Το «Φρούτα στο πιάτο και άλλες τρυφερότητες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν αποτελεί την δεύτερη συλλογή διηγημάτων της Νένας Φιλούση που έχει στο ενεργητικό της και τέσσερις ποιητικές συλλογές. Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου της, η συγγραφέας μιλά στο περιοδικό Vakxikon.gr, για τις ιστορίες και τους ήρωές της, την συγγραφή, την ποίηση και την έμπνευση.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Το βιβλίο σας «Φρούτα στο πιάτο και άλλες τρυφερότητες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Μιλήστε μας για το ταξίδι της δημιουργίας του.
Πρόκειται για συλλογή δώδεκα διηγημάτων που είχαν γραφτεί σε διάφορες χρονικές στιγμές και όλα έχουν κοινή συνισταμένη τις ρητές αναφορές κυρίως στη δεκαετία του ογδόντα με έμμεσες απηχήσεις από την τραυματισμένη εποχή του εβδομήντα. Είναι εξομολογητικές αφηγήσεις, προσωπικές ιστορίες, σχεδόν πραγματικών ανθρώπων, με φόντο τα πολιτικά γεγονότα και την κοινωνική συνθήκη της εποχής. Υπήρξε απολαυστικό για μένα αυτό το ταξίδι αφού η δεκαετία του ογδόντα συνδέεται με την εφηβεία μου και την πρώτη φοιτητική ζωή. Ευχαριστώ το Βακχικόν για τη συνεργασία!
Είναι η απελευθέρωση και ο προορισμός αυτό που κυρίως συνδέειτις δώδεκα ιστορίες;
Οι ήρωες στις ιστορίες μου παλεύουν με σθένος να απεγκλωβιστούν από ποικίλα δεσμά, συμβιβασμούς ή μίζερες συγκαταβάσεις. Ταξιδεύουν, ερωτεύονται, γλιτώνουν, ονειρεύονται, παλεύουν, τσαλακώνονται, ενηλικιώνονται, πενθούν ή γλεντοκοπούν. Είναι συνηθισμένοι τύποι, με χιούμορ, με πάθος και πάθη, με μνήμες που πονούν και μνήμες που τους ορίζουν. Πρόσωπα που μας κοιτάνε ευθύβολα και θέλουν να μιλήσουν ή θέλουν μόνο να πορευτούν με αξιοπρέπεια.Τραύμα και θαύμα σε ισόποσες δόσεις.
Τι σας εμπνέει και πώς οι σκέψεις σας καταλήγουν στο χαρτί; Γράφετε αυθόρμητα ή ύστερα από διεργασία των ερεθισμάτων σας;
Συνήθως το έναυσμα ή η ιδέα για συγγραφή εκκινά από ένα βιωματικό γεγονός, από ένα αισθητικό ερέθισμα, από μια ανάμνηση ή από μια πληροφορία. Συχνά από συνδυασμό όλων αυτών. Κάποτε όμως, συμβαίνει να δημιουργείται μια ιστορία από το τίποτα, από το ελάχιστο και να ωριμάζει μέσα μας, να υποστασιοποιείται μέχρι να αναγκαστούμε να την γράψουμε για να λευτερωθούμε κι εμείς και η αφηγημένη ιστορία. Πάντα όμως, ένα κομμάτι της ζωής μας παρεισδύει στο γράψιμο, μπαίνει σχεδόν αυτόβουλα στο κείμενο και ενίοτε κάνει κουμάντο. Τότε οι κριτικοί μιλάνε για αυτοαναφορικότητα. Μπορούμε να το πούμε και μετάληψη.
Εκτός από διηγήματα έχετε γράψει καιποίηση. Τι είναι η ποίηση για εσάς;
Δεν ξέρω ακριβώς. Ίσως οδός ελευθερίας ή τρόπος ανάγνωσης του κόσμου και του εαυτού μου. Μπορεί και μια ασυνείδητη τυπολογία ισορροπίας. Η ευμέλεια που πηγάζει από αγαπημένους στίχους ξεχωριστών ποιητών και η δική μου εσώτερη ανάγκη για γράψιμο συνιστούν αυτή τη σχέση, την άυλη κι ερωτική αλλά καθόλα ένυλη και συγκρουσιακή. Πολύ πιθανόν να γράφουμε ποίηση όταν αισθανθούμε την ελλειμματική μας ιδιορρυθμία ή την ευαίσθητη οριακότητα οντότητας και εικόνας.
Ποια είναι η επιδίωξή σας όταν γράφετε;
Δεν θα πρωτοτυπήσω: Η ευγενής μου προσδοκία είναι να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη. Με συγκινεί όταν άνθρωποι που δεν γνωρίζω βρίσκουν νήματα να συνδεθούν, τρόπους να ταυτιστούν με τις αφηγηματικές φωνές μου, προσλαμβάνουν τον λόγο μου όπως ελεύθερα επιλέγουν και εν τέλει αγαπούν αυτό που διαβάζουν. Είναι μια αόρατη ιεροτελεστία ανταλλαγής δώρων. Μια σύνδεση της λυτρωτικής γραφής με την αναγνωστική απόλαυση. Εξάλλου αυτό αντιλαμβάνομαι και όταν διαβάζω εγώ τα βιβλία άλλων συγγραφέων. Είναι μια σχέση με σώμα και δυναμική, που μας οδηγεί σε κάτι άλλο, κάθε φορά πιο εσωτερικό και πιο ουσιαστικό.
