Γράφει ο Aπόστολος Θηβαίος
Ευτυχές να είναι το νέο έτος. Μια ακόμη σελίδα στο μεγάλο αναλόγιο του χρόνου, με όλα τα γραμμένα και τα πεπρωμένα τα αναπόδραστα. Ίδιος ο δρόμος, κακοτράχαλος αυτός που βαδίζει η ανθρωπότητα, απέδειξε η φοβερή πανδημία του απερχόμενου έτους. Πρέπει να βρει κανείς κάτι να κρατήσει, πρέπει να στήσει έναν δικό του προμαχώνα, αν θέλει να τα καταφέρει σε αυτόν τον κόσμο που ζητά από τον άνθρωπο μονάχος να ζήσει με τον εαυτό του.
Κατά τα άλλα ευτυχές το νέο έτος από αυτό το σημείωμα που βαθιά ελπίζει πως δεν θα ανακοπεί η διαρκώς αυξανόμενη παραγωγή της σύγχρονης βιβλιογραφίας. Ποίηση, πεζογραφία, αστυνομική νουβέλα, θέατρο, οι άξιες φωνές πολλαπλασιάζονται, ανασυνθέτοντας στον καινούριο αιώνα την αξία του βιβλίου. Καινούριες εκδόσεις και νέες φωνές, -έχει ειπωθεί ξανά από αυτά τα σημειώματα-, ανανεώνουν τα ρεύματα, μεταφέρουν στο χαρτί ένα καινούριο βίωμα, παρέχουν τα αναγκαία μέσα. Επιστρατεύουν χιλιάδες άλλες λύσεις με την γλώσσα, φορούν καινούριο ρούχο στις λέξεις, γεννώντας από τις ραφές τους το επίκαιρο αίσθημα. Και άλλοτε αυτές οι κραυγές, τυλιγμένες στα εξαίσια εξώφυλλα, δίνουν μια και ξεχύνονται στ’ άλλα βάθη, ερευνητές των επτά χαμένων πόλεων που στεφανώνουν τα υπόγεια της Κορίνθου. Ψίθυροι και Υάκινθοι, σαν αυτούς του Γρηγόρη Παπαϊωάννου που βγαίνουν στα φώτα της σκηνής από τις εκδόσεις Βακχικόν, παραλείποντας τα επουσιώδη, υπηρετούν την αφήγηση αυτού εδώ του καιρού.
Συλλογή με αθέλητες προσευχές στις σελίδες της, ίδιο τρέμουλο στο άγνωστο που μας κυκλώνει τούτες τις πρώτες ώρες της ανατροπής. Αλλιώς θα αδικούνταν κατάφορα εκείνο Το Πεπρωμένο του κυρίου Παπαϊωάννου που βγαίνει στην αναφορά της ανάγκης μας να κάνουμε τραγούδι την χαμένη αθωότητα. Αλλιώς δεν θα ‘τρεμε το φύτρο μες στον Γενάρη που απόψε ζει αυτό το σημείωμα και θα προσμέναμε μονάχα τους κατακλυσμούς, όπως σταματά και περιμένει κάποιος λυτρωτικά τους βάρβαρους. Αλλιώς δεν θα ‘χε εκεί έξω μια ζούγκλα του μακιγιάζ για να ξεκρίνεις το απροσποίητο και το αληθινό.
Βαθύς, στοχαστικός ο Γρηγόρης Παπαϊωάννου έρχεται με μια καινούρια συλλογή, στο τελευταίο τέταρτο της χρονιάς, περνώντας σε κάτι βαθύτερο και πιο νεοελληνικό, προχωρώντας στην απτή αναπαράσταση της εποποιίας μας. Αναρριχήσεις του Κόσμου, Καποδίστριας, Αιρετικός τόπος, Ωρίων, Κέρινοι δρόμοι και άλλοι τίτλοι, μικρά μυθιστορήματα συνθέτουν το έμψυχο υλικό αυτής της συλλογής. Λουλούδια και σιωπές, χώρος για ταφές και ελπίδες, ειπωμένες από ήμερες φωνές, λοξοί φωτισμοί σε ορθόδοξες πραγματείες, οι στίχοι του Γρηγόρη Παπαϊωάννου ανάβουν εμπρός στον κίνδυνο και το όνειρο. Χειροκροτητές και άλλα επαγγέλματα που δεν χάθηκαν ποτέ, μεταμορφώνονται στους διαχρονικούς προδρόμους του καινούριου, περνούν από τις σελίδες των Ψιθύρων, υποκείμενα του ενστίκτου που νιώθει αλάθητα την έκταση των πραγμάτων.
Αυτήν την έκφραση της εποχής αναπαριστά στο ύψος του αισθήματος η πληθωρική εικονογραφία του δημιουργού. Από τις πολιτείες ως τα βάθη της καρδιάς, ο ποιητής αποδοκιμάζει τον αεριτζή αιώνα, τον κακό σύμβουλο του βασιλιά που πάντα στοίχιζε, τον ριγμένο στα βιβλία των πιο σπουδαίων Λατινοαμερικάνων συγγραφέων. Εδώ δεν έχει μαντόνες και εσχατιές, εδώ, ανάμεσα στους αιώνια νέους υάκινθους φύονται τα άχρηστα χαρτιά του κόσμου που επιμένει και ας τον συνθλίβουν τα φθινόπωρα. Το βάρος του είναι πρώτα από όλα θαύμα, ταιριάζει με τα ποιήματα, μοιράζεται και ελαφρύτερο σκορπιέται από δόσιμο σε δόσιμο. Είναι ποιήματα αλληλέγγυα αυτά που στήνονται μες στην συλλογή. Μικρές, αυτόνομες πολιτείες, μικρά και μεγάλα, απλώνουν και αγκαλιάζουν την μέρα. Και τα γεμάτα πίστη μάτια του δημιουργού απαντούν στο αιώνιο ερώτημα, στο είδος της συνείδησης που διατύπωσε ο αβαθής Γιώργος Σαραντάρης, υπέρ ταφών και υπέρ ηρώων, με μια λαμπρή κατάφαση. Αν φοβάσαι περιφρόνησε τα ποιήματα, πήγαινε να σταθείς αντίκρυ στην ζωή με μόνο σου εφόδιο το υποκοριστικό του κάλπικου, του σιωπηλά κατώτερου αιώνα μας. Ο κόσμος παλεύει, αγαπά και καταστρέφεται λυρικά, ζητώντας ήρωες για να κρατήσει η ανθρωπιά της το ίσο. Τέτοιοι είναι οι ποιητές, ξεχωρίζουν μες στον θόρυβο τους σκελετούς της αιωνιότητας, δίνοντας άφεση σε όλες του κόσμου τις θεμελιώδεις γενικεύσεις. Και ας είναι ένα λεπτό βόλι εις άπειρου βάθους πέλαγον.
Οι Ψίθυροι και οι Υάκινθοι (Έσπερος) των εκδόσεων Βακχικόν συνιστούν την δεύτερη συλλογή του δημιουργού. Οι στίχοι του που αρνούνται την εξοικείωση με την μεταφορά της ανθρωπιάς μας αναπαριστούν πολύ καλλιτεχνικά και φροντισμένα τον αιώνιο Άμλετ αυτού εδώ του κόσμου, τον συνεχιστή του μύθου, τον Προμηθέα της γειτονιάς. Στα τοιχώματα της συλλογής των εκδόσεων Βακχικόν, υπάρχει το υλικό της ζωής, ο έρωτας και η βία της καινούριας πολιτείας. Ο κόσμος που επαληθεύει τον Pascal, διαρκώς αποτυγχάνοντας στα μεγάλα προβλήματα φωτίζεται στην πρόζα του Γρηγόρη Παπαϊωάννου που γνέφει με μια λαμπρή κατάφαση στην αχρύσωτη πραγματικότητα. Σε αυτήν που ισοπεδώνει κάθε ρεύμα, κάθε αξία και φιλί, αφήνοντας στον χώρο του στυλ, να κυριαρχήσει ο καινούριος άνθρωπος με την ταυτότητα και με την αντίφασή του. Και το δαιμόνιό του.
