σου και παρακαλώ,
απλώς ξέχασέ με.
**
Εσύ
Καθώς ο πρωινός ήλιος ανατέλλει, κι ο σκοτεινός ουρανός γίνεται μπλε
σε σκέφτομαι
Καθώς το δροσερό καλοκαίρι, η νύχτα αφήνει μια σπινθηροβόλα πρωινή δροσιά
σε σκέφτομαι
Καθώς η ζέστη απ’ τις υγρές μέρες του Αυγούστου βρίσκεται σε αιχμή
σε σκέφτομαι
Αφού ο ήλιος κατασταλάξει κι’ ο ουρανός γυρίσει σε ροδαλό μπλε
σε σκέφτομαι
Αφού η μέρα ξεθωριάσει σε νύχτα, και το φεγγάρι φωτίσει
σε περιμένω
Καθώς κλείνω τα μάτια μου και κοιμάμαι, είσαι εκεί
Μειδιώντας, γελώντας, η οικογένεια ολοκληρώνεται
Μια νύχτα γεμάτη ευτυχία, το τέλειο όνειρο είναι αλήθεια
Είμαι μαζί σου
Κι’ ύστερα, όταν ο πρωινός ήλιος ανατείλει, με δάκρυα νοιώθω
Είμαι άδεια χωρίς εσένα.
**
Ερωτήματα
Πού ήσουνα, όταν σε χρειαζόμουνα;
Να μοιραστείς και να νοιαστείς για τη δυστυχία μου;
Πού ήσουνα, όταν σε χρειαζόμουνα;
Ω, για να ακούσεις, μόνο ν’ ακούσεις
Την μέρα που η καρδιά μου έσπαγε.
Που ήσουνα
Σε χρειαζόμουνα εδώ, να προσκολληθείς σε μένα,
Να μείνεις δίπλα μου
Να με κρατήσεις σωστά
Πού ήσουνα, όταν σε χρειαζόμουνα;
Για να με κάνεις να γελάσω, για λίγο,
Που ήσουνα;
**
Λάθος
Νόμιζα ότι ήσουνα το όνειρό μου που πραγματοποιήθηκε
Έκανα λάθος
Νόμιζα ότι μ’ αγαπούσες όπως εγώ
Έκανα λάθος
Νόμιζα πως ήμασταν αδερφές ψυχές
Έκανα λάθος
Ελπίζω να ξέρεις πόσο σε χρειαζόμουνα
Έκανα λάθος
Σκέφτηκες πως μπορούσες να με ξεκάνεις
Έκανες λάθος
**
Το έργο της Άντζελα Τζόνσον, είναι πλημμυρισμένο από ζωντανές εικόνες και ποιητική πεζογραφία, με τους κριτικούς συχνά να επαινούν τα δημιουργήματά της για τους ζωντανούς, πρωτότυπους και αξιομνημόνευτους χαρακτήρες και την εμπλοκή τους σε δύσκολα ζητήματα, όπως η οικογενειακή αποξένωση, η εφηβεία και η εγκυμοσύνη των κοριτσιών. Η Τζόνσον συχνά αντλεί τις ιδέες της από την επίσκεψη νέων εδαφών, ή από τη μνήμη γνωστών, αλλά η Αλαμπάμα βρίσκεται περισσότερο συχνά στο έργο της. Στο βιβλίο, ‘In The Other Side: Shorter Poems’ (1998), ο αφηγητής θυμάται περιστατικά της παιδικής του ηλικίας στο Shorter, στην κομητεία του Macon. Στο ‘Bird’ (2004), ένας νεαρός ψάχνει τον πατριό του στο Acorn, ενώ το ‘A Sweet Smell of Roses’ (2005), λαμβάνει χώρα στη Σέλμα, κατά τη διάρκεια του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων. Πενήντα μίλια δυτικά του Μοντγκόμερυ, η ιστορική αυτή πόλη του αμερικάνικου Νότου, διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στην αμερικανική ιστορία. Η έννοια της Αλαμπάμα από την Τζόνσον εμφανίζεται ως το σκηνικό στο μυθιστόρημά της ‘Toning the Sweep’ (1993). Μέσα από τον κύριο χαρακτήρα, η Έμιλυ, η οποία καταγράφει σημαντικές πτυχές της ζωής της βαριά άρρωστης γιαγιάς της, ο αναγνώστης μαθαίνει το παρελθόν της οικογένειάς της, και συγκεκριμένα ότι η γιαγιά και η μητέρα της έφυγαν από την Αλαμπάμα το 1964, αφού ο παππούς της Έμιλυ υπήρξε θύμα μιας δολοφονίας, πίσω από την οποία υπήρχαν φυλετικά κίνητρα. Μέσω της Έμιλυ, οι τρεις γενιές των γυναικών μαθαίνουν να θυμούνται, να συγχωρούν και τελικά να προχωρούν τις ζωές τους. Μέσα σε όλο το έργο της, η Τζόνσον έρχεται σε επαφή συνεχώς με τα δύσκολα ζητήματα της ανάπτυξης, των συναισθημάτων της εκτόπισης και της φυλετικής ταυτότητας, απευθυνόμενη σε παιδιά, έφηβους και ενήλικες.
