Της Αγγελικής Δημοπούλου
Από τον Μάιο του 2020 είναι διαθέσιμη στην αγορά βιβλίου η Ανθολογία Νέων Νορβηγών ποιητών (En antologi med ung norsk poesi), σε μετάφραση του Γιώργου Γκούμα. Πρόκειται για το 24ο -δίγλωσσο- βιβλίο της σειράς «Ανθολογίες Νέων Ποιητών» των Εκδόσεων Βακχικόν, που σταχυολογούν σύγχρονες ποιητικές φωνές ανά χώρα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στο αναγνωστικό κοινό να γνωρίσει και να απολαύσει ποίηση από όλο τον κόσμο.
Στην ανθολογία, οι νεαροί ποιητές «αντιμετωπίζουν, κατά κανόνα, τους εσωτερικούς τους δαίμονες ως επιβαλλόμενο γεγονός απ’ τη θέση τους στην ιστορία και απ’ την ανακλασμένη εικόνα του καθρέφτη τους, ενός καθρέφτη ψηφιακού και απαίσιου» (από τον πρόλογο του Χοσέ Μανουέλ Ρομέρο Σάντος). Ζητήματα όπως η επιρροή των νέων τεχνολογιών στη ζωή μας, η απουσία της επικοινωνίας, η αποτυχία της πνευματικής σύνδεσης, η πίεση της σύγχρονης εποχής, οι επιπτώσεις της καθημερινότητας στο άτομο είναι μερικά από τα ζητήματα που θέτουν, με τη δική τους μοναδική αισθητική, οι δέκα νέοι Νορβηγοί ποιητές που συμμετέχουν στην ανθολογία.
Έξι εξ’ αυτών μιλούν για το βιβλίο, την ποίησή τους και τα σύγχρονα ζητήματα που την επηρεάζουν. Ας τους γνωρίσουμε.
- Πώς νιώθετε που μπορείτε πλέον να απευθυνθείτε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό μέσω της «Ανθολογίας Νέων Νορβηγών Ποιητών»;
ΝΟΡΑ ΑΣΚΙΜ: Το να απευθύνομαι σε ένα ελληνικό κοινό μου φαίνεται παράξενο. Ποτέ δεν φαντάζομαι ότι έχω κοινό. Δεν σκέφτομαι ποτέ τον αναγνώστη όταν δουλεύω πάνω στα ποιήματά μου, ούτε μετά. Είναι αδύνατο για μένα να σκεφτώ τι σημαίνει ότι κάτι που έχω γράψει βρίσκεται έξω στον κόσμο. Θα το διαβάσει κάποιος; Θα έχει αντίκτυπο; Νομίζω πιθανότατα όχι, είναι απλώς ένας στίχος σε μια μεγάλη εικόνα στίχων. Αλλά στην περίπτωση, που κάποιος διάβασε τα ποιήματά μου και βρήκε μια αίσθηση νοήματος ή βοήθειας διαβάζοντάς τα, υποθέτω ότι θα ένιωθα ευγνωμοσύνη. Αλλά δεν βλέπω αυτό να συμβαίνει με κανέναν τρόπο. Και πάλι, εύχομαι σε όλους τους αναγνώστες, Έλληνες ή όχι, είτε διαβάζουν τα ποιήματά μου είτε όχι, να βρουν λογοτεχνία που τους δίνει νόημα. Διαφορετικά, ποιο θα έπρεπε να είναι το νόημα της ανάγνωσης;
ΑΟΥΝΤΟΥΝ ΜΟΡΤΕΝΣΕΝ: Είμαι πολύ χαρούμενος και ευγνώμων που συμπεριλήφθηκα σε αυτήν τη συλλογή μεταφρασμένης ποίησης. Πριν από μερικά χρόνια πέρασα ένα μήνα στην Αθήνα και τη Σίφνο με τη σύζυγό μου και έναν συνάδελφο Αμερικανό συγγραφέα. Εκείνη την εποχή δεν πίστευα ότι κάποια από τα γραπτά μου θα ήταν διαθέσιμα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Efharisto poli.
TΕΑ ΤΡ ΟΕΝ ΜΠΓΙΕΡΝΤΝΕΣ: Παρατηρώ ότι περισσότεροι άνθρωποι με ακολουθούν στα κοινωνικά δίκτυα και προσπαθώ να κάνω ό, τι καλύτερο μπορώ έχοντας και αγγλικούς και νορβηγικούς υπότιτλους για όσα δημοσιεύω.
ΟΥΝΒΑΪΓΚ ΟΣ: Είναι τιμή να μεταφραστούν ποιήματά μου σε άλλη γλώσσα, και ειδικά στη γλώσσα τόσων κλασικών λογοτεχνικών έργων που έχω μελετήσει και θαυμάσει (λοιπόν, υποθέτω ότι η ελληνική γλώσσα π.χ. στην εποχή της Σαπφούς ήταν λίγο διαφορετική, αλλά και πάλι). Δεν είμαι βέβαιη, ωστόσο, αν οι Έλληνες αναγνώστες θα καταλάβουν τις νορβηγικές πολιτιστικές αναφορές που έχω σε δύο από τα ποιήματά μου. Ήμουν λίγο αβέβαιη για το αν θα έπρεπε να τα συμπεριλάβω. Αλλά όποτε υπάρχει μια αναφορά σε ένα βιβλίο που δεν καταλαβαίνω, πάντα το ψάχνω και μετά μαθαίνω κάτι νέο. Ακόμα και τα μυθιστορήματα μπορούν να σας κάνουν πιο έξυπνους, ξέρετε! Ας ελπίσουμε ότι αυτό ισχύει και εδώ.
ΦΡΕΝΤΡΙΚ ΧΑΓΚΕΝ: Καλωσορίζω όλους τους νέους αναγνώστες, ελπίζοντας ότι θα βρουν κάτι ενδιαφέρον σε αυτά τα ποιήματα. Βρίσκω την ιδέα της μετάφρασης συγκινητική, το να μπορώ να μιλήσω, με κάποια αφηρημένη έννοια, σε ανθρώπους που δεν θα συναντήσω ποτέ. Αν και φοβάμαι ότι φαίνεται πως έχω λίγα να πω σε αυτά τα σύντομα ποιήματα, δεν είναι έτσι. Αυτά τα ποιήματα προσπαθούν να πουν ότι αγωνιζόμαστε μαζί να κατανοήσουμε αυτόν τον κόσμο. Το γράψιμο είναι πάντα μια προσωπική εμπειρία και η ανάγνωση μιας πράξης τεράστιας οικειότητας. Σε όλους τους αναγνώστες μου, για όσο σύντομο διάστημα και να μένουν στα κείμενά μου, είμαι για πάντα ευγνώμων.
ΑΤΛΕ ΧΟΛΑΝΤ: Είναι μεγάλη μου χαρά να απευθύνομαι στους Έλληνες αναγνώστες με τα ποιήματά μου. Όταν πήρα την ανθολογία στο χέρι μου, ήμουν αρκετά περήφανος για τον εαυτό μου και τους συναδέλφους μου ποιητές.
- Υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα που επηρεάζουν ιδιαίτερα τη σύγχρονη νορβηγική ποίηση;
ΝΟΡΑ ΑΣΚΙΜ: Όπως και σε κάθε άλλο μέρος, η νορβηγική ποίηση (και η λογοτεχνία γενικά) επηρεάζεται από τις λογοτεχνικές τάσεις. Εάν αυτό οφείλεται σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, δεν ξέρω αν μπορώ να το πω με βεβαιότητα. Για παράδειγμα, υπήρξε ένα κύμα «λογοτεχνίας μητρότητας» ή λογοτεχνίας για το να έχεις ή να μην έχεις παιδιά, το οποίο αποτέλεσε μέρος της νορβηγικής λογοτεχνικής σκηνής για λίγα χρόνια. Και το βρίσκω αυτό πολύ χαρακτηριστικό για τη νορβηγική λογοτεχνία, ότι οι Νορβηγοί συγγραφείς γράφουν συχνά για τις ανθρώπινες σχέσεις υπό πολιτική οπτική γωνία. Όχι προσπαθώντας να μετατρέψουν την προσωπική ζωή σε πολιτική αλλά κατανοώντας ότι πτυχές της προσωπικής ζωής σχετίζονται με την πολιτική σκηνή είτε κάποιος το επιθυμεί, είτε όχι.
ΑΟΥΝΤΟΥΝ ΜΟΡΤΕΝΣΕΝ: Σύντομα ποιήματα που δημοσιεύτηκαν στο Instagram -συχνά αναφέρονται ως Instapoetry- φαίνεται να συνοψίζουν την τρέχουσα σύγχρονη νορβηγική ποίηση. Αυτά τα ποιήματα συχνά απευθύνονται στο ‘εσύ’ και παίζουν με αντιθέσεις όπως εγώ/εσύ, σκοτάδι/φως, αγάπη/μίσος, όλα/τίποτα, ποτέ/πάντα και ούτω καθεξής. Αυτή η φόρμουλα παράγει ένα φαινομενικά παράδοξο αποτέλεσμα στην καταληκτική γραμμή του Instapoem, που συχνά φτάνει σε μια προβλέψιμη ενοποιητική νότα, στην οποία το ‘εσύ’ κάνει τον αφηγητή/ποιητή ολοκληρωμένο/ευτυχισμένο ξανά. Ο αναγνώστης μπορεί να αισθάνεται ότι τείνει να ταυτιστεί με το ‘εσύ’ του Instapoem, καθώς η φωνή και η διατύπωση του Instapoet συχνά φαίνονται ως επίμονα κολακευτικά. Η ίδια η πλατφόρμα δημοσιεύσεων, το Instagram, ενθαρρύνει και κινητοποιεί τον Instapoet να ενεργοποιεί και να διεγείρει την ταύτιση του αναγνώστη του με το ‘εσύ’ του Instapoem. Αυτό το είδος ψηφιακής διευκόλυνσης της εμπειρίας οικειότητας, της άμεσης και διαρκούς εγγύτητας ή αλληλεπίδρασης, μεταξύ ποιητή και αναγνώστη, φαίνεται κάτι ιστορικά νέο. Επομένως είναι, ένα αρκετά ενδιαφέρον φαινόμενο, υποθέτω, ανεξάρτητα από το αν σου αρέσουν ή όχι τα ποιήματα.
TΕΑ ΤΡ ΟΕΝ ΜΠΓΙΕΡΝΤΝΕΣ: Αυτή είναι μια καλή ερώτηση! Πιστεύω ότι τα θέματα της μοναξιάς και της προστασίας της φύσης είναι αυτά που χρησιμοποιούνται συχνότερα. Φέτος, 2021, κλείνουν επίσης δέκα χρόνια από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις 22 Ιουλίου 2011. Υπάρχει μια συλλογή ποίησης που έρχεται το Φεβρουάριο, από τον ποιητή Kristian Bergquist με τον τίτλο Over alt påord (Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στη Γη), την οποία εμπνεύστηκε από τα γραπτά μηνύματα που έστειλαν οι νέοι που βρίσκονταν στο νησί Ουτόγια στις 22 Ιουλίου.
ΟΥΝΒΑΪΓΚ ΟΣ: Υπάρχουν πολλοί μετανάστες δεύτερης γενιάς που διηγούνται τις ιστορίες τους στην ποίηση και τα μυθιστορήματά τους τώρα. Και συχνά περιγράφουν πώς αισθάνονται παγιδευμένοι μεταξύ δύο πολιτισμών. Νομίζω ότι είναι σημαντικό που ακούγονται οι φωνές τους. Ελπίζω ότι τα βιβλία τους μπορούν να βοηθήσουν στην εξάλειψη του στίγματος και των προκαταλήψεων που έχουν πολλοί στη χώρα μας εναντίον των μεταναστών.
ΦΡΕΝΤΡΙΚ ΧΑΓΚΕΝ: Πιστεύω ότι η νορβηγική ποίηση έχει την τάση να θεωρεί εαυτόν ως απολιτίκ, να φαντάζεται ότι ασχολείται μόνο με το προσωπικό πνεύμα και τον εσωτερικό κόσμο του ποιητή. Αυτό φυσικά δεν είναι αλήθεια. Τουλάχιστον όχι με τον απλούστερο τρόπο. Είναι αλήθεια ότι πολλή νορβηγική ποίηση ασχολείται με τον εαυτό, ή μάλλον το χάσμα μεταξύ του εαυτού και του κόσμου γύρω από αυτόν. Αλλά αυτό δεν είναι απολιτικό. Η ποίηση ασχολείται με την αποξένωση, η οποία στο μυαλό μου είναι τουλάχιστον ένα κοινωνικοπολιτικό ζήτημα και αποτέλεσμα τόσο της καπιταλιστικής οικονομίας όσο και της αδιάκοπης προθυμίας μας να ζούμε στους φανταστικούς κόσμους του Netflix και του διαδικτύου.
ΑΤΛΕ ΧΟΛΑΝΤ: Η ποίηση είναι και θα είναι πάντα ελεύθερη. Υπάρχουν πολλοί ποιητές που ασχολούνται με διαφορετικά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Η προσφυγική κρίση και η κλιματική αλλαγή είναι μερικά παραδείγματα. Άλλο ένα παράδειγμα είναι η απέλαση του Μουσταφά Χασάν, ενός δεκαοχτάχρονου αγοριού που έχει ζήσει στη Νορβηγία σχεδόν όλη του τη ζωή και τώρα εκδιώκεται από τη χώρα. Πολλοί καλλιτέχνες ασχολούνται, αλλά δεν επηρεάζει τη νορβηγική ποίηση. Δεν βλέπω την ποίησή μας ως ιδιαίτερα «πολιτική». Μπορεί φυσικά να γίνει συζήτηση πάνω στο τι σημαίνει να γράφει κανείς πολιτικά.
- Ποια είναι η γενεσιουργός αιτία της ποίησής σας;
ΝΟΡΑ ΑΣΚΙΜ: Τι άλλο θα μπορούσα να κάνω; Σε μία πιο σοβαρή σημείωση: Ο οποιοσδήποτε πρέπει να βρει ένα νόημα, όπως έλεγα και νωρίτερα, και σε εμένα το γράψιμο δίνει νόημα. Θα ήμουν χαμένη χωρίς αυτό. Είναι το γράψιμο που με κρατά γειωμένη, με κρατά ήρεμη (αν και κατά την πράξη της γραφής μπορεί συχνά να ανακαλύπτω ότι ο εαυτός μου βρίσκεται σε κρίση). Δεν γράφω για να διαβαστούν τα γραπτά μου αλλά με σκοπό την συγγραφή.
ΑΟΥΝΤΟΥΝ ΜΟΡΤΕΝΣΕΝ: Προσπαθώ να ανακαλύψω τον πιο ικανοποιητικό τρόπο για εμένα προσωπικά ώστε να εκφράσω φευγαλέες, φαινομενικά ασήμαντες στιγμές της ζωής. Στόχος μου είναι να μάθω κάτι που δεν γνωρίζω ήδη και δεν έμαθα από άλλες πηγές ή δραστηριότητες.
TΕΑ ΤΡ ΟΕΝ ΜΠΓΙΕΡΝΤΝΕΣ: Είναι μια εξερεύνηση του να μεγαλώνεις αφού έχεις βιώσει σεξουαλικές επιθέσεις.
ΟΥΝΒΑΪΓΚ ΟΣ: Γράφω γιατί νιώθω ότι πρέπει. Όχι με αναγκαστικό τρόπο ή οτιδήποτε άλλο, είναι απολύτως εθελοντικό. Αλλά απλώς πρέπει να το κάνω. Δεν ξέρω σε τι άλλο να βάλω την ενέργειά μου ή πώς αλλιώς να πω αυτό που θέλω να πω. Με ανταμείβει όταν οι άνθρωποι μου λένε ότι αισθάνονται συγκινημένοι από τα έργα μου, όπως ένιωσα κι εγώ συγκινημένη από άλλα έργα.
ΦΡΕΝΤΡΙΚ ΧΑΓΚΕΝ: Δεν υπάρχει άλλη αιτία από την ίδια την πράξη της δημιουργίας. Για μένα αυτό είναι αρκετό. Ωστόσο, αφού έχω γράψει, έχω ελπίδες για την ποίησή μου. Ελπίζω να παραμείνει, τουλάχιστον για λίγο, με ιδέες και εικόνες στο μυαλό των αναγνωστών μου.
ΑΤΛΕ ΧΟΛΑΝΤ: Ξεκίνησα με μια περιέργεια. Ήταν κάτι που ήθελα να εξερευνήσω, αλλά πρέπει ειλικρινά να ομολογήσω ότι αυτή τη στιγμή δεν έχω ιδιαίτερη ορμή να γράψω ποιήματα. Αντί αυτού πεζογραφώ. Ίσως αυτό να έχει σβήσει τη λάμψη.
- Η κρίση του covid-19 επηρεάζει ιδιαίτερα τις τέχνες και τους καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο. Ίσως οι συγγραφείς ήταν οι πρώτοι που είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν για αυτήν την κρίση εξαιτίας του lockdown. Επηρεάζει τη γραφή σας (άμεσα ή έμμεσα);
ΝΟΡΑ ΑΣΚΙΜ: Βλέπω το γράψιμο ως προνόμιο. Είμαι ευγνώμων για την ικανότητα να γράφω παρόλο που υπάρχει μια πανδημία που περιφέρεται στον κόσμο. Μου φέρνει το καλλιτεχνικό μου έργο πολλά χρήματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας; Όχι. Ούτε το έκανε πριν από τον covid-19, αλλά τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί τον τελευταίο χρόνο. Ωστόσο, σε μια εποχή όπου ο κόσμος πασχίζει, το γράψιμό μου φαίνεται ελάχιστης σημασίας. Τα ποιήματά μου δεν θα βοηθήσουν κανέναν ούτε θα αλλάξουν τίποτα κατά τη διάρκεια πανδημίας. Γι ‘αυτό αποφασίζω να γράψω ό, τι μπορώ, για τον εαυτό μου, και να βρω έναν άλλο τρόπο να συνεισφέρω στην κοινωνία και να βγάλω τα προς το ζην. Δεν νομίζω ότι μπορείς να γίνεις καλλιτέχνης αν το κάνεις για τα λεφτά.
ΑΟΥΝΤΟΥΝ ΜΟΡΤΕΝΣΕΝ: Είχα Covid πριν από μερικούς μήνες. Απομονώθηκα στο υπόγειο για 10 ημέρες και προσπάθησα να δουλέψω πάνω στο επόμενο μυθιστόρημά μου. Φαίνεται πολύ νωρίς για να πω με ποιον τρόπο η πανδημία θα επηρεάσει τη γραφή μου. Πιθανόν με έκανε ακόμη πιο οικογενειοκεντρικό και ακόμη πιο χαρούμενο για το γεγονός ότι μετακόμισα από το Όσλο στην γενέτειρά μου, πιο κοντά στους γονείς μου.
TΕΑ ΤΡ ΟΕΝ ΜΠΓΙΕΡΝΤΝΕΣ: Παρατηρώ ότι είχα περισσότερο χρόνο να ερευνήσω τις νέες ιδέες μου. Πέρυσι ολοκλήρωσα ένα πρώτο προσχέδιο ενός νέου χειρόγραφου και επίσης ολοκλήρωσα την διόρθωση του 75% ενός άλλου έργου. Το μειονέκτημα της κρίσης είναι η απομόνωση, το να μην ξέρεις πότε θα μπορέσεις να δεις τους φίλους σου ξανά.
ΟΥΝΒΑΪΓΚ ΟΣ: Εκτός από ποιήτρια είμαι και μουσικός και το να είμαι στο δρόμο δίνοντας συναυλίες είναι μία από τις βασικές πηγές έμπνευσής μου. Έπρεπε σίγουρα να δουλέψω για να βρω μια νέα πηγή έμπνευσης για να γράψω φέτος. Πρέπει να παραδεχτώ ότι χρειάστηκε λίγος χρόνος. Για λίγο ξεκίνησα το τρέξιμο για να έχω την αίσθηση της μετακίνησης προς τα κάπου.
ΦΡΕΝΤΡΙΚ ΧΑΓΚΕΝ: Ναι, πιστεύω πως την επηρεάζει. Ωστόσο, δεν ξέρω πώς. Οι συνήθειες γραφής μου είναι οι ίδιες τώρα, όπως ήταν τα τελευταία δέκα χρόνια: Γράφω τουλάχιστον μία ώρα κάθε μέρα, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει. Μου φαίνεται ότι τα κείμενά μου αλλάζουν πάντα, ανεξάρτητα από το τι γίνεται έξω από το δωμάτιο όπου γράφω. Αλλά φυσικά, όταν κοιτάξουμε πίσω σε αυτά τα γραπτά σε δέκα ή δεκαπέντε χρόνια, πιστεύω ότι θα είναι προφανές ότι η πανδημία διαμόρφωσε την ποίησή μας.
ΑΤΛΕ ΧΟΛΑΝΤ: Εγώ δεν γράφω πάνω στην πανδημία, αλλά επηρεάζομαι στο βαθμό που διοργανώνω πολλές λογοτεχνικές εκδηλώσεις και τώρα πρέπει να προσαρμόζομαι στις ενημερώσεις για τις εκτιμήσεις ελέγχου των λοιμώξεων ανά πάσα στιγμή. Το να καθίσω, επιπλέον, να γράψω για την πανδημία θα με έκανε μελαγχολικό. Ωστόσο, η πανδημία πιθανώς έχει να κάνει με το γεγονός ότι άρχισα να γράφω μυθιστοριογραφία.
- Είναι η σημερινή ποίηση πιο ενδοσκοπική – πιθανώς δεδομένης της ατομικότητας και της απομόνωσης, και τα δύο χαρακτηριστικάτου σημερινού κόσμου – ή είναι ένα μέσο πραγματικής επικοινωνίας συναισθημάτων όταν αυτή έχει χαθεί. Ή, με άλλα λόγια, ποιος είναι ο ρόλος που μπορεί / θα θέλατε να διαδραματίσει η ποίηση σε αυτήν την εποχή;
ΝΟΡΑ ΑΣΚΙΜ: Αυτή η ερώτηση με κάνει να σκεφτώ για το πώς η ποίηση είναι διαφορετική από άλλες μορφές τέχνης και γιατί χρειαζόμαστε την ποίηση. Νομίζω ότι η ποίηση μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά είναι ο ποιητής και οι αναγνώστες που θα το καθορίσουν αυτό. Ένα άτομο μπορεί να έχει κάτι σημαντικό να πει για τον κόσμο και να επιλέξει να το εκφράσει μέσω της ποίησης. Και υπάρχουν άνθρωποι έτοιμοι να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά δεν ξέρουν πώς πριν διαβάσουν το σωστό ποίημα. Αυτό καθιστά την ποίηση σημαντική, όχι όλη την ποίηση, αλλά την ύπαρξη της ποίησης. Δεν γνωρίζουμε ποιο ποίημα θα παρακινήσει ή ποιος αναγνώστης θα παρακινηθεί να κάνει την αλλαγή, οπότε όλοι όσοι έχουν την τάση να γράφουν ή να διαβάζουν ποιήματα θα πρέπει να το κάνουν στην περίπτωση που μπορεί να εμφανιστεί το σωστό ποίημα.
ΑΟΥΝΤΟΥΝ ΜΟΡΤΕΝΣΕΝ: Γενικά θα ήθελα να δω περισσότερη ποίηση που δεν προσπαθεί να μοιάζει με ποίηση.
TΕΑ ΤΡ ΟΕΝ ΜΠΓΙΕΡΝΤΝΕΣ: Πιστεύω ότι υπάρχουν περισσότεροι συγγραφείς που μοιράζονται την ποίησή τους στα κοινωνικά μέσα. Πολλοί ποιητές που δεν έχουν δημοσιευτεί έργα τους έχουν τους δικούς τους λογαριασμούς στο Instagram όπου μοιράζονται ποιήματα. Και ορισμένοι ποιητές που έχουν δημοσιεύσει πολλά βιβλία με τον παραδοσιακό τρόπο στη Νορβηγία έχουν επίσης λογαριασμούς στο Instagram. Έχω διαβάσει ότι οι κριτικοί λογοτεχνίας περιγράφουν τη νορβηγική ποίηση που δημοσιεύθηκε μετά το 2000 ως απλούστερη από αυτήν που δημοσιεύθηκε πριν από το 2000. Επομένως, θα έλεγα ότι η ενδοσκόπηση ήταν πάντα μέρος της ποίησης, αλλά ίσως ήταν πιο αινιγματική στην έκφρασή της.
ΟΥΝΒΑΪΓΚ ΟΣ: Δεν είμαι σίγουρη αν μπορούμε ήδη να δούμε τις επιπτώσεις που είχε ο covid-19 στη λογοτεχνία. Νομίζω ότι για τους περισσότερους συγγραφείς θα πάρει μερικά χρόνια η διεργασία. Αλλά, γενικά, για μένα η ανάγνωση ήταν πάντα μια παρηγοριά. Και ελπίζω ότι η ποίηση, και τελικά όλες οι μορφές τέχνης, μπορεί να είναι μια παρηγοριά για τους ανθρώπους σε αυτούς τους περίεργους καιρούς. Θα ήταν διασκεδαστικό εάν σε περίπου 600 χρόνια υπάρχει ένα κλασικό βιβλίο, μελετημένο από ιστορικούς, από μια ομάδα ανθρώπων που διηγούνται ο ένας τον άλλον ιστορίες μέσω του Zoom το 2020. Όπως το Decameron (Δεκαήμερο) που προέκυψε κατά τη διάρκεια της πανούκλας το 1300. Ω, πώς εύχομαι να είχα μία χρονομηχανή.
ΦΡΕΝΤΡΙΚ ΧΑΓΚΕΝ: Μου φαίνεται ότι η ποίηση δεν έχει κανένα ρόλο στην εποχή μας. Προσεγγίζει τόσο λίγα άτομα, ώστε παρόλο που μπορεί να είναι πολύ σημαντική για μερικούς ανθρώπους, δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει τον κόσμο. Πιστεύω όμως ότι υπάρχει και κάτι θετικό σε αυτό: δημιουργεί την ελευθερία για την ποίηση να γίνει ό, τι θέλει. Μεταξύ ατόμων πιστεύω ότι το γράψιμο και το διάβασμα είναι ο πιο ειλικρινής και οικείος διάλογος. Και επομένως, για μένα, είναι ο πιο σημαντικός τρόπος για να μιλήσω, για οποιοδήποτε θέμα.
ΑΤΛΕ ΧΟΛΑΝΤ: Η εμπειρία μου λέει το αντίθετο. Η λογοτεχνία και η ποίηση διακρίνονται από εξωστρέφεια πιο πολύ από ποτέ. Μπορεί επίσης να είμαι μόνο εγώ, κι αυτό που ψάχνω. Η ενδοσκοπική λογοτεχνία με κάνει να βαριέμαι.
Η προωθητική ενέργεια πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του NORLA.
