Η Ειρήνη Πυλαρινού μιλά στη Σοφία Πολίτου - Βερβέρη για την πρώτη της ποιητική συλλογή "Τελάρο" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έναστρον.
Η πρώτη σας εκδοτική απόπειρα είναι ποιητική. Κρατάμε στα χέρια μας την ποιητική σας συλλογή με τίτλο Τελάρο, από τις εκδόσεις Έναστρον. Πάντα ήσασταν με τα ποιήματα; Πώς προέκυψε η λογοτεχνική και προσωπική σας έκφραση μέσω αυτών;
“Πάντα ήσασταν με τα ποιήματα;” Ναι νομίζω ότι πάντα ήμουν με τα ποιήματα. Δεν ξέρω πως προέκυψε αυτό. Φαντάζομαι ότι το κληρονόμησα από τον πατέρα μου (το παρατσούκλι του στην νησιωτική κοινωνία που ζούσαμε ήταν “Σούτσος”) και από τον παππού μου (τον πατέρα του) που δεν τον γνώρισα, αλλά σύμφωνα με τις μαρτυρίες της οικογένειας του άρεσε να σκαρώνει “Ζακυνθινές παρλάτες” και στιχάκια για τα παιδιά του (εννέα τον αριθμό) στις σχολικές γιορτές. Όπως και να ’χει νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη για το δώρο αλλά και τη βάσανο που μου χάρισαν.
Ο τίτλος του βιβλίου σας μας πηγαίνει προς κάτι συλλεγμένο και παράλληλα σχεδιασμένο. Πώς στήσατε τον ποιητικό σας καμβά όλα αυτά τα χρόνιας της ποιητικής σας σύνθεσης;
Ο τίτλος του βιβλίου; Μετά από μια πολύ ενδιαφέρουσα “ποιητική συνάντηση” την περίοδο 2017 -2018 με τον Στρατή Πασχάλη στον “Ιανό” δημιουργήθηκε μια μικρή ποιητική ομάδα με τόπο συνάντησης (κάθε Πέμπτη) το πατάρι ενός ήσυxου CAFE στην Αιόλου που ονομαζόταν ΤΕΛΑΡΟ. Το όνομα αυτό, από την πρώτη στιγμή σηματοδότησε και κλείδωσε κάτι μέσα μου. Δήλωσα -εν ψυχρώ- στον εαυτό μου και στους συν-ποιητές φίλους μου ότι αν υπάρξει έκδοση (δεν πίστευα ότι θα συμβεί, απόδειξη ότι πέρασαν πέντε χρόνια από τότε μέχρι την έκδοση της ποιητικής συλλογής) – θα πάρει αυτό το όνομα. Βαπτίστηκε τελικά με αυτό το όνομα, συνδέθηκε πνευματικά μαζί του και ήταν αυτό που καθόρισε μάλλον και τα βασικά χαρακτηριστικά της συλλογής και αποτέλεσε το κέντρο βάρους της ποιητικής ενότητας. Το τελάρο, αποτελεί έναν χώρο μέσα στον οποίο μπορείς να τοποθετήσεις τα πράγματα.
Όπως έλεγε κάποιος εικαστικός -το όνομα του οποίου δεν θυμάμαι-, υπάρχουν δυο τρόποι για να συλλάβει κανείς την έννοια του χώρου. Είτε σαν ιδιότητα ενός συνόλου αντικειμένων που μέσω της αμοιβαίας σχέσης ορίζουν έναν τόπο, είτε σαν ένα είδος πλαισίου στο εσωτερικό του οποίου βρίσκονται τ΄αντικείμενα. Στην δεύτερη περίπτωση ο χώρος μπορεί να οριστεί και ανεξάρτητα από τα αντικείμενα. Μπορούμε ν΄αφαιρέσουμε τ΄αντικείμενα και το πλαίσιο να παραμένει.
Αισθάνεστε ότι υπήρξαν προσωπικότητες ή καταστάσεις που επηρέασαν περισσότερο το έργο σας;
Καταστάσεις που επηρέασαν κι επηρεάζουν την ποίηση μου αλλά και την ενέπνευσαν με τον τρόπο τους υπήρξαν πολλές και συνεχίζουν να υπάρχουν. Σημαντικότερη όλων, η χρόνια αναπηρία της μητέρας μου (ξεκίνησε με αφορμή τη γέννησή μου) και ο πρόωρος θάνατος της, την περίοδο της νεότητας μου. Η τραγική αμεριμνησία του πατέρα απέναντι στις υλικές ανάγκες της καθημερινότητας. Το σόι. Η ζωή στο νησί. Η αμφίσημη έννοια της ανθρώπινης καλοσύνης. Η τρομακτική ισχύ του παράλογου έναντι του λογικού. Ο γυρολόγος χρόνος που προμηθεύει αλλά και ληστεύει την πραμάτια των ανθρώπων. Η χέρσα και οργωμένη μνήμη. Ο βίος και η πολιτεία της Αριστεράς στη χώρα.
Σημαντική υπήρξε για μένα πρώτα απ' όλα η προσωπικότητα του πατέρα μου. Η μεταβίβαση σε μένα, της αγάπης του πατέρα για την ζωή, τον άνθρωπο, την επιστήμη, την ποίηση, τη λογοτεχνία τη δημοκρατία, το πάθος του για κοινωνική δικαιοσύνη κι ελευθερία. Ο σεβασμός στη γυναίκα και η προάσπιση της ισότιμης θέση της μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία. Το δίδαγμα της συλλογικής πάλης κι αλληλεγγύης. Η έλλειψη δογματισμού κατηχητισμού και θρησκοληψίας.
Να μην ξεχάσω τη Θάλασσα. Μέγιστη προσωπικότητα. Τύχη η συνύπαρξή μας.
Στη συνέχεια, προσωπικότητες που άσκησαν και ασκούν επιρροή στην ζωη και στην ποίησή μου υπήρξαν πολλές (συνεχίζω ν΄αναζητώ καινούριες). Μα αν πρέπει ν' αναφερθώ έτσι σκόρπια σε κάποιους-ες που αγάπησα ιδιαίτερα, αυτοί είναι: Ο Λορέντζος Μαβίλης, ο Βιζυηνός, ο Καβάφης, ο Γέητς, ο εύθραυστος Μάνος Ελευθερίου, ο Μπρεχτ από τα μαύρα δάση, ο πολιτικός Μαρκ Τουαίην, ο τρομερός Σαίξπηρ, ο παιγνιώδης Έζρα Παόυντ, ο φιλόσοφος Βανγκ Κογκ, ο ερημίτης Χαλεπάς, ο αναρχικός Μάνος Χατζηδάκις, ο απίστευτος Edouardo Galeano, η έξοχη Τζένη Μαστοράκη, ο προφορικός εγωκεντρικός ποιητικός λόγος της Κικής Δημουλά, ο Γιώργης ο Παυλόπουλος, ο ιταλός δάσκαλος παραμυθάς Ροντάρι, ο σύγχρονος φεμινιστής Ιρανός σκηνοθέτης Κιαροστάμι, ο υπέροχος Βάργκα Λιόσα και οι ιστορίες του, ο ευφυής προφητικός Σαραμάγκο, η γερμανίδα γλύπτρια Καίτε Κόλλβιτς και πάει λέγοντας.
Υπάρχουν δημιουργοί ποίησης που θεωρείτε υπερεκτιμημένους ή το αντίθετο;
Ο χρόνος, βάζει τα πράγματα στη θέση τους τόσο για τους υπερεκτιμημένους όσο και για τους υποτιμημένους ποιητές. Όλα κρίνονται εκ των υστέρων. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα.
Διαβάζουμε στις πρώτες σελίδες πως τα ποιήματα της συλλογής ανήκουν στη χρονική περίοδο 2017-2019. Η επιλογή έκθεσης/κυκλοφορίας του έργου αυτής της περιόδου, τι σημαίνει για εσάς και πώς μπορεί να λειτούργησε εκείνη η διετία στη δημιουργική σας εργασία;
Μετά την ενηλικίωση των παιδιών, το τέλος των σπουδών τους και σταδιακά την φυγή τους από το σπίτι αλλά και το δικό μου μεγάλωμα, βρέθηκε ο χρόνος για να φέρω μπροστά μου εκείνα που όλα αυτά τα χρόνια είχα αφήσει πίσω μου μισοτελειωμένα κι ανεκπλήρωτα (χωρίς εκείνα να έχουν πάψει στιγμή να με κυνηγούν και γω σταθερά να τα ματαιώνω εξαιτίας των ανελέητων υποχρεώσεων και των αντίξοων συνθηκών). Άρχισα να ξαναπιάνω το ποιητικό νήμα από την αρχή. Είχα πολλά βυθισμένα αλλά όχι ναυαγισμένα καράβια μέσα μου που έπρεπε να επισκεφτώ, κι ίσως κάποια να ρυμουλκήσω. Ή “τώρα ή ποτέ” είπα. Και μετά ήρθε ο COVID, η χρυσή περίοδος της “μη κανονικότητας”, η πρωτη καραντίνα όπου ανήκοντας στις ευπαθείς ομάδες έμεινα εκτός υπηρεσίας στο σπίτι κι εκεί συνέβησαν όλα.
Σε μια εποχή που η ποίηση και οι δημιουργοί της συνήθως αντιμετωπίζονται με ελαφριά ή και σκωπτική διάθεση, μιας και οι αριθμοί και οι οικονομικοί δείκτες υπερέχουν, η ποιητική σύνθεση τι σημαίνει για εσάς;
Τι σημαίνει για μένα η ποίηση σε μια εποχή αντιποιητική; Σε μια εποχή εικονικότητας που περιφρονεί την αλήθεια, λατρεύει το ψεύδος, τιμωρεί την εργασία, ανταμείβει την έλλειψη ηθικών αναστολών, τρέφει τον κανιβαλισμό, μετατρέπει την αδικία σε φυσικό νόμο, σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι άνθρωποι γίνονται καθημερινά δέσμιοι της ανάγκης και του φόβου σε μια εποχή χειραγώγησης και προσπάθειας μαζικής ύπνωσης που όλα τα σαρώνει ακόμα και την ιστορία;
Θ' απαντήσω μ' έναν στίχο από το ποίημα του Keats “Ωδή σ' ένα αηδόνι”.
“Δεν γεννήθηκες για να πεθάνεις αθάνατο πουλί!”
Κι ύστερα θα συμπληρώσω κοινότοπα, πως όσο υπάρχει ζωή (όποια μορφή κι αν λάβει στο μέλλον) θα υπάρχει και Ποίηση. Ποτέ οι μικρόψυχοι καιροί δεν γέννησανμικρόψυ χη ποίηση. Ούτε οι πολεμόχαροι καιροί γέννησαν πολεμόχαρη ποίηση. Το αντίθετο μάλιστα. Η ποίηση διεκδικούσε πάντα το ύψος της ομορφιάς και της αλήθειας που της αναλογούσε σε κάθε εποχή φτιάχνοντας από τα συντρίμμια της ανθρώπινης ματαιοδοξίας και τραγωδίας, πραγματικά Έπη. Συμβαίνει όμως όταν τα ιστορικά γεγονότα ξεπερνούν τον άνθρωπο, κατά τις περιόδους των μεγάλων κρίσεων η ποίηση να “νοσεί” αλλά αργότερα βγαίνει πολύ δυνατή.
Πάντα αλαφροΐσκιωτους λέγαν τους Ποιητές. Και είναι. Πως αλλιώς θα μπορούσαν να μεταβαίνουν διαρκώς από τον βαθύσκιωτο κόσμο της κυριολεξίας στον μαγικό κόσμο της μεταφοράς; Η ποίηση (δεν ξέρω πως - παραμένει άλυτο μυστήριο) γνωρίζει καλά την ανθρώπινη μοίρα. Αυτό την κατατάσσει στο “βασίλειο των Θεών”. Δεν υπάρχει τίποτα που να μην έχει ειπωθεί από τους αρχαίους τραγικούς ποιητές. Αλλά και όλους τους μεγάλους και μικρούς νεότερους και σύγχρονους ποιητές παγκόσμια. Αυτό όμως που δεν μας διδάσκουν στα σχολεία είναι ότι η Ποίηση δεν είναι απλά μια άλλη “ανάποδη” γλώσσα, δεν είναι ένα ρυθμικό εικονοποιημένο απόσταγμα σοφίας, η Ποίηση είναι πρωτίστως απόλαυση. Κι αυτός είναι ο βασικός τρόπος για να συνδεθείς μαζί της μια για πάντα και να κατανοήσεις τον “μυθικό” κόσμο της.
Ετοιμάζετε κάποιο νέο συγγραφικό έργο; Αν ναι, θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’ αυτό;
Συνεχίζω να γράφω κι εύχομαι όπως έλεγε κι ο Μπόρχες «η Μούσα να είναι γενναιόδωρη μαζί μου».
Πού θα μπορούσαμε να σας συναντήσουμε διαδικτυακά αλλά και από κοντά;
Το πιο όμορφο θα ήταν μέσα από το “ ΤΕΛΑΡΟ” αλλά διαδικτυακά ο δρόμος είναι πιο εύκολος: facebook: irenapyla
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Ειρήνη Πυλαρινού μεγάλωσε στη Ζάκυνθο και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε παραϊατρικές επιστήμες στο ΤΕΙ Αθηνών. Εργάζεται στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2022 από τις Εκδόσεις ΈΝΑΣΤΡΟΝ εκδόθηκε η πρώτη της Ποιητική Συλλογή με τίτλο Τελάρο.
