Συνέντευξη στον Θεοχάρη Παπαδόπουλο
Συνομιλήσαμε με τη συγγραφέα Χαριτίνη Βαζαίου με αφορμή την έκδοση των «Άρση Σιωπής» και «Σφραγίδας Μελάνι», των εκδόσεων Θερμαϊκός.
Κατά τη γνώμη σας, μπορεί η ποίηση ν’ αφήσει ανεξίτηλα σημάδια όπως το μελάνι της σφραγίδας;
Η ποίηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μελάνι της ψυχής του ποιητή, μελάνι πάντα ανεξίτηλο το οποίο προαπαιτεί τη κατάθεση και την έκθεσή της ψυχής του. Όταν οι λέξεις που έχουν ποτιστεί από τέτοιο μελάνι αγγίξουν και κυρίως ταυτιστούν με τη ψυχή και τα βιώματα του αναγνώστη τότε αφήνουν σημάδια ανεξίτηλα,όπως έκανε το Μελάνι στη Σφραγίδα. Είμαστε όλοι μοναδικοί και το μελάνι μας επίσης. Το πως όμως μας έκαναν να νιώσουμε οι εμπειρίες μας, ακόμα κι άν είναι διαφορετικές ,είναι πολλές φορές κοινό. Ο ποιητής συνομιλεί, συμπάσχει και στοχεύει στη ταύτιση με τα σημάδια του αναγνώστη, τα προσωπικά ανεξίτηλα.
Πώς και επιλέξατε ένα πεζό να είναι προμετωπίδα σ’ ένα ποιητικό ανθολόγιο;
Μετά τη τελεία στην "Άρση Σιωπής", το πρώτο μου ανθολόγιο, έγραψα ένα ποίημα με τίτλο “ Σφραγίδα”. Γνώριζα ήδη πως ήθελα να καταγράψω τη ζωή μιας πολύ σημαντικής για μένα γυναίκας. Υπήρχαν κοινά βιώματα και ταύτιση ψυχής. Αυτός είναι και ο λόγος που ονόμασα τη κεντρική ηρωίδα στο “Σφραγίδας Μελάνι”, Σφραγίδα. Στο διήγημα καταγράφω τη διαδρομή και τους σταθμούς της ζωής της. Κάθε της σταθμός λειτούργησε ώς έμπνευση, ένα τρεχαντήρι σκέψης που γέμιζε τη πένα μου. Η ποιητική συλλογή που ακολουθεί το διήγημα είναι τα στάδια της ζωής της και πως η Σφραγίδα επηρεάστηκε συναισθηματικά από αυτά. Η ταύτισή μου στην έκφραση των συναισθημάτων της βοηθάει τον αναγνώστη να ταξιδέψει στη βάρκα των “Πρέπει” και “Θέλω”της. Η γνώση των γεγονότων βοηθάει την αποκωδικοποίηση της φωνής που έχουν τα ποιήματα. Το διήγημα προηγήθηκε ως πίνακας ζωγραφικής, η πρώτη και ξεκάθαρη εντύπωση του αναγνώστη. Η ποίηση έχει κώδικες. Δίνοντας κλειδιά άνοιξα τη πόρτα για να μοιραστώ με περισσότερους ανθρώπους την έκφραση της φωνής που ένιωσα.
Το βιβλίο σας είναι χωρισμένο σε 10 ενότητες. Μπορείτε να μας πείτε τι αντιπροσωπεύει η καθεμία;
Η πρώτη ενότητα είναι το διήγημα με τίτλο “Βόλοι Ψυχής”. Οι βόλοι ψυχής είναι γυάλινοι, διάφανοι καφρέφτες που σπάνε εάν διαφύγουν της προσοχής. Η Σφραγίδα, τους βόλους της φρόντιζε πάντα να τους έχει μαζεμένους, όσο κι αν ο έρωτας ,η οικογένεια και οι φίλοι “πολύχρωμα” τους κυλούσαν μακριά της. Κληρονομιά που άφησε στα παιδιά της... οι βόλοι να είναι πάντα μαζεμένοι στο μέρος της καρδιάς ,για να σπορίσουν φτερά.
Οι Θησαυροί Σιωπής είναι η πρώτη ενότητα της ποιητικής συλλογής που ακολουθεί το διήγημα. Αναφέρεται στα πρώτα σημάδια που αφήνει ο έρωτας και στην εκμάθηση της υπομονής που προβάλλει η προσκεκλημένη τυραννία του.
Στον Έρωτα. Τέσσερα ποιήματα καθρεφτίζουν τον θυμό της ανασφάλειας που εκπέμπει το πρόσωπο του έρωτα και η αντίληψη της κλεψύδρας του. Μιά στιγμή παρανόησης μπορεί να δημιουργήσει το χάος της απώλειας.
Το Μελάνι στην ομώνυμη ενότητα είναι ο άντρας που αγάπησε η Σφραγίδα και ποτίστηκε από αυτό. Η θάλασσα υπήρξε μεγάλο αφεντικό και κυρίαρχη ερωμένη του. Η απουσία του έγινε δάκρυα και άγκυρα στο δικό της μπλε.
Έλλειψη, η ενότητα που αναφέρεται στα χρόνια της απουσίας του δίνοντας έμφαση στο αίσθημα του αποχωρισμού και στις σταγόνες της άφιξης. Τότε, ανέπτυξε η Σφραγίδα τα όρια της αντοχής, στην υπομονή της έλλειψής του.
Η ενότητα Κόντρα στα Μη εγείρει την επανάσταση στην επιβολή του “πρέπει”, στα χρόνια της νομοθεσίας του “μη” και στα χρόνια που χρειάστηκαν, για να στειρώσει τις ερινύες , να αποδεχθεί την παρουσία στην απουσία του.
Οι Απαντήσεις ξεκλειδώνουν τα “γιατί” των επιλογών της. Εάν φοβάσαι να λαβωθείς δεν έχεις δρόμο.
Τα Έσω είναι η ενότητα που αγγίζει τον εσωτερικό κόσμο της Σφραγίδας, το παράπονο και τον θυμό, που δεν μπορούσε να εκφράσει στους φίλους που ακάνθινα φιλούσαν, στην ανημποριά του “άθελα θέλω” και στη συσσώρευση του κενού που καταλήγει πάντα στο καρφί της αλήθειας.
Στ’ Αγόρια μου. Η πιό τρυφερή ενότητα. Η ανιδιοτελής αγάπη προς τα παιδιά της μετουσιώνεται σ’ έναν ύμνο αγάπης, φορτισμένο με την αγωνία της γνώριμης πλέον αναχώρησής της από τη ζωή. Θέλει να σπείρει και να ριζώσουν πάνω στ’ αγόρια της φτερά αγγέλων, για τη προστασία τους, για να μη λαβωθούν.
Για Μετά. Το κληροδότημα της Σφραγίδας ήταν το μήνυμα της Δύσης Ανάποδα που πανόπλισε τα παιδιά της αλλά και τον κάθε έναν από εμάς, αφού παρέδωσε το κλειδί που ξεκλειδώνει τη πόρτα του μυαλού, για το πώς αντιλαμβανόμαστε το τέλος. Το τέλος λύνει τα σχοινιά για ένα νέο ταξίδι, φτάνει να σηκώσουμε την άγκυρα από τον
βυθό του πόνου.
Πώς θα εννοούσατε μία επανάσταση στην πένα σας; Μπορούν οι ποιητές να γράψουν επαναστατικά σήμερα;
Η ποίηση είναι η έκφραση της επανάστασης και η πένα το όπλο της ελευθερίας. Σπορά της ποίησης υπήρξε ανέκαθεν το χωράφι της απελευθέρωσης. Έσπασα τη σιωπή κι εκτέλεσα τους δαίμονες ασχέτως εάν αυτοί το κατάλαβαν. Η ποίηση αποτελεί προσωπικό αγώνα προς την ελευθερία και είναι εκ φύσεως επαναστατική. Στέλνει μηνύματα πυκνά με στόχο το μυαλό και τη ψυχή. Όποιο κι αν είναι το μετερίζι ή η εποχή της είναι στρατευμένη στην ελευθερία. Είναι απαιτητική κι ακριβή ερωμένη γιατί τα στιλέτα της καρφώνουν την αλήθεια την οποία λίγοι αποφασίζουν να διαχειριστούν.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια.
Το επόμενό μου ταξίδι είναι μία πρόκληση για μένα γιατί είναι μυθιστόρημα. Η ποίηση είναι η φύση μου, γι’ αυτό και δε διστάζω να τη προκαλέσω. Αυτό βεβαίως δε σημαίνει πως θα της είμαι άπιστη. Θα είναι κυρίαρχη στην εξέλιξη μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας ονειροπόλος άντρας. Λάθη και όνειρα μπερδεύονται στη σειρά των προτεραιοτήτων αφήνοντας τη ζωή να δώσει τη λύση. Στόχος μου είναι να δώσω στον αναγνώστη μια άλλη ερμηνεία του “λάθους” η οποία κατευθύνει το όνειρο.
