Μεταφράζει η Ελένη Κατσιώλη
Μιχαήλ Ζόσενκο (1894-1958). Τα σατυρικά του έργα κατευθύνονται ενάντια στη σκληρότητα, την άγνοια και τη ματαιοδοξία. Το μικρό αυτό διήγημα είναι γραμμένο το 1939.
**
Αγαπητοί πολίτες, επιτρέψτε μου να σας ευχηθώ Καλή Χρονιά. Σας ευχόμαστε, όπως λένε, όλα τα καλά. Σας ευχαριστούμε θερμά για τις νοερές ευχές που μας απευθύνετε. Επιτρέψτε μου όμως με την ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς, να σας διηγηθώ μια διδακτική ιστορία. Με μια υστερόβουλη σκέψη, κρατήσαμε αυτή τη μικρή ιστορία για το Νέο Έτος, επειδή επιθυμούμε να σας προειδοποιήσουμε, σεβαστοί πολίτες, για τέτοιου είδους περιστατικά που μπορούν να συμβούν στο ερχόμενο έτος, και είναι αυτή η επιθυμία που μας οδηγεί να σας διηγηθούμε αυτό ακριβώς το γεγονός την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.
Εν ολίγοις, ένας νέος διοικητής εμφανίστηκε ξαφνικά σε κάποιο ίδρυμα. Ο προηγούμενος διοικητής είχε πάει διακοπές. Στη συνέχεια, κάπου, κάτι τον καθυστέρησε στις δουλειές του.
Φυσικά, άρχισαν τα κουτσομπολιά στο ίδρυμα: άρχισαν να λένε, πού είναι αυτός, μήπως τον μετέφεραν σε άλλη χαμηλότερη θέση ή μήπως του συμβαίνει κάτι. Λοιπόν, τότε εμφανίζεται ο νέος διοικητής στο ίδρυμα και γίνεται η γενική συνέλευση, στην οποία το κοινό εκφράζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ευχές του.
Τότε ένας από τους υπαλλήλους ανεβαίνει στο έδρανο και λέει κι αυτός κάτι: μιλάει και εκφράζει τις ελπίδες του. Και στη φλόγα της ομιλίας του, κατακρίνει τον προηγούμενο διοικητή και, όπως λένε, δεν δούλευαν σοβαρά, δεν πέτυχαν, κατέστρεψαν τη δουλειά.
Με αυτά τα λόγια, ο ομιλητής κοίταξε τον νέο διοικητή, θέλοντας να διαβάσει στο πρόσωπό του «αν έκανε καλά που μίλησε ή μήπως έβλαψε τον εαυτό του». Αλλά βλέπει ότι ο διοικητής κλίνει καταφατικά το κεφάλι, σαν να του λέει: σωστά, μπράβο, συνειδητοποίησες τι έπρεπε να πεις και όχι όπως οι άλλοι που έλεγαν ανοησίες.
Βλέποντας μια τέτοια ευλογία από τον διοικητή, ο φλογερός ομιλητής άρχισε να εμβαθύνει ακόμα περισσότερο και να αναπτύσσει τη σκέψη του. Έτσι αναπτύσσοντας τη σκέψη του βλέπει ότι ο διοικητής κάθε τόσο κουνάει το κεφάλι του σαν να λέει: μπράβο, σκυλί, όλα στη φόρα.
Και έχοντας δει τόσο σημαντικά σημάδια, ο ομιλητής μας, όπως λένε, χαλαρωμένος πλέον με τα φτερά της φαντασίας πάνω από τα σύννεφα, έλεγε ότι τέτοιους ανθρώπους, όπως ο προηγούμενος διοικητής δεν πρέπει μόνο να τους διώχνουν, αλλά να τους κλείνουν φυλακή και ούτω καθεξής.
Εδώ ανέβηκαν στο έδρανο ακόμα δύο ομιλητές και, κοιτάζοντας τον διοικητή, που κουνάει το κεφάλι θλιμμένα και καταφατικά, προσθέτουν και οι δυο τους ακόμα περισσότερα γεγονότα, λέγοντας, ότι μόνο με τη νέα διοίκηση θα μπορεί το ίδρυμα να αναδυθεί από τον βάλτο, στον οποίο το οδήγησε ο προηγούμενος διοικητής.
Και τότε ανεβαίνει στο έδρανο ο ίδιος ο διοικητής και εκφράζει την αγανάκτησή του για τις ομιλίες των τριών προηγούμενων ομιλητών. Λέει ότι, αντίθετα, ο προηγούμενος ήταν μεγάλου κύρους, ότι αυτός ακριβώς οδήγησε το ίδρυμα στον σωστό δρόμο και ότι σήμερα έχει μια ακόμη πιο δύσκολη και υψηλότερη θέση. Και αντιμετωπίζει την υπόθεση όχι με λιγότερη επιτυχία.
Τότε όλοι κοιτάζουν με μεγάλη έκπληξη τον διοικητή, και βλέπουν ότι κουνάει κάθε τόσο το κεφάλι του. Αρχίζουν, λοιπόν, να καταλαβαίνουν ότι ο νέος διοικητής έχει κάποιο νευρικό τικ. Και, επιπλέον, όταν είναι ήρεμος, σπάνια κουνάει το κεφάλι του, αλλά όσο περισσότερο νευριάζει, τόσο πιο συχνά το κουνάει.
Ο γιατρός του ιδρύματος που βρίσκεται στην αίθουσα, δίνει ήσυχα επιστημονικές εξηγήσεις στους διπλανούς του. Εκείνοι διαβιβάζουν τη διάγνωση του γιατρού στους διπλανούς τους και σύντομα ολόκληρη η αίθουσα καταλαβαίνει τι συμβαίνει.
Οι τρεις προηγούμενοι ομιλητές κοιτάνε με λύπη τον διοικητή. Ένας από αυτούς προσπαθεί να πει κάτι από τη θέση του, φωνάζοντας ότι δεν καταλάβατε τι είπα.
Αλλά ο διοικητής κλείνει τη συνέλευση.
