της Μπέτυς Σύγγελου
Γνωρίζουμε ότι πέρα από την ποίηση έχεις ασχοληθεί και με το δοκίμιο, την πεζογραφία και την θεατρική συγγραφή. Ποια από τις ιδιότητες αυτές θεωρείς ως την πιο «δύσκολη» και σε ποια έχεις «αδυναμία»;
Με την ιδιότητα του ποιητή μπορεί κανείς στην Ελλάδα του σήμερα να επιβιώσει; Και αν όχι πως μπορείς να το συνδυάζεις με την σκληρή πραγματικότητα του «δουλεύω για να βγάλω τα προς το ζην;»
Προφανώς όχι. Είναι φορές που θέλεις να έχεις το χρόνο σου, ν’ αφιερωθείς σ’ αυτό που γράφεις... Αλλ’ από την άλλη, η εργασία δίνει τη δυνατότητα για τα πνευματικά διαλείμματα που χρειάζεται κανείς όταν γράφει. Στην ποίηση η δουλειά δεν είναι εμπόδιο. Στο μυθιστόρημα τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Κατά πόσο είναι εύκολο να χαρακτηρίζεται στα χρόνια μας κάποιος ποιητής;
Το ίδιο όπως και παλιότερα. Οι άνθρωποι διστάζουν να σε ονομάσουν ποιητή, στο μυαλό τους υπερισχύει ο γιατρός, ο μηχανικός κ.ο.κ.
Εξήγησε μας τον τρόπο με τον οποίο εμπνέεσαι και κατά συνέπεια γράφεις;
Οι τρόποι είναι ποικίλοι, όπως ποικίλη είναι και η ζωή μας. Διακρίνω δύο βασικούς άξονες: Το βίωμα που μ’ ένα μυστηριακό τρόπο συλλαμβάνει τις λέξεις για να εκφραστεί. Πρόκειται για τις σπάνιες εκείνες στιγμές. Ο δεύτερος άξονας είναι ένας συνεχής διάλογος με την ποίηση - και την εξαιρετική πεζογραφία - που γράφτηκε από σημαντικούς εκπροσώπους του είδους.
Κατά πόσο επηρεάζουν τον ποιητή τα προσωπικά του βιώματα στην γραφή των ποιημάτων;
Πάρα πολύ. Το βίωμα είναι πανταχού παρόν. Είναι αυτό που είμαστε. Προσθέτω και το αναγνωστικό βίωμα που είναι απαραίτητο για μας που γράφουμε.
Ο κόσμος ασχολείται με την ποίηση στις μέρες μας και πόσο καχύποπτα μπορεί να βλέπει ένα νέο ποιητή;
Ο κόσμος που ασχολείται με την ποίηση είναι περιορισμένος, όπως και παλιότερα άλλωστε. Η καχυποψία για το νέο ποιητή έρχεται απ’ έξω, από αυτούς που την ποίηση την έχουν μόνο ακουστά.
Μπορείς να μοιραστείς ένα στίχο σου που σε χαρακτηρίζει;
Αυτό μεταβάλλεται τόσο με το χρόνο! Κάθε τόσο με χαρακτηρίζει και κάτι διαφορετικό. Πώς να καθηλώσεις ένα στίχο; Πώς να πεις ποιός είσαι κάθε στιγμή; Ένα μόνο μέλημα έχω: να είμαι κάθε στιγμή.
Το 1981 έγραφες:
«Οι συνθήκες της δουλειάς μου
είναι σκληρές
τα διαλείμματα
γεμίζουν με καπνό
οι άνθρωποι πάνε
πέρα δώθε στα γραφεία
μ' έναν ήλιο
εγκαταστημένο στη θάλασσα
ένα όνειρο
εγκαταστημένο στη θάλασσα
Πώς μπορώ να ζήσω
σε τέτοια μυαλά
εγώ
μια θάλασσα;»
Θα παρατηρήσω ότι το ποίημα γράφτηκε το 1981, όταν πρωτοεργάστηκα το καλοκαίρι του 1986. Γράφτηκε για κάτι που αφορούσε το μέλλον μου δηλαδή και επαληθεύτηκε. Βρίσκω πολύ ενδιαφέροντα το σύγχρονο τρόπο ζωής. Αλλάζει πολύ γρηγορότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Αυτό μας ωθεί να αντιμετωπίζουμε συνεχώς μια μεταβατική κατάσταση... Μέσα σ’ αυτή την ασάφεια νοιώθω πως οι στίχοι μου κτίζουν ένα δρόμο, του οποίου το τέλος δεν μπορώ να δω, μια και η «ομίχλη» του κόβει τη θέαση. Τα γεγονότα, τα αντικείμενα εμφανίζονται ξαφνικά μπροστά σου. Η έκπληξη και η ανασφάλεια είναι μεγάλες. Να ένας τρόπος να προχωρήσεις μες στην καρδιά της εποχής σου και να πεις κάτι γι΄αυτήν: να βρεις το δικό σου ρυθμό και να μπορείς να εκπλήττεις τον ευατό σου.
Θεωρείς ότι στην εποχή μας διαβάζουν και γράφουν οι νέοι ποίηση;
Ισχύει το ίδιο, όπως και παλιότερα. Συγγνώμη που το επαναλαμβάνω, αλλά τίποτα δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας, ούτε προς το καλύτερο ούτε προς το χειρότερο. Το ότι βλέπουμε να εκδίδονται πολλές ποιητικές συλλογές οφείλεται στο ότι το κόστος έκδοσης έχει καταστεί πιο προσιτό.
Γιατί θεωρείς υπάρχει ένας σκεπτικισμός με τους ποιητές; Ακόμα και τα έντυπα ή οι εφημερίδες δεν γράφουν συχνά για την ποίηση ή τις ποιητικές συλλογές που εκδίδονται. Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό;Το θέμα ξεκινάει από το κοινό που δεν διαβάζει ποίηση και επομένως δεν αγοράζει βιβλία ποίησης, περνάει στους εκδότες και ακολουθούν τα έντυπα ευρείας κυκλοφορίας. Ο χώρος προβολής κοστίζει. Η ποίηση δεν πουλάει και γι’ αυτό εξορίζεται.
Πως βλέπεις κινήσεις προώθησης καλλιτεχνών μέσω του διαδικτύου όπως το www.bankit.gr ή φεστιβάλ όπως το ARTogether Festival;
Τις θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικές. Οι καλλιτέχνες πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Η καλλιτεχνική δημιουργία πρέπει να περάσει στον κόσμο από περισσότερους δρόμους απ’ αυτούς που καθορίζουν τα media και οι εμπορικές τακτικές τους.
Ποια είναι τα μελλοντικά συγγραφικά σου σχέδια;
Να συνεχίζω να γράφω με τον προϋπόθεση να έχω να πω κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν είπα πιο πριν. Αλλιώς καλύτερα να σωπάσω.
O Δημήτρης Παλάζης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 5 Ιουλίου 1960. Έχει βραβευθεί στον Θεατρικό Διαγωνισμό του Φ.Σ. ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ (2007) για το θεατρικό του Σεισμογενής περιοχή. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: Από την Απομόνωση (1981), Νήσος Ευταλία (2005), Φυγάδες των καιρών, εκδ. Αλεξάνδρεια (2006), Το κόκκινο βιβλίο, εκδ. Αλεξάνδρεια (2009). Έχει συμμετάσχει σε ανθολογίες και πολλές δημοσιεύσεις περιοδικών στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
