Όταν η υπέρτατη δύναμη του Κακού απειλήσει την οικογενειακή ευτυχία ενός αρχαίου Πέρση ευγενούς, εκείνος θα ριχτεί σε μια μεγάλη περιπέτεια γεμάτη σκληρές μάχες και μακρινές περιπλανήσεις, που θα σταθεί όμως για εκείνον και μια βαθύτερη πορεία προς την αυτογνωσία.
Ο Αντώνης Ξυραφάς μετά το μυθιστόρημα Ο εφευρέτης επιστρέφει με το καινούργιο του βιβλίο Αρσάμης της Περσίας ένα βιβλίο με μυστηριακή ατμόσφαιρα, ονειρικά τοπία και πρωταγωνιστή "έναν άνθρωπο - σύμβολο, έναν αρχαίο πολεμιστή που μάχεται όπως είναι η μοίρα όλων των ανθρώπων ενάντια στο πολύ σκληρό ανθρώπινο πεπρωμένο του". Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου μυθιστορήματός του, ο συγγραφέας μιλά στο vakxikon.gr.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Μετά τον "Εφευρέτη" επιστρέφετε με ένα νέο μυθιστόρημα και πάλι από τις εκδόσεις Βακχικόν. Τι να περιμένουμε από τον "Αρσάμη της Περσίας";
Διαρκή δράση με μεσοδιαστήματα στοχαστικών σκέψεων, ονειρικά τοπία, έναν ηρώα που φτάνει στην ολοκλήρωση του μέσα από έναν μεγάλο αγώνα και ένα τέλος ευτυχισμένο αλλά όχι κοινότυπο.
Τι σας οδήγησε τόσο βαθιά στο παρελθόν και τόσο βαθιά στην Περσία;
Ο μύθος λένε ότι είναι ο συνεκτικός ιστός της κουλτούρας και άλλοι ότι σχετίζεται με την παιδική ηλικία της ανθρωπότητας. Κάθε τι αρχέγονο κατέχει μια πολύ ισχυρή θέση στην ψυχή μας και αν πιστέψουμε ότι στα σύμβολα ανήκουν και ενσαρκωτές ολόκληρων ιδεών, τότε ίσως γι’ αυτό επινόησα τον Αρσάμη, έναν άνθρωπο-σύμβολο, έναν αρχαίο πολεμιστή που μάχεται όπως είναι η μοίρα όλων των ανθρώπων ενάντια στο πολύ σκληρό ανθρώπινο πεπρωμένο του, στην αρρώστια και τον θάνατο, τον καύσωνα, τον παγετό και την καταστροφική οργή των ουρανών, γνωρίζει όμως παράλληλα να προτάσσει την ατομική του συνείδηση απέναντι σε κάθε τι, να αναδιαμορφώνει την ηθική του βάσει των διαρκών εμπειριών της ζωής του. Η αλήθεια είναι ότι η αρχαία Περσική μυθολογία έχει σχετικά λίγα πρόσωπα σε σύγκριση με μυθολογίες άλλων λαών, ωστόσο έχει εξωτισμό και μια μεγάλη παλέτα χρωμάτων που σαγηνεύουν εδώ και πολλούς αιώνες όσους έρχονται σε επαφή με εκείνη.
Πως δουλέψατε για την δημιουργία της ιστορίας και του κεντρικού σας ήρωα;
Αρχικά είχα την ιδέα ενός ήρωα που θα ζούσε στην αρχαία Περσία αλλά δεν γνώριζα ούτε καν το όνομα του. Αναζητώντας ένα όνομα βρήκα το «Αρσάμης», ο οποίος ήταν αμφιλεγόμενο το αν ποτέ είχε ανεβεί στον θρόνο της αρχαίας Περσίας, καθώς είχε υπάρξει ιστορικά το όνομα Αρσάμης και στο πρόσωπο ενός σατράπη της Αιγύπτου και σε εκείνο ενός στρατιωτικού διοικητή στη Μάχη της Ισσού που έδωσαν οι Πέρσες εναντίον του Αλέξανδρου του Μακεδόνα. Το δεύτερο σοβαρότατο ζήτημα ήταν η τραγική πλευρά της ζωής του, που εστιάστηκε σε ένα γεγονός που έθεσε το πνεύμα του και τη συνείδηση του σε διαρκή επαγρύπνηση, μέχρι να βρει τον τελικό προορισμό της εν ζωή η ψυχή του. Έπειτα η πλοκή προχώρησε ταυτόχρονα με την συγγραφή με την πρόσθεση διαφορετικών επεισοδίων κάθε φορά ως και την τελευταία σελίδα που είναι γεμάτη από διάφορες μυθικές εικόνες και αποτελεί την τελική επιβράβευση μιας ηρωικής ζωής που είχε καθορίσει η επιθυμία για δικαιοσύνη η οποία δεν είναι μόνο τυπική αποκατάσταση της ηθικής τάξης, ενός συνόλου δηλαδή κανόνων, αλλά και η επαναφορά της αρμονίας στα ανθρώπινα με την συνειδητή, διαρκή, ατομική επιλογή του Καλού, μέσα στον άνθρωπο ως άμεσης αντίδρασης στις καθημερινές καλές ή κακές εμπειρίες της ζωής.
Διαπραγματεύεστε τη θνητότητα και την αυτογνωσία. Βρίσκει ο ήρωας τις ισορροπίες του; Το δρόμο της σοφίας;
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την ηθική διαπαιδαγώγηση που έδιναν οι αρχαίοι Πέρσες στα παιδιά τους, ανώτερη από εκείνη που έδιναν στα δικά τους παιδιά. Η βαθιά πίστη των αρχαίων Περσών σε μια ανώτερη οικουμενική ηθική, η δια βίου προσήλωση στην αλήθεια, η θυσία των κακών σκέψεων, λόγων και έργων στον βωμό της συνείδησης, οδηγούν τον άνθρωπο στον διαβολικό δρόμο, από τον οποίο μπορεί να βγει μόνο αν αντιδράσει συνειδητά στις τυφλές και εγωιστικές δυνάμεις του Κακού. Ο εγωισμός παρασύρει κάθε ημέρα τον πιστό ένα βήμα πιο κοντά στον Οίκο του Ψέματος, στο αδυσώπητο μαρτύριο της κόλασης. Σε όλα αυτά πρόσθεσα την έννοια της ανάγκης εξαιτίας της οποίας οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι είχε δημιουργηθεί το σύμπαν και ότι ακόμα και οι δώδεκα θεοί υπακούανε στη δύναμη της (ανάγκα θεοί πείθονται), και την ιδέα της ηθικής ως αγωνίσματος, αρχαιοελληνικής και αυτής και όχι ως ένα στείρο σύνολο κανόνων που αποσκοπεί στο να εξαγνιστεί κα να εξυψωθεί η ψυχή μέσω της διαρκούς τήρησης τους. Επιστέγασμα όλων αυτών τέθηκε η αγάπη για την ζωή με όλα όσα αυτή μπορεί να σημαίνει.
Έχετε εκδώσει τρία μυθιστορήματα. Πότε "βρήκατε" τη συγγραφή και πώς ήταν ο δρόμος μέχρι τη δημιουργία του Αρσάμη της Περσίας;
Αρχικά έγραψα «την σκιά του στρατιώτη» ένα μυθιστόρημα για έναν Ρώσο στρατιώτη που έχασε στον πόλεμο της Κριμαίας του 19ου αιώνα την σκιά του και έπειτα το είδωλο του στον καθρέπτη. Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για την απώλεια της σκιάς, αλλά ήταν η πρώτη φορά που εκείνη προσεγγίστηκε με περισσότερο φιλοσοφικούς όρους όμως ταυτόχρονα κάτω από το πέπλο ενός μαγικού ρεαλισμού που προσέδιδε μια περαιτέρω μεταφυσική χροιά στο κείμενο. Μετά ήταν ο «Εφευρέτης» η ιστορία ενός Γάλλου εφευρέτη που έζησε στο δεύτερο μισό του 19ου και την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα και προσπάθησε επειδή ήταν ωρολογοποιός να κατασκευάσει το τέλειο μουσικό όργανο, ώστε να απαλλάξει την ανθρωπότητα από το δυσβάσταχτο άχθος της θνητότητας της.
Είχα κάνει και πολλές αποτυχημένες προσπάθειες από την αρχή της ώριμης νεότητας μου να φτιάξω ένα παραμύθι για ενήλικες αναγνώστες, επειδή είχα γοητευτεί από τον Βάθεκ του Γουίλιαμ Μπέκφορντ. Άρχισα να γράφω συνέχεια μέχρι που διαπίστωσα ότι σχεδόν κινδύνευα να γίνω αντιγραφέας των συγγραφέων που διάβαζα. Τελικά κάποια στιγμή είχα την ιδέα ο πρωταγωνιστής να μην είναι πια Άραβας αλλά Πέρσης. Έπειτα το ένα έφερε το άλλο.
Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Έχω δύο ιδέες αλλά με ελκύει πιο πολύ από αυτές η μια η οποία σχετίζεται με την ζωή ενός αλλόκοτου πρωταγωνιστή μακριά από τον πλανήτη Γη.
