Είναι ένα καστανό δέντρο, που στέκεται εκεί μόνο του.
Είναι ένας άνεμος που σφυρίζει και σαρώνει άδειες καλύβες.
Πόσο θλιμμένο αυτό το βράδυ.
Ένα γλυκό κορίτσι ορφανό μαζεύει ακόμα τα ελάχιστα στάχυα σταριού.
Τα μάτια της στρογγυλά και χρυσαφένια συνεπαρμένα μες στο σούρουπο.
Και η μήτρα της περιμένει τον ουράνιο νυμφίο.
Οι βοσκοί βρήκαν το τρυφερό της σώμα
Σαπισμένο μες στις αγκαθιές.
Ήπια τη σιωπή του Θεού
Από τη πηγή του άλσους.
Αράχνες ψάχνουν την καρδιά μου.
Είναι ένα φως που τρεμοσβήνει στο στόμα μου.
Ξεραμένο μέσα σε σκουπίδια και αστερόσκονη
Στις φουντουκιές
Ψιθύρισαν πάλι άγγελοι από κρύσταλλο.
Βόσκει το απαλό γαλαζωπό βλέμμα˙ χρυσή ησυχία.
Κάτι σκοτεινό συνεπαρμένο απ’το άρωμα της βιολέτας˙ λικνιζόμενα στάχυα
Στο βράδυ, σπόροι και οι χρυσές σκιές της μελαγχολίας.
Ο ξυλουργός πελεκά δοκάρια˙ στο βάθος μες στη σκοτεινιά
Ο μύλος αλέθει˙ ένα πορφυρό στόμα ζαρωμένο μέσα στης βελανιδιάς τα φύλλα.
Αρενωπό κόκκινο σκυμμένο πάνω από αμίλητα νερά.
Σιωπηλό είναι το φθινόπωρο, το πνεύμα του δάσους˙ χρυσό σύννεφο
Ακολουθεί τον μοναχικό, η μαύρη σκιά του εγγονού.
Παρακμή στο πετρωμένο δωμάτιο˙ κάτω από γέρικα κυπαρίσσια
Οι νυχτερινές εικόνες των δακρύων συναγμένες στην πηγή˙
Χρυσό βλέμμα της αρχής, σκοτεινή υπομονή του τέλους.
Η ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ (1952)
ΜΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΚΕΟΡΓΚ ΤΡΑΚΛ
Κάθε μεγάλος ποιητής δημιουργεί την ποίηση του μόνο μέσα από ένα και μοναδικό Ποίημα. Το μέγεθος του μεγαλείου του εξαρτάται από την εξοικείωση του με αυτό το μοναδικό ποιήμα και την ικανότητα του να διατηρεί τον ποιητικό του λόγο αποκλειστικά μέσα σε αυτό.
Η ποίηση ενός ποιητή παραμένει άφατη. Κανένα μεμονωμένο ποίημα, ούτε το σύνολο του ποιητικού έργου δεν τα λέει όλα. Κι όμως το κάθε ποίημα μιλάει μέσα από το σύνολο του μοναδικού ποιήματος, και αυτό εκφράζει κάθε φορά. Από τον τόπο της ποίησης δημιουργείται το κύμα το οποίο κάθε φορά ενεργοποιεί ποιητικά τον λόγο. Μα αυτό το κύμα όχι μόνο δεν εγκαταλείπει τον τόπο της ποίησης, αλλά κατά τη δημιουργία του ωθεί κάθε κίνηση του λόγου να ρέει προς τα πίσω, στη διαρκώς πιο συγκαλυμμένη πηγή. Ο τόπος της ποίησης, ως πηγή του κινητήριου κύματος, εμπεριέχει τη συγκαλυμμένη ουσίωση αυτού που, μέσω μίας μεταφυσικής-αισθητικής οπτικής γωνίας, μπορεί αρχικά να εμφανιστεί σαν ρυθμός.
. . .
Κάθε συνομιλία της νόησης με την ποίηση ενός ποιητή παραμένει μέρος της αμοιβαίας συσχέτισης του εντοπισμού και της διευκρίνησης.
Η πραγματική συνομιλία με την ποίηση του ποιητή είναι μόνο η ποιητική: η ποιητική συνομιλία ανάμεσα στους ποιητές. Εντούτοις είναι εφικτή και συχνά αναγκαία μία συνομιλία της νόησης με την ποίηση γιατί χαρακτηρίζει και τις δύο μία ιδιαίτερη σχέση, αν και κάθε φορά διαφορετική, με τη γλώσσα.
Ο διάλογος της νόησης με την ποίηση επιδιώκει να προσκαλέσει την ουσίωση της γλώσσας, για να μάθουν ξανά οι άνθρωποι να κατοικούν μέσα στη γλώσσα.
Η συνομιλία της νόησης με την ποίηση είναι μακριά. Έχει μόλις αρχίσει. Απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή απέναντι στην ποίηση του Τρακλ. Η συνομιλία της νόησης με την ποίηση μπορεί να υπηρετήσει την ποίηση μόνο έμμεσα. Συνεπώς διατρέχει διαρκώς τον κίνδυνο να διαταράξει τον λόγο της ποίησης, αντί να του επιτρέψει να τραγουδήσει μέσα από τη δική του εσωτερική γαλήνη.
Δεν υπάρχει καλύτερος τόπος να μιλήσεις για το σκοτάδι από το φως. Ίσως γι’ αυτό μόνο τώρα, βρισκόμενος στην Αμοργό, να ξετυλίγονται μέσα μου οι λέξεις για τον Τρακλ. Τα πράγματα ξεκαθαρίζουν καλύτερα στην οριακή τους αντίθεση και ίσως μέσα από τη βαθιά τους αντίθεση να προβάλει διαυγέστερα η ενότητα τους. Το τοπίο της Αμοργού και το τοπίο του Τρακλ• η ιεροτελεστία του φωτεινού και η ιεροτελεστία του σκοτεινού.
. . .
Μία ποίηση που γνωρίζει το νόημα του περιεχομένου της, επικεντρώνεται στoν εντοπισμό της τέλειας μορφής για να το εκφράσει. Ο Τρακλ ενδιαφερόμενος για την ουσία, την ανακαλύπτει ξανά μέσα από την επεξεργασία της• είναι ένας στυλίστας της Αλήθειας. Η ποίηση του δεν έχει πατρίδα αλλά της άρεσει να μιλάει για πατρίδα. Φαίνεται στιβαρή, μα παραμένει μετέωρη κι αυτό είναι το μυστικό της, δεν ανήκει πουθενά, όχι από επιλογή αλλά από ανάγκη. Μία ανάγκη διαρκούς ελευθερίας μα και φυγής• ελευθερία από τις νόρμες της αστικής ηθικής και φυγή από τις ενοχές του εχθρού-εαυτού.
. . .
Ο ίδιος είχε πει πως «Η Γνώση ανήκει σε αυτόν που περιφρονεί την ευτυχία» κι έτσι μέθυσε με παπαρούνες και αγάπησε σκοτεινά.
[Από μετάφραση ποιήματων του Γκέοργκ Τρακλ που θα κυκλοφορήσουν μέσα στον Οκτώβριο από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης με τίτλο Σκοτεινή αγάπη μιας άγριας γενιάς.]
Ο Νίκος Ερηνάκης γεννήθηκε το 1988 στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφία και Συγκριτική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Warwick και Φιλοσοφία των Κοινωνικών Επιστημών στο London School of Economics. Το 2009 εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Σύντομα όλα θα καίγονται και θα φωτίζουν τα μάτια σου.
*
Ο Γκέοργκ Τρακλ γεννήθηκε στο Σάλτσμπουργκ το 1887 και σπούδασε φαρμακοποιός στη Βιέννη. Η σχέση με τη μητέρα του υπήρξε ιδιαίτερα απόμακρη και νιώθοντας απομονωμένος η μόνη ουσιαστική σχέση που ανέπτυξε ήταν με την αδερφή του Γκρετλ, που αποτέλεσε και τον μοναδικό του έρωτα. Το 1914 κατατάχτηκε ως φαρμακοποιός στον αυστριακό στρατό. Η μάχη του Γκρόντεκ λειτούργησε καθοριστικά στη ψυχική του κατάρρευση. Λίγες μέρες αργότερα αυτοκτόνησε με υπερβολική δόση κοκαΐνης. Τρία χρόνια αργότερα αυτοκτόνησε και η αδερφή του. Έργα του: Ποιήματα (1913), Ο Σεμπάστιαν στο Όνειρο (1915), Το Φθινόπωρο του Μοναχικού (1920).
