Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο
Συνομιλήσαμε με τον συγγραφέα Γιώργο Μολέσκη με αφορμή την έκδοση της συλλογής διηγημάτων του «Όταν ο ήλιος μπήκε στο δωμάτιο», από τις εκδόσεις Βακχικόν (2017).
Σε α’ ενικό για το "Όταν ο ήλιος μπήκε στο δωμάτιο".
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται δεκαοκτώ διηγήματα, δεκαοκτώ ιστορίες. Όλες οι ιστορίες έχουν ως αφετηρία τους πραγματικά γεγονότα. Και θα πρέπει εδώ να ξεκαθαρίσω ότι δεν πρόκειται για γεγονότα ή ιστορίες που συνέβηκαν σε τρίτα πρόσωπα και τα οποία μου αφηγήθηκαν ή που άκουσα από κάποιους άλλους, αλλά για ιστορίες που έζησα ο ίδιος. Φυσικά σε όλους μας συμβαίνουν καθημερινά πολλά πράγματα, εμπλεκόμαστε σε πολλές ιστορίες, βιώνουμε καταστάσεις, οι οποίες φεύγουν και τις ξεχνούμε. Αυτές στο βιβλίο είναι ιστορίες που έμειναν για κάποιο λόγο, είτε γιατί έχουν κάτι το ιδιαίτερο, είτε γιατί οι άνθρωποι που εμπλέκονται διακρίνονται από ένα ξεχωριστό πάθος είτε ακόμη γιατί τα ίδια τα γεγονότα και η ατμόσφαιρα που τα περιβάλλει παρουσιάζουν μια ποιητική διάσταση. Και αυτό το τελευταίο με ενδιαφέρει ιδιαίτερα, αφού σε όλη μου τη ζωή ασχολούμαι με την ποίηση, γράφω ποιήματα ή μεταφράζω ποιητές που με αγγίζουν για κάποιο λόγο. Την ποίηση ή την έμπνευση για κάθε ποίημα την αντλώ από την ίδια τη ζωή και τα προσωπικά μου βιώματα, τις σκέψεις, τα όνειρα, τις συγκινήσεις. Κάπως έτσι και με αυτές τις ιστορίες, οι οποίες συνέβηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους και σε διάφορα μέρη του κόσμου όπου έζησα ή ταξίδεψα, στη Ρωσία στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στη Σουηδία, τη Γεωργία, το Βέλγιο και φυσικά στην Κύπρο, τη Λύση, που είναι το χωριό μου, την Αμμόχωστο, τη Λευκωσία… Είμαι άνθρωπος που εκτός από το γράψιμο μου αρέσει να διηγούμαι διάφορες ιστορίες, στους φίλους, τους συναδέλφους, τους δικούς μου ανθρώπους. Τις ιστορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο τις διηγήθηκα πολλές φορές πριν τις γράψω στο χαρτί, έτσι που με τον καιρό και με την επανάληψη μυθοποιήθηκαν κατά κάποιο τρόπο, απέχτησαν κάποια στοιχεία μυθοπλασίας, έγιναν διηγήματα με τη λογοτεχνική έννοια του όρου. Οι ήρωές τους, άνθρωποι απλοί και συνηθισμένοι, αλλά και με κάποιο ιδιαίτερο πάθος, όπως είπα και πιο πριν, απέχτησαν μια λογοτεχνική διάσταση. Με όλα αυτά ωστόσο τα διηγήματα του βιβλίου δεν παύουν να αποτελούν κεφάλαια μιας, με την ευρεία έννοια του όρου, αυτοβιογραφίας, μέσα από τα οποία παρουσιάζονται οι δικές μου σχέσεις με ανθρώπους, με τόπους και με γεγονότα.
Η επιρροή της οικονομικής κρίσης.
Η οικονομική κρίση επηρέασε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, την καθημερινή ζωή όλων μας, έφερε στην επιφάνεια ιστορίες, τραγικές πολλές φορές, μας έκανε να προβληματιστούμε πάνω σε διάφορα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Όλα αυτά επηρεάζουν σίγουρα τη λογοτεχνία. Ωστόσο, όσον αφορά εμένα προσωπικά, δεν βλέπω να με έχει επηρεάσει άμεσα, τουλάχιστον σε ότι έχω γράψει μέχρι σήμερα. Ίσως γιατί ο τρόπος που βλέπω τα πράγματα και οι αναζητήσεις μου, τόσο στην ποίηση, όσο και στην πεζογραφία, με οδηγούν σε άλλους χώρους.
Η επιρροή του κυπριακού ζητήματος.
Όταν μιλούμε για το κυπριακό ζήτημα μιλούμε για μια τραγωδία με τεράστιες και καθοριστικές συνέπειες για τον τόπο, την ιστορία του, τον πολιτισμό του. Στη διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της Κύπρου πέρασαν από το νησί πολλοί κατακτητές, αυτό όμως που συνέβηκε το 1974 με το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή και συνεχίζεται και μέχρι σήμερα δεν έχει προηγούμενο. Μοίρασε γεωγραφικά τον τόπο και διαχώρισε τους ανθρώπους με βάση τη θρησκεία και την εθνικότητά τους ξεριζώνοντάς τους από τους τόπους όπου ζούσαν για αιώνες με τα ήθη, τα έθιμα και τα μνημεία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Αυτή η ανοιχτή πληγή και η απειλή που επικρέμεται πάνω από τον τόπο, σε συνδυασμό με όσα τραγικά γεγονότα έζησα εκείνο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όταν ως φοιτητής στο εξωτερικό ήρθα στην Κύπρο για διακοπές, βρέθηκα έφεδρος στρατιώτης στον πόλεμο και στη συνέχεια πρόσφυγας, επηρέασαν με πολλούς τρόπους την ποιητική μου δημιουργία, τόσο θεματικά όσο και ιδεολογικά, όπως συνέβηκε με όλους τους λογοτέχνες της γενιάς μου. Μετά από μια τέτοια τραγωδία αναζητάς το διαχρονικό μέσα στο πρόσκαιρο, το σταθερό μέσα στο ρευστό και το μεταβαλλόμενο, καταφεύγεις στην ιστορία και τη μυθολογία να βρεις στηρίγματα. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ακόμη και τα διαχρονικά θέματα της λογοτεχνίας, τα υπαρξιακά τα φιλοσοφικά, τα ερωτικά και άλλα αποχτούν έναν ιδιαίτερο χρωματισμό.
Η σχέση με τη λογοτεχνία.
Η ενασχόλησή μου με τη λογοτεχνία διαδραμάτισε πολύ αποφασιστικό ρόλο στη ζωή μου γενικά, που για να τον εξηγήσω θα πρέπει να επικαλεστώ και κάποια προσωπικά, αυτοβιογραφικά στοιχεία. Αν δεν ήταν η λογοτεχνία σίγουρα θα ήμουν άλλος άνθρωπος. Όταν άρχισα να γράφω ποιήματα στα δεκατέσσερα – δεκαπέντε μου χρόνια εργαζόμουν ως υδραυλικός και συγκολλητής στην Αμμόχωστο. Αυτό ήταν το επάγγελμα που ακολούθησα αμέσως μετά το δημοτικό σχολείο. Ο ερχομός της ποίησης στη ζωή μου και η προσπάθεια να ανακαλύψω τα μυστικά της γραφής της, στάθηκε η αιτία να αρχίσω να μελετώ διάφορα βιβλία, να αναζητώ τρόπους μόρφωσης και να προσπαθώ να γνωρίσω τον κόσμο και τους ανθρώπους. Αυτό με οδήγησε πρώτα σε νυχτερινά σχολεία, ύστερα σε αγγλικό κολλέγιο και τελικά στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας, όπου σπούδασα ρωσική φιλολογία και υποστήριξα και τη διδακτορική μου διατριβή στη λογοτεχνία. Από τότε που έγραψα τους πρώτους στίχους δεν σταμάτησα ποτέ να διαβάζω λογοτεχνία, ελληνική και ξένη, καθώς και μελέτες για τη λογοτεχνία. Δεν σταμάτησα ούτε και να γράφω, ποίηση, κατά κύριο λόγο, αλλά και πεζογραφία, μελέτες και δοκίμια, να μεταφράζω ποίηση από την αγγλική και τη ρωσική γλώσσα. Μου αρέσει επίσης να μιλώ για τη λογοτεχνία, γι’ αυτό και συμμετείχα σε πολλά συνέδρια και ημερίδες κι έκανα διαλέξεις σε πανεπιστήμια στην Κύπρο και σε άλλες χώρες.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια.
Πρόσφατα ξανακοίταξα το ελληνικό μέρος μιας "Ανθολογίας Ρωσικής ποίησης του εικοστού αιώνα", η οποία εκδόθηκε σε δίγλωσση μορφή το 2004 από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα στη σειρά ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ και στην οποία έκανα την ανθολόγηση, τη μετάφραση και έγραψα την εισαγωγή και τα βιογραφικά των είκοσι τεσσάρων ποιητών που ανθολογούνται. Το βιβλίο αυτό είναι από καιρό εξαντλημένο και σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Βακχικόν. Το άλλο είναι ένα πεζό αφήγημα με μυθιστορηματική διάσταση, το οποίο αναφέρεται στα γεγονότα της περιόδου του 1974 στην Κύπρο. Έχει τον τίτλο "Κάθε Ιούλιο επιστρέφω", δηλώνοντας με αυτόν τις διάφορες επιστροφές στον τόπο και στον χρόνο, οι οποίες ξεκινούν το 2003, με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, και συνεχίζονται, πότε μπροστά και πότε πίσω στο χρόνο και στον τόπο. Είναι κι ένα καινούριο βιβλίο ποίησης, το οποία άρχισε να διαμορφώνεται, καθώς και κάποιες σκέψεις για δοκίμια και νέες μεταφράσεις ποίησης.
