Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Συνομιλήσαμε με τον Ρουμάνο συγγραφέα Γιον Τοπολόγκ με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του μυθιστορήματός του "Το χρυσό δαχτυλίδι", σε μετάφραση Στάθη Χελιώτη, από τις εκδόσεις Βακχικόν (2018).
Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου "Το χρυσό δαχτυλίδι", εκδόσεις Βακχικόν;
Αρχικά σκεπτόμουν να γράψω μία ιστορία (μυθιστόρημα) για τη Βασίλισσα Μαρία της Ρουμανίας, μία συναρπαστική προσωπικότητα. Κατά την αναζήτηση στοιχείων ανακάλυψα όμως τη Μαρία Καντακουζηνό, φίλη της βασίλισσας. Κι έπειτα, εμφανίστηκε ο συνθέτης, πιανίστας - βιολιστής και μαέστρος George Enescu, και έτσι συνδέθηκε ολόκληρη η ιστορία. Η επιθυμία να φτάσουμε σε μια μετάφραση στη γλώσσα του Ομήρου ήταν περισσότερο ένα όνειρο. Αυτό άρχισε να γίνεται πραγματικότητα όταν ένα χορευτικό συγκρότημα από την Ελλάδα ήρθε στο Brasov στο Λαογραφικό Φεστιβάλ «Garofita Pietrii Craiului/ Το γαριφαλάκι του βουνού Πέτρα του Μάγου» και γνώρισα την κυρία Ioana Hortensia Vlase. Μέσω από την Πολιτιστική της Ένωση ξεκίνησε όλη η ιστορία.
Τα πρόσωπα που αναφέρετε έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα;
Έχω ήδη πει, ότι οι ήρωες είναι πραγματικοί· τα γεγονότα διαδραματίζονται μεταξύ αλήθειας και φαντασίας (Δείτε το σημείωμα στο τέλος του βιβλίου).
Στην Ρουμανία την εποχή που διαδραματίζεται το σκηνικό του μυθιστορήματος υπήρξαν πολλοί Έλληνες. Ποιες είναι οι πιο γνωστές οικογένειες;
Η ίδια η Μαρία Καντακουζηνό (η Μαρούκα) προέρχεται από την οικογένεια Ροσσέτη, ελληνικής καταγωγής. Όπως και οι Καντακουζηνοί, οι Φερεκύδες, οι Χαρτουλάριδες και άλλοι.
Ποια ήταν η σχέση των Ελλήνων πλουσίων με την άρχουσα τάξη της Ρουμανίας;
Μέχρι την ηγεμονία του Αλέξανδρου Ιωάννη Κούζα, δηλαδή μέχρι το 1821, οι βοεβόδες/ η άρχουσα τάξη ήταν Έλληνες, Φαναριώτες. Με τον βασιλιά Κάρολος ο Πρώτος των Χοεντσόλερν - Γερμανός, η ελίτ των γαιοκτημόνων/ Βογιάρων σχηματιζόταν πια στη Δύση.
Από πότε αρχίζουν να φεύγουν οι Έλληνες από τη Ρουμανία;
Δεν έχω λεπτομέρειες, αλλά κυρίως οι Έλληνες έμποροι και γαιοκτήμονες δεν εγκατέλειψαν ποτέ τη Ρουμανία.
Το μυθιστόρημα "Το χρυσό δαχτυλίδι" είναι ιστορικό, αισθηματικό ή κάτι άλλο. Σε ποια κατηγορία το εντάσσετε;
«Το χρυσό δαχτυλίδι» είναι ένα μυθιστόρημα που αναφέρεται στο πεπρωμένο και τη διαδρομή μιας ιδιοφυίας που ζει σε μια συγκεκριμένη ιστορική εποχή, σε μια όμορφη και δημιουργική χώρα, την οποία αγαπάει με όλη την ύπαρξή του. Σ’ αυτήν θα αφιερώσει όλη την τέχνη του. Όπως συνήθως συμβαίνει, εμφανίστηκε και μια Μούσα.
Η Μαρούκα παντρεύτηκε ένα μέλος της οικογένειας Κατακουζηνού. Τι δεν πήγε καλά και ο γάμος της παρουσίασε προβλήματα; Κάποια στιγμή γνωρίζει τον μουσικό Τζόρζε Ενέσκου. Τι είναι αυτό που την γοήτευσε, από την προσωπικότητα του Ενέσκου και την έκανε να του χαρίσει την αγάπη της, η Μαρούκα;
Μια έξυπνη και περήφανη κοπέλα δεκαεννέα χρονών παντρεύεται – με προξενιό - έναν άνδρα 30 χρονών με πριγκηπική καταγωγή και λάτρη των γυναικών και γλεντιού - τον πρωτότοκο του πλουσιότερου γαιοκτήμονα στη Ρουμανία, του Grigore Cantacuzino/ Γρηγορίου Καντακουζηνού (του Ναβάβη - του Ζάμπλουτου). Στο βιβλίο αναφέρω το επεισόδιο – ότι την μπέρδεψε/ σύναψε σχέσεις κιόλας με την νεώτερη αδελφή της.
Κατά πόσο μπορεί να διατηρηθεί μια παράνομη σχέση όταν δεν καταλήγει σε γάμο;
Είναι δύσκολο να διατηρηθεί και δεν λείπουν και οι χωρισμοί. Η μεγαλοφυΐα φλέγεται από τον έρωτά του, ενώ παράλληλα πιστεύει και στο πεπρωμένο του.
Μέσα από τις γοητευτικές περιγραφές σας περνούν αληθινά πρόσωπα αλλά και η ζωή της αστικής τάξης της Ρουμανίας. Γιατί οι αναγνώστες ακόμη αγαπούν να διαβάζουν μυθιστορήματα για πριγκίπισσες και πρίγκιπες;
Ανθρώπινη αιωνιότητα - όπου η αγάπη είναι θεμελιώδης συνιστώσα. Αν και διανθίζεται από βασίλισσες και πριγκίπισσες, από σπουδαίους ανθρώπους, δεν υπάρχει περίπτωση να μη συγκινηθεί ο κάθε ένας από την καλλιτεχνική του παρουσία.
Σε κάποιο σημείο του βιβλίου σας γράφετε ότι ότι πολλοί από την αυλή του αυτοκράτορα είχαν παράνομες σχέσεις . Δεν υπήρχε κάποιος ηθικός περιορισμός ή σεβασμός στην οικογένεια;
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύπλοκες και δυσεξήγητες. Εκείνος ο κομψός κόσμος απαρτιζόταν και αυτός από ανθρώπους με δικαίωμα στη ζωή. Πόσο έντιμο, δηλαδή ηθικό, την ζούσαν την ζωή τους, αφήνεται στην κρίση του καθενός.
Αγάπησα τις σελίδες σας για τη μουσική και μου κρατήσατε το ενδιαφέρον με τις εναλλαγές σε πολλές σκηνές του βιβλίου. Ποια είναι η τεχνική που κάνει τον συγγραφέα να ελκύει τον αναγνώστη και να διαβάζεται το βιβλίο του απνευστί;
Νομίζω ότι τα πάντα εξαρτώνται από την ικανότητα του καλλιτέχνη (του συγγραφέα).
Όλες αυτές οι γενιές που περιγράφετε στο μυθιστόρημα έζησαν τις μεγάλες στιγμές της ρουμανικής ιστορίας. Σήμερα η νέα γενιά τι γνωρίζει για αυτές τις σημαντικές προσωπικότητες;
Δυστυχώς, αρκετά λίγα. Ωστόσο, οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τις ψευδαισθήσεις τους.
Είσαστε μια προσωπικότητα που έχετε μεγάλη πείρα από το Πολιτισμό στην Ρουμανία. Η συμμετοχή σας ως ενεργός πολίτης στα πολιτιστικά δρώμενα σε τι σας βοήθησε;
Σίγουρα η επιβίωση ενός καλλιτέχνη στην πραγματική ζωή είναι η κύρια πηγή της δημιουργίας του. Αποφοίτησα μια Παιδαγωγική Σχολή, ήμουν καθηγητής της ρουμανικής γλώσσας και λογοτεχνίας, όπως και γραμματέας μουσικών σπουδών στην Όπερα του Brasov και διψούσα πάντα να γνωρίζω νέους και νέους κόσμους. Όπως μου συμβαίνει εξάλλου και τώρα.
Θα μπορούσατε να μας προτείνετε κάποιους άλλους Ρουμάνους συγγραφείς να διαβάσουμε;
Βεβαίως, τους D.R. Popescu ( το μυθιστόρημα "Cei doi din dreptul Țebei/ Οι δύο δεξιά του Țebea"), Adrian Lesenciuc (το μυθιστόρημα "Cu moartea în față/Αντιμέτωπος με το θάνατο"), Daniel Drăgan ("Părintele Thom/Πάτερ Θωμά"), Iuliu Ionaș ("Το χωριό Cozmești") και πολλούς άλλους ακόμα.
Τι σας αρέσει από την Ελλάδα;
«Οι Έλληνες είναι τα χρυσά παιδιά της ανθρωπότητας», είχε δηλώσει ο Καρλ Μαρξ. Ήρθα στη χώρα σας πριν μερικά χρόνια, ως τουρίστας. Στο Ακρωτήριο Σούνιο έγραψα ένα κείμενο που βρίσκεται στο πίσω εξώφυλλο της δικής μου έκδοσης της Οδύσσειας - νομίζω ότι εκεί είχα πει το ουσιώδη. Θα σας φέρω ένα αντίγραφο.
