Γράφει η Αθηνά Μαλαπάνη, φιλόλογος - συγγραφέας
Το μυθιστόρημα του Ντίνου Πετράκη, Μιχάλης Ανυφαντής που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν αποτελεί μια σύγχρονη τραγωδία που θίγει ποικίλα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα με διαχρονικό χαρακτήρα.
Οι βασικοί ήρωες του μυθιστορήματος είναι η τετραμελής οικογένεια Ανυφαντή, της οποίας η μικροαστική ζωή σε μια συνοικία των δυτικών προαστίων απεικονίζεται με γλαφυρότητα μέσα από σκηνές, εικόνες και διαλόγους της καθημερινότητας. Η οικογένεια φαίνεται προσκολλημένη στις δήθεν αξίες της οικογενειοκρατίας και της πολιτικής διαφθοράς, με τις οποίες αναθρέφει και τα παιδιά της. Έτσι, τα παιδιά της οικογένειας Ανυφαντή, τόσο ο γιος που είναι επιτυχημένος δικηγόρος όσο και η κόρη που είναι διευθυντικό στέλεχος και πολιτικός, μεγαλώνουν και συνεχίζουν τη ζωή τους μέσα από τον καιροσκοπισμό και τη ματαιοδοξία.
Η συγγραφή του μυθιστορήματος θυμίζει αρχαία τραγωδία, καθώς σε συμμετρικά σημεία του κειμένου παρεμβάλλονται διάφορα χορικά, δηλαδή λυρικά μέρη σαν ποιήματα σε ελεύθερο στίχο, στα πρότυπα της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, μεταφέροντας βαθύτερα κοινωνικά μηνύματα. Η γλώσσα του μυθιστορήματος είναι απλή και μεστή, σαφής και ευνόητη, μεταφέροντας εικόνες και σκηνές από τη δεκαετία του ‘80 έως και σήμερα και αποδεικνύοντας την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας και πώς αυτή έχει επηρεάσει ανώτερες και κατώτερες κοινωνικοπολιτικές τάξεις της σημερινής Ελλάδας.
Ουσιαστικά, το μυθιστόρημα προβάλλει την αδυναμία του ανθρώπου να διαμορφώσει μια ελεύθερη και ολοκληρωμένη προσωπικότητα, καθώς έχει γαλουχηθεί -ήδη μέσα από την οικογένειά του- με γνώμονα τη ματαιότητα και την ανάγκη να επιτύχει όσο το δυνατόν υψηλότερα αξιώματα, να ικανοποιήσει ιδιοτελείς σκοπούς και συμφέροντα μόνο με αθέμιτα μέσα και πλάγιους τρόπους. Έτσι, ο άνθρωπος δεν αποκτά ελεύθερη συνείδηση, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαμορφώσει ούτε πολιτική συνείδηση, αλλά και γενικότερα, να μην μπορεί να ζήσει ελεύθερος με καθαρότητα και ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό του, αλλά και στα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού συνόλου.
Ο συγγραφέας όμως, δεν κάνει καμία ψυχολογική ανάλυση των ηρώων του ούτε κοινωνικοπολιτική κατήχηση. Δεν χρειάζεται, άλλωστε... Μέσα από την υπόθεση που εξελίσσεται αβίαστα και γρήγορα και κυρίως, μέσα από τους διαλόγους που προσδίδουν αμεσότητα και θεατρικότητα στο έργο, ο αναγνώστης προβληματίζεται, σκέφτεται και αφυπνίζεται για το πώς να είναι συνειδητός πολίτης και κατά συνέπεια, ελεύθερος άνθρωπος που ξέρει να στηρίζεται στις προσωπικές του δυνάμεις και καλλιεργεί την αυτοπεποίθησή του, την αυτοεκτίμησή του και προπαντός, την καθαρότητα της σκέψης και της συνείδησής του.
Άραγε, θα τα καταφέρουν οι ήρωες; Θα υπάρξει η πολυπόθητη κάθαρση;
