Γράφει ο Αρίστος Τσιάρτας
Οι συνειρμοί που προκαλεί η εικόνα μιας ακτής, γεμάτης βότσαλα διαφόρων μεγεθών και χρωμάτων, επιστρατεύονται από τον Κώστα Λυμπουρή για να αποτυπώσουν την εικόνα ενός κόσμου σε όλη την ποικιλία και τις αποχρώσεις του. Την ανάγκη του να μιλήσει για την ιδία την «ποικιλομορφία της βοτσαλωτής ζωής μας» προτάσσει ήδη στο οπισθόφυλλο της τελευταίας συλλογής διηγημάτων του με τίτλο «Βοτσαλωτή» (Εκδόσεις Ροδακιό, 2019).
Στη «Βοτσαλωτή» ο συγγραφέας αντλεί από ανθρώπους, εικόνες και στιγμιότυπα της καθημερινότητας, αλλά και από αλλόκοτες και ξαφνικές ανατροπές που προκαλούν αναταράξεις, διαλύουν προσχήματα και αναμοχλεύουν τραύματα του παρελθόντος. Στα διηγήματα του, σε όλες τους τις παραλλαγές, συνυφαίνονται το παρελθόν και το παρόν, η μνήμη και η φαντασία, ο εαυτός και ο «άλλος». Καθρεφτίζονται, επίσης, τα πάθη του παρελθόντος, τώρα μάλιστα που έχουν καταλαγιάσει ο συγγραφέας ανακαλύπτει το ανθρώπινο πρόσωπο όσων βρέθηκαν στις δυο όχθες των συγκρούσεων.
Καθοριστικά στοιχεία της αφήγησης του Λυμπουρή αποτελούν η γενέτειρα του Κερύνεια, οι ανώνυμοι-μόνιμοι χαμένοι της ιστορίας του τόπου, εξομολογημένοι και ανομολόγητοι καημοί, πάθη και παθήματα(ατομικά και συλλογικά), η οδύσσεια της προσφυγιάς, η πολυχρωμία αλλά και το ξεθώριασμα και η καχεκτικότητα του τόπου και της κοινωνίας.
Με ρεαλιστικούς και λιτούς τρόπους, που παράγουν εικόνες και συναισθήματα, ο συγγραφέας ακουμπά με οικειότητα, αγωνία και εμπιστοσύνη στους ήρωες του. Η αφηγηματική του σκοπιά δεν είναι αυτή ενός εξωτερικού παρατηρητή αλλά αυτή ενός που ανήκει ο ίδιος στον κόσμο που περιγράφει. Σε κάποια μάλιστα διηγήματα η γραφή γίνεται ιδιοσυγκρασιακή, υποβάλλοντας την αυθεντικότητα ενός κόσμου που είναι οριστικά και αμετάκλητα χαμένος.
Τα 27 διηγήματα της συλλογής, παρά την φαινομενική θεματική τους απόκλιση, συνδέει η επιλογή των χαρακτήρων, οι οποίοι συμπυκνώνουν ολόκληρη την ποικιλομορφία του σύγχρονου κυπριακού κόσμου. Πρόκειται για χαρακτήρες που δεν ανήκουν σε μια αφηρημένη ιδεοτυπική κατηγορία ούτε και κινούνται έξω από κοινωνικά και ιστορικά συμφραζόμενα. Προέρχονται από τον πολύχρωμο καμβά της σύγχρονης καθημερινής ζωής, είναι καψαλισμένοι από τις πανουργίες της πρόσφατης κυπριακής ιστορίας και λειψοί από τα παιχνίδια της ατομικής τους μοίρας.
Στο μπονζάι διήγημα «Φυγή», με θέμα το δράμα των αγνοουμένων της Κύπρου, ο αφηγηματικός μινιμαλισμός ισορροπεί, υποδειγματικά, ανάμεσα στην περιγραφικότητα του πεζού λόγου και την πυκνότητα του ποιητικού. Ο αφηγηματικός χρόνος, σε πενήντα λέξεις, ανοίγεται σ’ ένα εκτενές χρονικό βάθος και σε τρεις γενιές ανθρώπων, φέρνοντας στην επιφάνεια την αγωνία της μακράς και οδυνηρής αναμονής των συγγενών, η οποία επικαθορίζει μόνιμα τις ζωές τους.
Χαρακτηριστικό της σύνθετης ματιάς του συγγραφέα είναι ότι στις δύσκολες ατομικές διαδρομές και περιπέτειες των ηρώων του φιλτράρεται και φωτίζεται η ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του :ό Τουρκοκύπριος Σεβίμ ζει στιγμές ποδοσφαιρικής δόξας στη Λεμεσό, τον κτυπά στη συνέχεια η προσφυγιά του 1974 και πεθαίνοντας το 2018 στην Κερύνεια αναρωτιέται « τι γυρεύω εγώ στην Κερύνεια, να με πάρετε στη Λεμεσό», ενώ ο Αποστόλης παιδί πρόσφυγα από τη Σμύρνη που εκδιώχθηκε το 1974 από τη Λάπηθο και διαμένει ως πρόσφυγας στη Βοτσαλωτή, καλλιεργεί εμμονικά μια συκιά και προσφέρει πρόθυμα και γενναιόδωρα στους γύρω του σμυρναιικα σύκα. Μικροιστορίες με συμβολικές προεκτάσεις για τις ωδίνες της μακράς προσφυγικής περιπέτειας, το βαθύ δέσιμο με τη γη και την νοσταλγία για την χαμένη ενότητα και αρμονία του τόπου.
Ωστόσο, η προσφυγιά και οι επίκαιρες τραυματικές ιστορίες που την συνοδεύουν αποτελούν θεματική σταθερά και σε αυτό το έργο του συγγραφέα. Στο οδοιπορικό του Σύρου Ρεζακ, που αποδρά απελπισμένος από τον πόλεμο και χάνει το γιο του στο σαπιοκάραβο της φυγής για τη Λέσβο, καταγράφεται όλο το δράμα των επικίνδυνων και μοιραίων ταξιδιών των προσφύγων, οι ψυχικές τους δοκιμασίες καθως και η αποκαρδιωτική συνειδητοποίηση των αδιεξόδων τους. Η περιπέτεια της μικρής Ροζαλίας, στο ομώνυμο διήγημα, που χάνει όλη της την οικογένεια στο ταξίδι της φυγής από τις εμπόλεμες ζώνες της Ανατολής και καλείται, εντελώς μόνη, να ξεπεράσει την προσωπική οδύνη και να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τον εαυτό και τον κόσμο, ψηλαφεί τα κρίσιμα και ιδιαίτερης σημασίας ζητήματα της ψυχικής αποξένωσης, της αποδοχής και της κοινωνικής συμπερίληψης των προσφύγων και των παιδιών τους.
