Η Αλίκη όταν είδε τον βράχο ενώ κρεμόταν
σύννεφο μαύρο στον ουρανό,
ήδη στη χώρα των παραμυθιών βρισκόταν.
Στη γη είχε ομίχλη
ένα θαμπό, γκρίζο φως.
Θα ενέσκηπτε κακοκαιρία.
Μετά την συλλογή διηγημάτων Το τραγούδι των Ινουίτ, η Λίλια Τσούβα επιστρέφει αυτή τη φορά με μια ποιητική συλλογή, που τιτλοφορείται Εγκέφαλος Ψάρι και η οποία σύμφωνα με την δημιουργό του πήγασε από το βίωμα. Μιλάμε λοιπόν μαζί της στο περιοδικό Vakxikon.gr, τούτη τη φορά για ποίηση και δημιουργία.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Μετά την συλλογή διηγημάτων «Το τραγούδι των Ινουίτ», επανέρχεστε εκδοτικά με την ποιητική συλλογή «Εγκέφαλος Ψάρι». Πώς νιώθετε γι’ αυτό και πώς ήταν η μετάβαση από το ένα είδος στο άλλο;
Αισθάνομαι ιδιαίτερα ευτυχής. Είναι χαρούμενο γεγονός η ολοκλήρωση ενός συγγραφικού πονήματος. «Το τραγούδι των Ινουίτ» ξεπήδησε από την αγωνία για τη φύση, τον άνθρωπο, τους πολιτισμούς, τη διαφορετικότητα. Η μετάβαση στην ποίηση δεν ήταν στροφή εκατόν οδόντα μοιρών. Η ποιητική διάθεση είχε αφυπνιστεί από χρόνια και η ποιητική συλλογή εκκολαπτόταν από καιρό.
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας τα πότε, τα πώς και τα γιατί της δημιουργίας των ποιημάτων που περιλαμβάνονται στη συλλογή; Τι να περιμένουν οι αναγνώστες;
Η συλλογή «Εγκέφαλος ψάρι» πήγασε από το βίωμα. Η βαριά ασθένεια αγαπημένου προσώπου και η άμεση επαφή με τη φθαρτότητα, τη θνητότητα, με τάραξε. Οι στίχοι έπεσαν σαν το χιόνι.
Ένα πρωινό φεύγουμε, με το μυαλό γεμάτος πάθος, με την καρδιά φουσκωμένη μνησικακία και μικρούς πόθους, και πάμε ακολουθώντας τον ρυθμό των κυμάτων, νανουρίζοντας το άπειρό μας στο πεπερασμένο των θαλασσών.
Οι στίχοι του Μπωντλέρ, το ταξίδι της ζωής και ο θάνατος, ο γερο-καπετάνιος, αυτός ο πανάρχαιος ναύτης, που στη συλλογή «Εγκέφαλος ψάρι» εμφανίζεται ως Ο αειθαλής άνδρας με την κατάμαυρη στολή.
Η σύνθεση «Εγκέφαλος ψάρι» επικεντρώνεται στις στιγμές που νιώθουμε πως διαλυόμαστε. Πως είμαστε κλεισμένοι στην πιο στενή σήραγγα, στην πιο άγονη έρημο. Ο κόσμος σβήνει, κι εμείς αναμετριόμαστε με το μέλλον. Μια αθόρυβη βροχή πέφτει στην καρδιά και μας θρυμματίζει. Η διάλυση μπορεί να είναι προσωπική, αλλά και κοινωνική. Σχετίζεται με τα κοινωνικά προβλήματα, τις παθογένειες. Όμως, στον κόσμο τίποτα δεν μένει το ίδιο. Δεν διατυπώνεται απαισιοδοξία.
Η φύση και η ομορφιά της, ανθρώπινη και μη, έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στο «Τραγούδι των Ινουίτ». Είναι κάτι που θα το δούμε και στο «Εγκέφαλος Ψάρι»;
Οπωσδήποτε. Υπάρχουν συνθέσεις με σχετικές αναφορές, οικολογικές ευαισθησίες· πολύ αγαπημένα ποιήματα. Αναπόδραστα. Η φύση είναι ζήτημα καίριο και καυτό. Η θεματική ωστόσο διαφέρει.
Αν έπρεπε να επιλέξετε ένα μόνο ποίημα από αυτή τη συλλογή ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Όσα ποιήματα έχουν περιληφθεί στη συλλογή «Εγκέφαλος Ψάρι» είναι επιλεγμένα από μια πολύ ευρύτερη δέσμη δημιουργιών. Είναι ιδιαίτερα αγαπημένα και σχετίζονται με προσωπικές περιστάσεις και συμβάντα. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσω ένα από αυτά. Ωστόσο σας ευχαριστώ για την ερώτηση και, για να μην σας δυσαρεστήσω, θα αναφέρω το ποίημα Ο βράχος, το οποίο αναγράφεται και στο οπισθόφυλλο. Οι στίχοι του υποκρύπτουν τη φυγή στο άγνωστο, στον παραμυθένιο κόσμο της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων. Όμως, κυρίως, υποδηλώνουν έναν κόσμο πλήξης και συμφορών, με τον θάνατο να παραμονεύει, έναν κόσμο όπου τα βασικά προβλήματα δεν λύνονται, παρά το καμπανάκι που χτυπάει διαρκώς. Έναν κόσμο ο οποίος το μόνο που δεν μπορεί να καταβροχθίσει τελικά, είναι το πάθος για έρωτα και τέχνη. Μια ελεγεία απογοήτευσης.
Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην ποίηση; Και τι κατέληξε να σημαίνει η ποίηση για εσάς;
Το συναίσθημα και το διάβασμα με οδήγησαν στην ποίηση. Το να προσπαθείς να εκφράσεις τις δονήσεις του εγκεφάλου με ρυθμό και αρμονία, μεστά, λιτά και καίρια, είναι πρόκληση. Η ποίηση είναι άσκηση του νου και της καρδιάς, παιχνίδι με τη γλώσσα, σμίξιμο με την παράδοση. Η γοητεία της βαθιά και διαχρονική. Οικουμενική. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ποίηση είναι πονεμένη κραυγή, ένωση με τη φύση και τον συνάνθρωπο. Ζυμώνεται με τον ιδρώτα της αγωνίας, τη δρόσο του πυρετού. Είναι ουράνιο τόξο, μουσική, τραγούδι. Ντυμένη με ήλιο και με ομίχλη, είναι η γυμνή μορφή της έσω ψυχής.
Δουλεύετε πάνω σε κάτι καινούριο συγγραφικά αυτό το διάστημα;
Ο δρόμος της συγγραφής είναι ατελεύτητος. Ραφή/ η γραφή/ Πώς γίνεται λοιπόν/ και μένεις πάντα ξηλωμένος, γράφει ο Παντελής Μπουκάλας. Οι προκλήσεις είναι καθημερινές και πολλές. Όσα συνταρακτικά συμβαίνουν, μας δονούν. Αλλά η τέχνη, δόνηση δεν είναι, φαντασία και ευαισθησία;
