Γράφει ο Κ.Γ. Βασιλείου
Ο λυρικός ποιητής Ερρίκος Χάινε (1797-1856), που στο θεατρικό του Almansor (1821) προφήτευσε συγκλονισμένος, ότι: “Εκεί που καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπους”, περιδιάβηκε ενεός τον ευρύχωρο κόσμο του κορυφαίου σύγχρονου δραματουργού και αποτύπωσε τις εντυπώσεις του στις «Ηρωίδες του Σέξπηρ» (1839), μια Γαλλιστί προσέγγιση χαρακτήρων, άκρως διδακτική για τους φιλίστορες της τέχνης, που αποζητούν εναγωνίως το υπόστρωμα αδυναμιών, παθών, αινιγμάτων, κάλλους, προπέτειας, βαναυσότητας, κολακείας, συντριβής, οίκτου, κ ο σ μ ο ύ ν τ α, ως σύμβολα, διαλόγους θεατρικών ηρώων και μελίρρυτους στίχους.
Η ελληνική γλώσσα οφείλει στον Κορίνθιο λόγιο, δικηγόρο Ευάγγελο Λέκκα (1914-1964) μια γλαφυρή μεταφορά στην Ελληνική του αναφερομένου πονήματος, γεγονός με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όχι μόνον για την ποιότητα της απόδοσης, αλλά και για τις συνθήκες υπό τις οποίες εγράφη. Κλεισμένος στη φυλακή, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, με καταδίκες εις θάνατον στην πλάτη του, αγωνιζόμενος να πείσει περί της αθωότητάς του, συντετριμμένος από τα κτυπήματα της μοίρας, βρήκε το ψυχικό σθένος να επιδοθεί σε επεξεργασία ενός κειμένου, κατ’ εξοχήν λογοτεχνικού ενδιαφέροντος, για να ημερέψει τα πάθη και να καταλαγιάσει την κρατούσα ψυχική αναστάτωση. Άρα, διακρίνεται μια ευανάγνωστη μεγαλοσύνη στον περήφανο άντρα, που υπό καθεστώς εμφυλίου σπαραγμού, ανακάλυψε ένα απόμακρο πεδίο, γεμάτο αλληγορίες, υπαινιγμούς, καλλιέργεια ιδεών, αρμονίες, εμπνεύσεις, ηθικές επιταγές, μακριά από εφήμερα πάθη και από κάθε μορφής Ιερατεία. Απέδειξε με το έργο του, ότι ανήκε στην ευγενή συντεχνία των θυμάτων, που λυτρώνονται από τις εσωτερικές συγκρούσεις, μόνον ως μέτοχοι της συντριβής και της απώλειας.
Στο βιβλίο Για την Αγγλία ο Ερρίκος Χάινε υμνεί τον Εγγλέζο Άρχοντα του θεάτρου και ένας Έλληνας εραστής των γραμμάτων κομίζει εις την τέχνην και στην Χώρα του το πολύτιμο αυτό έργο.
Ο Ουΐλιαμ Σέξπηρ είναι ένας επιφανής στοχαστής, ο οποίος μέσω αληθών προσωπείων, αναπλάθει μια ολόκληρη ιστορική διαδρομή, υπό την ατομική του οπτική, περιέχουσα στοιχεία, εμπλουτίζοντα τα αισθητικά αντανακλαστικά. Στο Πάνθεον του παρελαύνει πλήθος γυναικείων τύπων, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονται: Η αποκληρωμένη Κορδέλια στον απογυμνωμένο βασιλιά Ληρ·0 η συκοφαντημένη σύζυγος Δυσδαιμόνα στον Μαύρο της Βενετίας Οθέλλο· η Εβραία ερωτευμένη αλλαξοπιστήσασα Γιέσικα και η πλούσια κληρονόμος Πορκία στον διεισδυτικό Έμπορο της Βενετίας· η βασίλισσα των ξωτικών Τιτάνια στο Όνειρο καλοκαιρινής νύκτας· η αξιέραστη γυναίκα του Βρούτου Πορκία στον τραγικό Ιούλιο Καίσαρα· η ταπεινή και σιωπηλή Βιργιλία στον υπερφίαλο Κοριολανό· η ωραία Ελένη της Σπάρτης και η μάντης συμφορών Κασσάνδρα στο Τρωίλος και Χρυσηίδα· η βιασθείσα Λαβίνια στον απολιθωμένο Ρωμαίο Τίτο Ανδρόνικο· η ηδονική Κλεοπάτρα στον ιδεώδη Αντώνιο και Κλεοπάτρα· η καταραμένη ηρωίδα Οφηλία στον έξοχο μυστικιστή πρίγκιπα Άμλετ· η ερωτευμένη Ιουλιέτα στο δράμα Ρωμαίος και Ιουλιέτα· η Ολίβια, η Μαρία και η Βιόλα στο πανόραμα χαρακτήρων Δωδεκάτη Νύκτα· η άτολμη Μιράντα στην ιλαροτραγωδία Καταιγίδα ή Τρικυμία· η μέγαιρα Κατερίνα στο αξεπέραστο Ημέρωμα της Στρίγγλας· η Ηρώ, με παρθενική αιδώ, στο φεμινιστικό Πολύ κακό για το τίποτα· η θαρραλέα Ισαβέλλα στη μελαγχολική κωμωδία Με το ίδιο μέτρο· η mater dolοrosa Κονστάνς στον Ιωάννη· η ευαίσθητη βασιλική ερωμένη κυρία Πέρσυ στον Ερρίκο Δ’· η ματαιόδοξη πριγκίπισσα Κατερίνα στον Ερρίκο Ε’· η αιρετική ηρωίδα Jeanne d’ Arc στην Ιωάννα της Λωραίνης· η πανέμορφη συνεσταλμένη Λαίδη Γκρέυ στον Ερρίκο ΣΤ’· η εύπιστη Λαίδη Άννα στον Ριχάρδο Γ’· η σαγηνευτική Άννα Μπόλεϋν, η βασίλισσα Κατερίνα, πρότυπο συζυγικής πίστης, στον Ερρίκο Η’· η ερωτευμένη χωρίς ελπίδα Ελένη στο περιπετειώδες Τέλος καλό όλα καλά· η σοφή σύμβουλος Ηγουμένη στην ξέφρενη Κωμωδία των Παρεξηγήσεων· η επιφυλακτική Σίλια και η Ροζαλίντα, με τις στιχουργικές της κρίσεις, στο απολαυστικό Όπως σας αρέσει· και η τρομακτική πανούργα Λαίδη Μακμπέθ στον ζοφερό Μακμπέθ, που αναφωνεί λυπημένος, ότι: Η ζωή είναι μια κινούμενη σκιά,/ ένας θλιβερός ηθοποιός, που κορδώνεται και ξοδεύει την ώρα του/ πάνω στη σκηνή και κανείς δεν τον ακούει πια….
Ο ποιητής Ερρίκος Χάινε επεξεργάσθηκε με δεινότητα το έργο του ομοτέχνου του και προσέφερε επιβοηθητική βακτηρία, για συστηματική καταβύθιση και πλήρη ανάλυση του Σεξπηρικού έργου. Οι μεταγενέστεροι ακόλουθοι της υπέρβασης οφείλουν χάριτες στον πλαστουργό της Μυθολογίας, των Θρήνων και του Ρομαντσέρο, όσο και στον Ευάγγελο Λέκκα, που με επιμέλεια εκπόνησε τη μετάφραση των Ηρωίδων του Σέξπηρ σε στρωτή γλωσσική εκδοχή, αλλά και στην Μαίρη Λέκκα-Χρυσίνη, που διαφύλαξε ένα οικογενειακό κειμήλιο και αφού το καλλώπισε με τη δέουσα προσοχή (μεταφράζοντας το κείμενο Για την Αγγλία), το κατέστησε κοινό κτήμα.
Τελειώνοντας, ας θυμηθούμε τον Άμλετ: Τι συμφέρει στον άνθρωπο;/ Να πάσχει, να αντέχει, σωπαίνοντας, τις πληγές;/ από μια μοίρα, που τον ταπεινώνει χωρίς κανένα έλεος/ Ή να επαναστατεί; Να αντισταθεί;/ Στην ατέλειωτη παλίρροια των λυπημένων κόπων…/ Να ζει κανείς ή να μην ζει. Αυτό είναι το δίλημμα.
