Top menu

Το τραγούδι των Λύκων: Σημείωμα για την ποιητική συλλογή "Θραύσματα Εν Χορώ"

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Αργά, μεθοδικά ο μουσουργός εισάγει το κοινό στο αίσθημα και την ατμόσφαιρα της δημιουργίας του. Υπακούει τυφλά στις παρτιτούρες, εκτελεί με ακρίβεια τις δεξιότητες που προβλέπει μια φούγκα, γεμίζει την ατμόσφαιρα με την ένταση μιας σονάτας που οδηγείται στο απόγειο της μουσικής της διατύπωσης. Οι γενικές οδηγίες στις οποίες υπακούει η ορχήστρα περιγράφονται πάνω στις παρτιτούρες. Οι μουσικοί παρατηρούν και προετοιμάζονται για την σύσταση στην εκτέλεση του κομματιού. Αλλού ο ήχος σβήνει και άλλες φορές πάλι ενδύεται την ακατόρθωτη γλυκύτητα ή παραδίνεται στην άπειρη ένταση. Οι παρτιτούρες μιλούν με παλιές, λατινικές λέξεις, δείχνουν τον δρόμο στους εκτελεστές, φανερώνουν το όραμα του δημιουργού. Το κοινό υπακούει στις αισθηματικές μεταπτώσεις ενός μουσικού έργου, την ώρα που η τέχνη επιφέρει την μέγιστη, δυνατή αμεσότητα στην πρόσληψη του κόσμου και του μυστηρίου του. Η ορχήστρα  εν χορώ διορθώνει την αρρυθμία αυτού του κόσμου, χάνοντας και κερδίζοντας την φωνή της μες στον οραματικό κόσμο των πενταγράμμων που ανοίγουν με θαυμαστά, παράξενα κλειδιά. Θραύσματα πηγάζουν από τα ηχεία καθώς ένα ολόκληρο, μυστικό λεξιλόγιο αφηγείται τους δρόμους που ονειρεύτηκε, τα μονοπάτια που βάδισε ο δημιουργός ώσπου να φτάσει στην καλλιτεχνική αρτιότητα. Τα κλειστά σαν πεταλούδες απαλά βλέφαρα που γλυκαίνουν πίσω από το όνειρο σε μια adagio μεταστροφή του κομματιού, τινάζονται κολασμένα καθώς η μουσική μεταμορφώνεται σε προμηθεϊκή, αποκαλύπτοντας βιβλικές σκηνές και δόξες περίλυπες.  Όλα συμμετέχουν στην μουσική εκείνη έκφραση που κινείται από την ευτυχία μιας άνοιξης ως την τραγική επίγνωση της ζωής και την απλούστευσή της.

Από κάθε κατεύθυνση φθάνουν Θραύσματα Εν χορώ. Σκοπεύουν να ερμηνεύσουν τα επεισόδια του φωτός, ακολουθώντας την διόλου γραμμική πορεία ενός μουσικού κομματιού που συμπληρώνει κάθε αγώνισμα της ζωής και εικονογραφεί την στέρηση, τον έρωτα, την ήττα. Όλα τα δαμάζει η μουσική που σταλάζει. Ο άδειος αέρας της ύπαρξης βρίσκει μια φωνή, νότες και στίχους που ενσαρκώνουν την ποιητική συμφωνία της Ανδρονίκης Δημητριάδου στην καινούρια, ποιητική έκδοση του Βακχικόν. Ένα υπέροχο όνειρο, η φθορά, η ελπίδα, ο έρωτας, η μαρτυρία της ανθρώπινης ψυχής, ο πόνος, ο βόμβος του άρματος βρίσκουν μια γλώσσα για να ειπωθούν. Στην μουσική συλλογή της κυρίας Δημητριάδου περιλαμβάνονται ολόκληρες σκηνογραφίες. Βρίσκουν τον εαυτό τους μες στην μουσική διατύπωση, ανεμίζοντας τον υπαινιγμό, κρυπτογραφώντας το άρρητο και το ψυχικό. Ο Βιτόλι Γκομπρόβιτς κάπου γράφει πως περιφέρει το κοντραμπάντο του σε παλιούς αραμπάδες και δεν θα μπορούσε να ειπωθεί αλλιώτικα το ζητούμενο αυτής της μουσικής, ποιητικής συλλογής που σμίγει κάτω από σιωπές όλους τους ήχους της ζωής, τους πιο μυστικού. 

Μια απλή, αρχιτεκτονική γραμμή διασχίζει την ποίηση των Θραυσμάτων Εν Χορώ  θεμελιώνοντας τις κρυπτικές, στοχαστικές προσαρμογές της Ανδρονίκης Δημητριάδου. Στοχασμούς που συναντούν τον ηρωισμό της μοναχικής ύπαρξης καθώς διατρέχει τους ισημερινούς της ποιητικής έκφρασης. Ένα είδος πνευματικότητας γεννιέται μες στους κόλπους των Θραυσμάτων Εν Χορώ όσο η μουσική των στίχων ενδυναμώνει την σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και την μαρτυρία του. Τα ποιήματα της νέας συλλογής που έρχεται από τις εκδόσεις Βακχικόν για να φωτίσει μια άλλη εικονογραφία συνιστούν ένα γλυπτό, μια μετόπη με διάσπαρτες αναφορές στις πιο εμβληματικές, ψυχικές χώρες. Ένας κόσμος πλούσιος και φθισικός συναντά την δόξα εκείνης της σιωπηρής, της διάφανης γραμμής που συνδέει την έννοια του κλασσικού με την πρωτοπορία στην φόρμα, την διατύπωση, την αφαίρεση που καθιστά δωρική τούτη την ποιητική τελετή που πραγματώνουν τα ποιήματα της Ανδρονίκης Δημητριάδου. Η λειτουργία της ποίησης δίχως να αποδεσμεύεται από την τεχνική, προβαίνει στην αποδοχή μιας δραματικής, ποιητικής υπόστασης της ίδιας της ύπαρξης. Η καινούρια συλλογή του Βακχικόν συνιστά έναν δρόμο από τον ενθουσιασμό ως την διαπαιδαγώγηση, από τον στίχο ως την ενδόμυχη, την εσωτερική μας μουσική. Εκείνη που υπόκειται στο ανθρώπινο συναίσθημα, στην μουσική που σβήνει και αναγεννιέται την ίδια στιγμή εικονογραφώντας μια άλλη πραγματικότητα, γεμάτη από το μυστήριο της ποίησης. Δεν είναι ελαφρύ το βήμα αυτών των στιχουργημάτων που φιλοδοξούν να αποκαλύψουν ένα άλλο περίγραμμα, διόλου κοσμικό, μια άλλη διάσταση. Μια παράξενη ανησυχία, μια άλλη μαρμαρυγή, σχεδόν μεταφυσική στα πρότυπα του γοτθικού, μυστηριακού πνεύματος σαρκώνεται μέσα από τους στίχους των Θραυσμάτων. Μια ολόκληρη ερωτική πράξη, που διέπεται από ρυθμό και στοχασμό θεμελιώνεται μες στην κλιμακούμενη ένταση των στιχουργημάτων που φιλοξενούνται στην έκδοση του Βακχικόν.

Η Ανδρονίκη Δημητριάδου δεν συνιστά μια πρωτοεμφανιζόμενη δημιουργό. Τα Θραύσματα Εν Χορώ, η νέα ποιητική συλλογή της που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν δεν παύει, έξω και πέρα από τα ειδικά χαρακτηριστικά της να θεμελιώνει ένα είδος κατάφασης απέναντι στην ελευθερία της έκφρασης, το δοξολόγημα του κόσμου και της ύπαρξης. Δοσμένα σε μια αδιάκοπη κίνηση, τα ποιήματα που τολμούν να αμφισβητούν τις κλασσικές φόρμες πορεύονται δίχως αρχέτυπο, χωρίς τελειωμένη την μορφή μες στον χρόνο και τον χώρο. Το νόημά τους αναδιαρθρώνεται διαρκώς μες στην κρυπτική διατύπωση. Με μια λύπη ισοδύναμη της ερήμωσης η Ανδρονίκη Δημητριάδου δανείζει την φωνή της στα ποιήματα της συλλογής. Λύνεται από τον χρόνο, περιφρονεί τον χώρο αφήνεται στον αφανισμό μιας μουσικής που περιέχει εντός της τον κύκλο της ανθρώπινης σκέψης, του ανθρώπινου αισθήματος. Ετούτο το σημείωμα, αφιερωμένο στην αποτίμηση των στίχων της κυρίας Δημητριάδου αναγνωρίζει την πρόθεση της ποίησης να υπερασπιστεί το φιλοσοφικό της επιχείρημα. Η συνειδητή ένταξη της ποιήτριας στους κόλπους της μουσικής αμεσότητας ανασυνθέτει από την αρχή την ηρακλείτεια ροή, μια ενδελέχεια μυστικά και αδιόρατη. Πέρα από αυτό το όριο οι λέξεις, οι τίμιες, οι σκληρές, οι λυτρωτικές λέξεις μετατρέπονται σε κλειδί στα χέρια του ίδιου του αναγνώστη. Τίποτε δεν ζητούν μονάχα να διαβαστούν με την δική τους μουσική, διάλεκτο, την θερμή και την αφοσιωμένη στο ποιητικό μυστήριο.