Top menu

Ταμιευμένη Ζωή: Σημείωμα για το μυθιστόρημα "Ίχνη στα Όνειρα"

 

Ιστορίες που
Ξεβάφουν η μία
Πάνω στην άλλη

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Πολυγραφότατος ο Γιώργος Παναγιωτίδης επανέρχεται με τα Ίχνη στα Όνειρα. Το μυθιστόρημα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, έρχεται να προστεθεί σε ένα ξεχωριστό και πλούσιο έργο. Η ακαδημαϊκή του καριέρα σε συνδυασμό με την συνεπή παρουσία στην πρώτη γραμμή των σύγχρονων, ελληνικών γραμμάτων συνοψίζει την πορεία του, όπως περιγράφεται στο σύντομο βιογραφικό σημείωμα. Ερώτων και Αοράτων από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη και το χαμένο πια στην λήθη 2007. Έκτοτε μεσολάβησε η δοκιμιακή γραφή και η μετάφραση των ποιημάτων της Ελίζαμπεθ Μπίσοπ. Το μυθιστόρημα των εκδόσεων Βακχικόν, Ίχνη στα Όνειρα αποτελεί την δεύτερη, πετυχημένη συνεργασία με τον συγκεκριμένο εκδοτικό οίκο. Προηγήθηκε ο Ίσος Ιησούς που ξεχώρισε.

 

Ίχνη στα Όνειρα και ένα αλμοδοβαρικό σύμπαν παίρνει μορφή στο ιδιότυπο κιβώτιο του κυρίου Παναγιωτίδη. Ένα ολόκληρο κύκλωμα διατυπωμένο μυστικά με ξαφνικές παραλλαγές ισοδύναμες του καιρού μας. Έπειτα είναι και αυτή η διαφορική ανάλυση του ψυχισμού και μερικές ενδείξεις τραγωδίας από εκείνες που κατόρθωναν με το τίποτε να σκαρώνουν οι ζωές. Κούκλες μπάμπουσκα, σπασμένα παιχνίδια από το Λένιγκραντ που όμως εγκιβωτίζουν ένα παραμύθι. Αυτό συνιστούν οι ιστορίες της νέας έκδοσης που επαναφέρει τον Γιώργο Παναγιωτίδη στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος.

Χαρακτήρες σφυρηλατημένοι μες στις σπίθες αυτού του κόσμου καθώς κυλά μοιραία προς το τίποτε. Άνθρωποι πιστοί στον εαυτό τους, κουβαλούν κάτι απομεινάρια ομορφιάς που αρκούν για έναν έρωτα ακόμη. Ακριβώς όπως το 'πε ο Κωστής Παπαγιώργης. Παράξενες, κατακίτρινες λυσιμαχίες και αίσθημα δηλητηριασμένο. Στο βάθος του κατόπτρου που στήνει ο συγγραφέας ξαναζείς όλες τις πιθανότητες, οι σκηνογραφίες διαδέχονται τις φάρσες της ζωής. Αυτές οι εκδοχές καθηλώνουν με την απόσταση που θεμελιώνουν. Αρχάγγελοι, φορτωμένοι με το ασύλληπτο βάρος της μοίρας τους περνούν από το φως ως το σκοτάδι. Αιώνιοι χαρακτήρες που καθρεφτίζονται στις γραμμές του μυθιστορήματος του Γιώργου Παναγιωτίδη. Μες στις σελίδες απλώνεται ο ουρανός της λίμνης του. Ανυπότακτοι και ανυπέρβλητοι οι θεοί ξαναζούν, από κάθε δρόμο αυτής της βιογραφίας φθάνουν. Με τις απώλειες, με όσα κατόρθωσαν να κρατήσουν, ωραίοι και τραγικοί. Καθώς βυθίζονται στο άγριο δάσος του κόσμου, αφήνουν πίσω τους ίχνη από μια αξιοπρέπεια, ίχνη από τα όνειρα, αυτά που ακυρώνει η επί γης πορεία, όσα χρηματοδοτούν τις επιθυμίες των φτωχών, κάτω στον λάκκο. Γέλιο και κλάμα, η προίκα της χαράς και της πιο δυνατής λύπης, λήθη και σκληρά ποτά. Εραστές όμορφοι μέχρι θανάτου, φιλιά αινίγματα και επτά θανάσιμα αμαρτήματα, επτά προδοσίες. Φαντάζομαι τις ιστορίες του Γιώργου Παναγιωτίδη με όψεις βίων περιπλεγμένων, φήμες που κυκλοφορούν μες στο σκοτάδι. Ο μαγικός αριθμός που ορίζει τους αφηγητές και τα καδραρισμένα πλάνα από το πυκνό δράμα της ζωής, εκεί έξω δείχνουν έναν δρόμο προς την σκηνοθετική πραγμάτωση αυτής της ιστορίας που εντοιχίζεται στις μορφές των αφηγητών, ισάξια μοιρασμένη ως το ελάχιστο της ύπαρξης, ως την ανεπανάληπτη πτώση, την βαθύτατη φθορά, την πράξη, την συνέπειά της.

Το μυθιστόρημα Ίχνη στα Όνειρα είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να μην θεωρηθεί καν μυθοπλασία, αλλά περισσότερο ένας σκληρός ρεαλισμός παρά ένα μυθιστόρημα του φανταστικού, που αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο οι επτά πρωταγωνιστές της. Όμως κάθε φορά, η συνείδηση του προηγούμενου ξυπνά στο σώμα του επόμενου και σταδιακά γίνεται ο άλλος, αυτός που δεν εννοούσε, ο ξένος που σκότωσε, γράφει στο οπισθόφυλλο της καινούριας έκδοσης του Βακχικόν. Ένα πυκνό ποίημα, φτιαγμένο από πράγματά αξεπέραστα, ένα χρονικό του έρωτα, με γλυκύτητα αφανέρωτη. Μια ιστορία διαβαθμισμένη από το γενικό ως την θαυμάσια, την μαγική θαυμαστή της φύση. Μια αίσθηση non finito αυτής της φριχτής ζαριάς που σημαδεύει τα πρόσωπα σε κάθε δράμα. Κάθε φορά, καπέλο, μύτη, γραβάτα, παλτό, ένας άλλος εγώ, ένα άλλο πρόσωπο που διαδοχικά εξελίσσεται μες στην παράλογη και κιτρινισμένη ανθρωπιά ενός ακυρωμένου ονείρου. Πίσω από την υαλογραφία οι απέραντοι, περιττοί αριθμοί, τα σύμβολα και οι περσόνες. Συνθέτουν σπαράγματα της ιστορίας, αλλάζουν ταυτότητες, ανοίγουν δρόμους με αιχμές εισαγωγές, αναστυλώνουν την σαραβαλιασμένη ομορφιά μιας τραγικής ιστορίας. Δίχως άλλη εκλέπτυνση από εκείνη με την οποία τροφοδοτούν την πραγματικότητα τα ίδια τα πρόσωπα, παραμένουν τίτλοι γραμμένοι  στην μεγάλη, λαϊκή φυλλάδα που ολημερίς καταχωρεί τις αγγελίες της μοίρας, της τύχης, της ανάγκης και της επιθυμίας. Η μπαλάντα από κλίμακα σε κλίμακα, σε επτά απομακρυσμένα πλάνα ραπροσέ, ένα πεδίο άσκησης επικίνδυνο, ζωγραφισμένο με την γραφή του Παναγιωτίδη, ένα μετέωρο ανάμεσα στις πόλεις μας και τις αιωνιότητες. Το ρετάμπλο της μοντέρνας ζωής που έχει και αυτή τον δικό της τρόπο να αρθρώνει δράματα με χαρακτήρες ποικίλους και εκπληκτικούς φιλοξενεί άγρια σκετς, γεμάτα με ερημίτες δίχως καλύπτρες, σιδερένιους, πλανόδιους χαρακτήρες αυτής της εποχής, αφηγητές της ίδιας τους της ζωής.

Το μυθιστόρημα Ίχνη στα Όνειρα από τις εκδόσεις Βακχικόν διαθέτει όλο τον χώρο που δικαιούνται οι μικρές στριμωγμένες ζωές. Αυτόν τον αναγκαίο που επιτρέπει στο όνειρο να υπάρχει, που δικαιολογεί τις αφόρητες δίψες, τις πράξεις και τους χαρακτήρες που ερεθίζουν την κρίση και την θέτουν γυμνή πάνω στα κοφτερά εγχειρίδια. Για να ξεχωρίσει αυτή η τελευταία, να εικάσει, να ακολουθήσει έναν κατακόρυφο ρυθμό, να μετατρέψει κάθε νότα από την μουσική σε σκληρό νόμισμα. Να αθροίσει το περιττό που ντύνει το αναγκαίο, ξανά, εκεί έξω και χαρίζει πνοή ανθρώπινη στο μυθιστόρημα. Μορφή, περιεχόμενο και μια καλλιτεχνική προσωπικότητα συνεπής στο έργο της, κόντρα στους καιρούς ο Γιώργος Παναγιωτίδης βρίσκει τον δρόμο του στην εσωτερική ζωή του μυθιστορήματός του. Βυθισμένος στις συνθήκες, πλάθοντας την ζωή από τα υλικά της, σαν μέσα από τα σπλάχνα του ίδιου του κήτους, τις μορφές γυρεύει. Οι λέξεις του δεν είναι άλλο από δάκρυ  και τραγούδι και μυστική συνενοχή στο μηδέν του κόσμου. Το άστατο του βίου, οι φροντίδες και οι μάταιες ελπίδες συναντούν την ελαττωμένη μορφή και το μηδέν. Στο βάθος γνέφει όλο πικρή τρυφερότητα η απρόσεκτη επιθυμία και η ενδελέχεια της μοίρας. Ίχνη, θα μου πείτε, στα όνειρα. Όπως ο καινούριος τίτλος που φθάνει από τις εκδόσεις Βακχικόν.