Στην ποιητική συλλογή Κυπρίων γη αέναη - Καρπασία, ο Στέλιος Νικολάου επιχειρεί μια ποιητική περιήγηση στην Καρπασία της Κύπρου. Κάθε χωριό και ποίημα, κάθε ποίημα και χωριό. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του από τις εκδόσεις Βακχικόν, ο Στέλιος Νικολάου μιλά στο περιοδικό Vakxikon.gr, για το ποιητικό του ταξίδι και τα όσα επιθυμούσε κατά τη διάρκειά του: "πρώτον, να προσπαθήσω να συμπυκνώσω όσες περισσότερες θύμησες μπορώ σε κάθε ποίημα, με σκοπό για τον κάθε Κύπριο και τον κάθε πρόσφυγα να μην μπορεί να ξεχάσει κάτι που θα το έχει νιώσει. Δεύτερον, να καταφέρω με τη λογοτεχνική μου ταυτότητα να ταξιδέψω τα μυαλά των αναγνωστών σε ένα όμορφο ταξίδι που ίσως καταφέρει να κάνει το αύριο εκείνων των ατόμων αλλά και της κοινωνίας, καλύτερο".
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
"Κυπρίων γη αέναη - Καρπασία". Η ποιητική σας συλλογή που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν είναι μια ποιητική περιήγηση στα κατεχόμενα χωριά της Κύπρου. Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας λίγα πράγματα για το ταξίδι της δημιουργίας της αλλά και για το τι σημαίνει για εσάς αυτό το βιβλίο;
Το ταξίδι της δημιουργίας αυτής της ποιητικής συλλογής ήταν αληθινά αγνό και όμορφο. Αντίθετα με προηγούμενες δουλειές μου όπου έπρεπε να φτιάξω κάποια ιστορία ή ακόμη και να δημιουργήσω κάποια φανταστική γλώσσα και μυστικά ιπποτικά τάγματα, η δημιουργία αυτής της συλλογής δεν χρειαζόταν τίποτα άλλο παρά το να ταξιδέψω πίσω στις απλοϊκές ρίζες μου σαν άνθρωπος και σαν καλλιτέχνης. Δηλαδή απλά μελέτησα και ένιωσαμε την καρδιά μου τη μεγαλύτερη μου τριβή που είναι η Κύπρος. Σε αυτό το ταξίδι μίλησα με άτομα, πρόσφυγες και εγκλωβισμένους, άκουσα ιστορίες, ξέθαψα εικόνες και βίντεο από βιβλία, το διαδίκτυο και από όπου αλλού μπορούσα, και εν τέλει ήρθα σε επαφή με αυτή τη χερσόνησο που για πολλούς μένει αρχέγονη. Ως εκ τούτου, αν θα μπορούσα να πω με μια φράση το τί σημαίνει για εμένα αυτό το βιβλίο (και κατ’ επέκταση αυτή η ευρύτερη συλλογή), είναι το καμάρι μου σαν Κύπριος και σαν απόγονος προσφύγων.
Τι θέλατε να επικοινωνήσετε στο αναγνωστικό κοινό μέσα από αυτή τη συλλογή;
Στους αναγνώστες θα ήθελα να επικοινωνήσω δύο πράγματα. Πρώτον, να προσπαθήσω να συμπυκνώσω όσες περισσότερες θύμησες μπορώ σε κάθε ποίημα, με σκοπό για τον κάθε Κύπριο και τον κάθε πρόσφυγα να μην μπορεί να ξεχάσει κάτι που θα το έχει νιώσει. Δεύτερον, να καταφέρω με τη λογοτεχνική μου ταυτότητα να ταξιδέψω τα μυαλά των αναγνωστών σε ένα όμορφο ταξίδι που ίσως καταφέρει να κάνει το αύριο εκείνων των ατόμων αλλά και της κοινωνίας, καλύτερο. Στην τελική, θέλω να περάσει το απλό μήνυμα, πως όσο θυμόμαστε, ελπίζουμε, και αν κάποιος στην ελπίδα αναμένει, τότε κάποτε θα τον βρει ο ήλιος.
Πέρα από τη φύση και την ανθρωπογεωγραφία, έντονο είναι το ιστορικό στοιχείο. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να μεταφερθεί το ιστορικό φορτίο σε ένα ποίημα; Πώς δουλέψατε πάνω σε αυτό;
Ωσάν λαογραφικός συγγραφέας, σαφώς και δεν θα μπορούσα να αφήσω τη δομή της συγγραφής μου, την ιστορία (τη λαογραφία) εκτός. Δεν μπορώ να μιλήσω για τους υπόλοιπους συγγραφείς, αλλά οι δικές μου τριβές, τα βιώματα και οι γνώσεις, μου δίνουν τη δυνατότητα μιας ομαλής λειτουργείας με την ανάμιξη της ιστορίας τόσο στην ποίηση όσο και στην ευρύτερη λογοτεχνία. Ωστόσο, το να μεταφερθεί το ιστορικό στοιχείο σε ένα ποίημα είναι όντως δύσκολο. Υπάρχει μια λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την ιστορική γνώση από τη λογοτεχνική δημιουργία, και κατ’ επέκταση, η ιστορία πρέπει να σμίξει με το φανταστικό (ή στην περίπτωση του βιβλίου μου με τα ποιητικά λεγόμενα του περιηγητή). Για την επίτευξη αυτής της χρυσής τομής, προσπάθησα να δημιουργήσω όσες περισσότερες τριβές μπορούσα με κάθε χωριό ξεχωριστά, έτσι ώστε οι γνώσεις που είχα για ιστορικά στοιχεία όπως εκκλησίες, ιπποτικά τάγματα, Κυπριακές ευγενείς οικογένειες, χάνια, ιστορικές φιγούρες, κτλ., να μπορούσαν να συνυπάρξουν με τα συναισθήματα και τα βιώματα του μέσου ανθρώπου, τη φύση και τις ομορφιές της, αλλά και τις γνώσεις που περισύλλεξα για τη ζωή του κάθε Καρπασίτη, που πλέον στην προσφυγιά λαχταρά κάποιες θύμησες. Επίσης, απλώς θέλω να αναφέρω πως αν δεν υπήρχε το έργο «Περπατώντας στην άκρη της γης μας» από την κυρία Άννα Μαραγκού, αλλά και οι ογκώδεις πληροφορίες που περισύλλεξε ο κύριος Άντρος Παυλίδης και που είναι διαθέσιμες στην Polignosi, το παρόν έργο θα δημιουργείτο πολύ πιο δύσκολα.
Πότε και με ποια αφορμή αρχίσατε να γράφετε ποίηση και τι κατέληξε να σημαίνει για εσάς;
Η αφορμή για να γράφω ποίηση έχει δύο πτυχές. Μια προσωπική και μια επαγγελματική. Η επαγγελματική πτυχή, φανερώνει πως μετά από 4 χρόνια συγγραφής και έρευνας είχα γράψει ένα τεράστιο έργο, το οποίο μόλις τελείωσε έφερε την εξής ερώτηση. "Και τώρα τί;". Το ένα έφερε το άλλο, και αποφάσισα να γράψω για την Κύπρο που την αγαπώ, καλυτερεύοντας παράλληλα και διευρύνοντας τις δυνατότητες μου σαν συγγραφέας. Η προσωπική πτυχή, φανερώνει πως ανέκαθεν έκρυβα, κρύβω, και θα κρύβω μια απέραντη αγάπη για την Κύπρο και για την ιστορία αυτού του τόπου, που πολλοί άλλοτε αλλοιώνουν και άλλοτε ξεχνούν. Γι’ αυτό και αποφάσισα να αφήσω το δικό μου στίγμα στον Κυπριακό πολιτισμό, που είναι διάχυτο από τα συναισθήματα μου. Όσο αφορά το τί κατέληξε να σημαίνει για εμένα η ποίηση, όπως καταλαβαίνετε, στο παρόν στάδιο μπορώ να πω πως είναι το λογοτεχνικό μέσο μου για να εκφράσω τα συναισθήματα μου για την πατρίδα μου. Στο μέλλον η απάντηση ίσως να εμπλουτιστεί, όμως μέχρι στιγμής, αυτό σημαίνει για εμένα.
Τι ποίηση σας αρέσει να διαβάζετε; Υπάρχουν ποιητές που θα λέγατε ότι σας έχουν επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο;
Ίσως να ακουστεί περίεργο, όμως σπάνια διαβάζω ποίηση, για διάφορους λόγους και παρότι διαβάζω συνέχεια νέα βιβλία. Σίγουρα έχω τριβές, και εμπλουτίζω τα συναισθήματα μου, με Ελύτη, Κώστα Μόντη, Σεφέρη, Βασίλη Μιχαηλίδη, και άλλους Κύπριους ποιητάριες όπως τον Τερλικκά, τον Άζινο, και τον Παλαίση, όμως η αληθινή μου τριβή είναι όντως η ιστορία και η λαογραφία της Κύπρου. Ωστόσο, αν θα μπορούσα να πω δύο ονόματα που με επηρεάσανε, δεν θα ήταν αυτοί οι ποιητές/ποιητάριες (με εξαίρεση τον Ελύτη που έχω σαν πρότυπο συγγραφέα), αλλά θα ήταν δύο μουσικοί. Εξάλλου και τα τραγούδια ποίηση είναι στην τελική. Ο ένας είναι ο ρεμπέτης Χρήστος Κωνσταντίνου, και ο άλλος ο τραγουδοποιός Αλκίνοος Ιωαννίδης, οι οποίοι ειδικά στην ποίηση, με τα λεγόμενα τους και με τα άτομα τους, καταφέρνουν να με επιστρέφουν πίσω στο απλοϊκό συναίσθημα που θεωρώ απαραίτητο για να γράψω ποίηση.
Δουλεύετε πάνω σε κάτι καινούργιο αυτή την περίοδο;
Εκτός από λογοτεχνικούς διαγωνισμούς που λαμβάνω μέρος, και άλλα κείμενα/ποίηση που γράφω περιστασιακά, αυτή την περίοδο γράφω δύο βιβλία, το ένα είναι ένα λαογραφικό μυθιστόρημα, και το άλλο μια νεανική νουβέλα. Παράλληλα κάνω έρευνα και παίρνω τις σημειώσεις μου για τα επακόλουθα βιβλία του έπους που έγραψα, αλλά και της παρούσας ποιητικής συλλογής που εκδόθηκε.
