Η Βάσκα ποιήτρια Λέιρε Μπιλμπάο γράφει ποίηση, όχι για τη μητρότητα αλλά μέσα από τη μητρότητα. Με αφορμή την ποιητική της συλλογή «Νερά μάνες» (μτφρ. Νάνσυ Αγγελή, εκδ. Βακχικόν), μας μιλά με αφοπλιστική ειλικρίνεια για τη γέννηση μιας μητέρας και το βίωμά της στον κόσμο.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
*Πρώτη δημοσίευση: Book Press
Το βιβλίο σας «Νερά μάνες» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν. Πώς νιώθετε που μπορείτε να επικοινωνήσετε αυτό το κομμάτι της δουλειάς σας με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό;
Γράφω στα βασκικά (Euskara), μια από τις παλαιότερες και μια από τις λίγες μη ινδοευρωπαϊκές γλώσσες της Ευρώπης. Τα βασκικά είναι επίσης μειονοτική γλώσσα και η προέλευσή της παραμένει μυστήριο. Για όσους γράφουν σε μια μειονοτική γλώσσα είναι απαραίτητο να μεταφραστούν για να προσεγγίσουν τους αναγνώστες. Αισθάνομαι πολύ ευγνώμων στις εκδόσεις Βακχικόν και ιδιαίτερα στη μεταφράστριά μου, Νάνσυ Αγγελή, γι’ αυτή την ευκαιρία. Είναι πολύ ξεχωριστή για μένα η μετάφραση στα ελληνικά, μια από τις πιο παλιές και όμορφες γλώσσες.
Ολόκληρη η ποιητική σας συλλογή είναι αφιερωμένη στη γυναίκα ως μητέρα και τη θέση της, την εμπειρία της – ίσως καλύτερα, στον κόσμο. Σίγουρα γράφετε μέσα από την εμπειρία σας σε ένα βαθμό, αλλά ταυτόχρονα γράφετε με τρόπο που φαίνεται να αφορά κάθε μητέρα. Πώς δουλέψατε πάνω σε αυτό;
Οι συγγραφείς γράφουν εδώ και αιώνες για τα μεγάλα θέματα της λογοτεχνίας όπως ο έρωτας, ο πόλεμος ή ο θάνατος. Και φαίνεται ότι ξεχάσαμε να μιλήσουμε για τη δημιουργία της ζωής. Όλοι γεννιόμαστε, όλοι γεννιόμαστε από μητέρα. Ήταν καιρός να μιλήσουμε για τη μητρότητα. Το να γράφεις σε πρώτο πρόσωπο, σε αυτή την περίπτωση σημαίνει να μιλάς στον πληθυντικό. Είμαστε όλοι παιδιά μιας μητέρας.
Τι σας παρότρυνε να μιλήσετε τόσο ειλικρινά, τόσο ανοιχτά μέσα από την ποίησή σας για τη μητρότητα;
Η λογοτεχνία συνεπάγεται ειλικρίνεια, ή τουλάχιστον να δείχνεις ειλικρινής. Για μένα είναι σημαντική η οπτική γωνία του συγγραφέα, από την οπτική γωνία που βλέπουμε τον κόσμο. Θα ήθελα να πω ότι αυτό το βιβλίο δεν είναι για τη μητρότητα αλλά ότι είναι γραμμένο μέσα από τη μητρότητα. Από την νέα οπτική που μου έχει προσφέρει η μητρότητα.
Επιδιώκατε κάτι όταν γράφατε τα ποιήματα της συλλογής «Νερά μάνες»;
Μερικές φορές πρέπει να αρχίσεις να γράφεις για να καταλάβεις τον εαυτό σου. Μερικές φορές πληκτρολογείς ακόμη και ερωτήσεις που δεν είχες καν σκεφτεί. Η λογοτεχνία για μένα είναι ένας τρόπος κατανόησης του κόσμου. Είναι ένας τρόπος σκέψης. Κοιτάς στα μάτια των άλλων για να δεις τον εαυτό σου.
Πώς νιώθετε για τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η γυναικεία φύση και η μητρότητα από τον σύγχρονο λόγο (δημόσιος διάλογος, λογοτεχνία, ποίηση, τέχνη); Πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που εκφραζόμαστε;
Έχουμε αρχίσει να μιλάμε για τη μητρότητα με φυσικό τρόπο σχετικά πρόσφατα. Υπάρχουν πολλά ταμπού γύρω από τη μητρότητα. Ξεχνάμε ότι όταν γεννιέται ένα παιδί γεννιέται και μάνα. Με ενδιέφερε να μιλήσω για τη γέννηση της μητέρας, στην καλλιτεχνική της μορφή, με τον δημιουργικό της τρόπο. Η ποίηση είναι ένα πολύ κατάλληλο είδος για να μιλήσουμε γι' αυτήν.
Έχετε γράψει πολλά παιδικά βιβλία. Θα λέγατε ότι είναι πιο δύσκολο να γράψετε για παιδιά; Και τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να γράψετε το πρώτο σας παιδικό βιβλίο;
Άρχισα να δημοσιεύω ποίηση και παιδική λογοτεχνία σχεδόν ταυτόχρονα. Αλλά μου παίρνει πολύ περισσότερο χρόνο για να γράψω ποιήματα. Η παιδική λογοτεχνία για μένα είναι ένα πεδίο όπου μπορώ να τρέχω ξυπόλητη. Μου αρέσει να μιλάω με το κοριτσάκι που έχω μέσα μου.
Τι είναι για εσάς η ποίηση; Πιστεύετε ότι χρειαζόμαστε περισσότερη ποίηση σήμερα;
Λένε ότι η ποίηση είναι άχρηστη, γι' αυτό είναι τόσο απαραίτητη. Γνωρίζουμε ότι η ποίηση είναι κάτι πολύ μειοψηφικό, αλλά οι αναγνώστες της ποίησης γνωρίζουν επίσης ότι η ποίηση μπορεί να αλλάξει εντελώς τον τρόπο θέασης και κατανόησης της ρουτίνας της ζωής.
