photo © Στράτος Προύσαλης
Συνέντευξη στον Θεοχάρη Παπαδόπουλο
Συνομιλήσαμε με τον συγγραφέα Λεωνίδα Κεφαλά με αφορμή την κυκλοφορία της ποιητικής του συλλογής "Το ημερολόγιο του Βασίλη" (εκδόσεις Εκάτη 2018).
Ποιος είναι ο Μενέλαος Σοϊλελμετζίδης στον οποίο αφιερώνετε το βιβλίο σας;
Ο Μενέλαος Σοϊλελμετζίδης είναι ένα λογοτεχνικό προσωπείο του δασκάλου μου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νάσου Βαγενά την περίοδο ‘81-‘85. Ο Νάσος υπήρξε για μένα δάσκαλος με τη βαθύτερη έννοια της λέξης – το βιβλίο του "Η Συντεχνία" όπου καταθέτει τα δύο λογοτεχνικά του προσωπεία, τον Πάτροκλο Γιατρά και τον Μενέλαο Σοϊλελμετζίδη, μου έκανε τεράστια εντύπωση. Από τότε κόλλησα στον Νάσο σαν βδέλλα – ελπίζω ότι κατάφερα να του ρουφήξω αρκετή πνευματική ουσία.
Γιατί το "Ημερολόγιο του Βασίλη" τιτλοφορείται έτσι; Είναι ο «Βασίλης» το δικό σας λογοτεχνικό προσωπείο;
Όχι. Έδωσα αυτό τον τίτλο στο βιβλίο για να γιορτάσω τη ζωή του πρώτου μου εκδότη Βασίλη Διοσκουρίδη – όταν άρχισα να το γράφω, το 2004, ζούσε ο Βασίλης. Γράφω όμως πολύ αργά. Έτσι τώρα, το 2018, βρίσκομαι μόνος να τιμώ τη μνήμη του, δίχως να ‘χω δίπλα μου τον πνευματικό συνοδοιπόρο μου.
Τελικά, πώς κατατάσσετε ειδολογικά το βιβλίο σας; Είναι αφήγημα ή ποίημα;
Πολλές σελίδες του βιβλίου περιέχουν ποιήματα από τις τρεις προηγούμενες συλλογές μου, που νομίζω ότι δένουν οργανικά με το "Ημερολόγιο του Βασίλη". Επίσης, υπάρχουν πολλά νέα ποιήματα. Τις ψευδο-αφηγηματικές σελίδες τις θεωρώ πεζο-ποιήματα (π.χ. σελ. 52-53) λόγω της συγκινησιακής φόρτισης, της κορύφωσης των συναισθημάτων, αλλά πρωτίστως λόγω του ρυθμού που σαν αόρατη ανάσα καθοδηγεί τον λόγο και τον κρατά στη σωστή «θερμοκρασία». Άρα, για μένα τα βιβλία μου είναι η τέταρτη και τελευταία ποιητική συλλογή μου – η οποία μάλιστα ολοκληρώνει τις προηγούμενες τρεις. Και οι τέσσερις συλλογές μου θα ‘πρεπε να διαβάζονται ως ένα ενιαίο έργο με τέσσερα κεφάλαια, διότι έχουν τον ίδιο θεματικό πυρήνα: Μια γυναίκα, υπαρκτή ως φυσικό πρόσωπο, και όσα αυτό μου υπαγορεύει.
Στο βιβλίο σας είναι ολοφάνερη η συγγένεια με τη σκέψη του Wittgenstein. Άλλες φιλοσοφικές καταβολές;
Ναι, θα ‘λεγα ότι στο βιβλίο μου συναντώνται δύο μεγάλοι φιλόσοφοι που με επηρέασαν βαθιά: ο George Berkeley και ο υποκειμενικός ιδεαλισμός του και βέβαια ο Wittgenstein. Υπάρχουν όμως απόηχοι και από τον Kant, τον Schopenhauer, τον Feuerbach (σελ. 55), τον Nietzsche (σελ. 47). Και βέβαια, αναφέρομαι ρητά στον Πλάτωνα. Στη γνήσια ελληνική κουλτούρα, στη γνήσια ελληνική φιλοσοφία – δεν μπορεί να γίνει τίποτα που να μην πέφτει κάτω από την ομπρέλα του Πλάτωνα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Γράφετε τώρα κάτι, ή σχεδιάζετε να το κάνετε στο μέλλον;
Όχι. Και ούτε με απασχολεί. Στη σελίδα 41 στο "Ημερολόγιο του Βασίλη" τελειώνει η υπαγόρευση, άρα τελειώνει και το έργο μου. Εγώ είμαι το medium, η γυναίκα των ποιημάτων μου, είναι η «φωνή» που μου υπαγορεύει, ο βαθύτερος εαυτός της καθώς σμίγει με τον δικό μου. Το έργο μου είναι προϊόν της υπέρτατης ανθρώπινης αλήθειας! ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, που δεν γνωρίζει σύνορα, που δεν φοβάται πια. Αν ο εαυτός της δεν ξαναρχίσει να μου γυρεύει, δεν θα ξαναγράψω τίποτα. Εξάλλου, υπάρχουν χιλιάδες ανούσια βιβλία. Πιστεύω κι εγώ, μαζί με τον Rilke, ότι πρέπει κανείς να γράφει μόνο αν αυτό είναι «ζήτημα ζωής ή θανάτου».
