Γράφει η Αντωνία Κυριακουλάκου
Συγγραφείς και ποιητές, αλλά και άλλοι εκπρόσωποι της Τέχνης, κρατώντας την πένα τους σταθερά στο χέρι, χαράσσουν μεταξύ άλλων, σκέψεις, συναισθήματα, προτάσεις, ανάγκες, προβληματισμούς, επιθυμίες, όνειρα, ενός εξωτερικού και ενός άλλου, εσώτερου κόσμου.
Η μυρωδιά του χαρτιού, εν προκειμένω ενός βιβλίου ποίησης, που στο κοντινό παρελθόν του 2ου μισού του 20ου αιώνα, ήταν βγαλμένο από τα δάκτυλα μίας δακτυλογράφου ή και του ίδιου του δημιουργού, πολλές φορές, πληκτρολογώντας πάνω σε άκομψα και άτεγκτα πλήκτρα κάποιας χειροκίνητης γραφομηχανής, τείνει να αντικατασταθεί από την άοσμη, αλλά θελκτική εικόνα των λέξεων, που τυπώνονται στην οθόνη ενός υπολογιστή, πληκτρολογώντας διευθύνσεις σε διάφορες μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου. Αφήνοντας πίσω μία εποχή, που ξεκίνησε το 15ο αιώνα, ήδη από την επαναστατική εποχή της τυπογραφίας του Γουτεμβέργιου, και τη μαζική εκτύπωση βιβλίων, που ως τότε, γράφονταν και διασώζονταν με πένα και μελάνι, κατά μεμονωμένο αντίτυπο, πάνω σε παπύρους, από γραφείς - καλλιγράφους, είτε κληρικούς είτε αυλικούς της εκάστοτε Βασιλικής Αυλής.
Για την επικοινωνία μεταξύ του συγγραφέα και του αναγνώστη, εκείνης της εποχής, ούτε λόγος. Στη σημερινή σύγχρονη εποχή, το διαδίκτυο έχει υποκαταστήσει, σε σοβαρό βαθμό, τις ίδιες τις ανθρώπινες σχέσεις και την ανάγκη επικοινωνίας. Οι άλλοτε συναντήσεις παρεών λογοτεχνών, κατόπιν χάρτινων προσκλήσεων, σε ιστορικά καφέ, πλέον πραγματοποιούνται σε ιδιαίτερες περιπτώσεις σε κάποιους καλαίσθητους χώρους βιβλιοπωλείων, πνευματικών κέντρων, θεάτρων, μουσείων αλλά και σε νεανικά κλάμπ, όπου βρίσκεται ακόμη και σήμερα η συνεύρεση δημιουργών και κοινού, ενώ τείνει να ξεπεραστεί (;) από την εικονική πραγματικότητα του κυβερνοχώρου. Ακόμη και η έννοια της αγοράς ενός αγαθού, π.χ. ενός βιβλίου ποίησης, τείνει να καταργηθεί, σε πολλές περιπτώσεις με την δωρεάν ψηφιακή διάθεσή του στο διαδίκτυο.
Στην Ισπανία, από την εποχή της κουλτούρας νέο-μπαρόκ, η ποίηση εισήλθε σε ένα ιδιαίτερο ρεαλισμό, που εκφράστηκε στον Pepe Hierro από μεγάλους ποιητές της δεκαετίας του 1950 όπως ο Antonio Machado, αλλά και από κριτικούς ποιητές όπως ο Blasde Otero. Σε ένα αισθητικό ποιητικό πλουραλισμό τυπωμένο στο χαρτί. Η επανάσταση των υπολογιστών της δεκαετίας του ‘80, με όποια δυσπιστία και προκαταλήψεις και αν έφερε στην πρωτοεμφάνισή της, μπήκε δυναμικά, μέρα με τη μέρα, στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου κάθε ηλικίας. Το blog, το e-book, τα social media, οι ψηφιακές εφημερίδες και τα περιοδικά κατακλύζουν τον κυβερνοχώρο. Η καθημερινή επαγγελματική αλλά και προσωπική αλληλογραφία πλέον πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων, e-mail κ.λπ.
Σήμερα, αξιόλογοι νέοι ποιητές, που δεν έχουν εκδώσει έντυπα βιβλία, πλουτίζουν το διαδίκτυο, μέσω της προσωπικής τους σελίδας του Facebook, Twitter, Instagram, YouTube, με αναρτήσεις κείμενων, αλλά και με μικρά προσωπικά βίντεο ήχου και εικόνας. Αρκετοί εκδότες, συγγραφείς, ποιητές, στοχαστές θεωρούν ότι η διαδικτυακή επικοινωνία ίσως στερεί την αμεσότητα της επικοινωνίας των κειμένων τους, καθώς ο αποδέκτης-αναγνώστης αρκείται σε χρήση emoticon, ή μικρών προτάσεων «ευπρεπών» απαντήσεων αρεσκείας κ.λπ, απομακρύνοντας την ουσία της δημιουργικής επαφής, τον διάλογο κατά πρόσωπο, σε φυσικό περιβάλλον. Φαίνεται να είναι αρκετοί οι επικριτές συγγραφέων και ποιητών που επικοινωνούν μόνο ψηφιακά με τους αναγνώστες τους.
Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη άποψη, ότι μέσω του διαδικτύου, έρχεται κανείς πολύ γρήγορα σε επαφή με πρωτόγνωρα συναισθήματα χαράς, λύπης, ενθουσιασμού, διαβάζοντας ξαφνικά σε μία προσωπική σελίδα ένα νέο ποίημα, ενός δημιουργού που πολλές φορές, ταπεινά, προσφέρει στους φίλους του, γνωστούς και μελλούμενους, τις μύχιες σκέψεις και συναισθήματά του, μέσα από ένα ποίημα.
Η περίπτωση αυτή, είναι του μαδριλένιου καθηγητή του UNED και ποιητή, Carlos Cuesta (Κάρλος Κουέστα).
Τύχη και δικτύωση, έφεραν στο φως τις Περιπλανήσεις του, μικρά εύγευστα, λιτά, εύμορφα ποιήματα, που συνοδεύονται από μία άρτια δομημένη, πλούσια γλώσσα castellana, σε στίχους άμετρους και ανομοιοκατάληκτους, αφήνοντας στον αναγνώστη την αίσθηση ενός μικρού παραθύρου στο φως, μιας πηγαίας ανάσας ζωής. Σ’ αυτό το μοναδικό φως της εσωτερικής δημιουργίας και κατάθεσης ενός ανήσυχου πνεύματος της εποχής του 21ου αιώνα, έρχεται ο Ισπανός ποιητής Κάρλος Κουέστα, να επικοινωνήσει προτείνοντας, προσφέροντας, σταχυολογώντας, διευρύνοντας καθημερινές μύχιες αναζητήσεις.
Περιπλάνηση Πρώτη
Εγώ, με σύνεση
Και με λογική
Και ευφυΐα,
διαφοροποιώντας
Το φανταστικό
Εκ του πραγματικού,
Περνάω τις μέρες
Σε ένα ταξίδι
Που έρχεται και πάει
Του ενδεχομένου
Ως καθολικού.
Περιπλάνηση Δεύτερη
Η χορδή δονείται,
Οπλισμένο το τόξο,
Πετάει το βέλος,
Καρφώνεις το βέλος σου
Στο φλοιό
Ψηλού δέντρου,
Και το διαπερνά
Από πλευρά σε πλευρά.
Η πληγή αφήνει
Μία γεύση πικρή
Που μέσα από τις φλέβες
Ανεβαίνει στα βλέφαρα,
Πυροδοτεί
Το κλάμα του πόνου.
Περιπλάνηση Τρίτη
Από όλα τα λουλούδια του αγρού,
Η βασίλισσα είναι η τριανταφυλλιά*, η ερωμένη και σύζυγος του κυρίαρχου Ήλιου
Καθώς αντικατοπτρίζεται με λαμπρότητα σε ένα αυτοκίνητο,
Η λάμψη του από την αυγή ως τη δύση,
Μέσα από άγρια βουνά και κοιλάδες
Γόνιμες και εύφορες πεδιάδες
διοχετεύεται σε μακριά ποτάμια,
Και απλά μόνο σταματά το βήμα του
Για να δει τη σύζυγό του, την περιχαρή ερωμένη του, την βασίλισσα της ευωδιάς
όλων των λουλουδιών του αγρού.
Carlos Cuesta
(Σημείωση της μεταφράστριας: * Ο ποιητής στην castellana μορφή του ποιήματός του, χρησιμοποιεί τη θηλυκή λέξη “larosa”, προσφέροντάς την, ως ερωμένη και σύζυγο στον Ήλιο. Στην ελληνική απόδοση η λέξη θα ήταν «τριαντάφυλλο» και ως ουδέτερο θα έχανε την οντότητα της ερωμένης συζύγου του Ήλιου. Έτσι προτιμήθηκε αντί του άνθους «larosa» το φυτό, «η τριανταφυλλιά» που ως λέξη θηλυκού γένους, συμπράττει με το όλον του ποιήματος).
Εισαγωγή, σχολιασμός, μετάφραση:
Αντωνία Κυριακουλάκου, διπλωματούχος του Μάστερ “Προηγμένες σπουδές Ισπανικής και Λατινοαμερικάνικης Λογοτεχνίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ριόχα (Universidad Internacional de La Rioja, España)
