Μεταφράζει από τα ισπανικά ο Θεοδόσης Κοντάκης
Για να λέγομαι Άνχελ Γονθάλεθ
[Para que yo me llame Ángel González]
Για να λέγομαι Άνχελ Γονθάλεθ,
για να ζυγίζομαι πάνω στο χώμα,
αναγκαίος ήτανε χώρος ευρύς
και χρόνος μακρός:
άνθρωποι απ’ όλη τη θάλασσα και τη γη ολάκερη,
γόνιμες γυναικείες κοιλιές, κορμιά
κι άλλα κορμιά, αδιάκοπα χωνεμένα
σε κορμί καινούργιο.
Ηλιοστάσια κι ισημερίες φωτίζανε
με φως που εναλλασσόταν, μ’ ουρανούς μεταβλητούς,
της σαρκός μου το χιλιόχρονο ταξίδι
καθώς σκαρφάλωνε σ’ αιώνες και οστά.
Απ’ το πέρασμά του τ’ αργό κι οδυνηρό,
απ’ τη φυγή του μέχρι το τέρμα, επιβιώνοντας
σε ναυάγια κι αγκυροβολώντας
στων νεκρών τον ύστατο στεναγμό,
δεν είμαι παρά τ’ αποτέλεσμα, ο καρπός,
τ’ απομεινάρι που ανάμεσα στα λείψανα σαπίζει·
ό,τι βλέπεις εδώ,
τούτο είναι μοναχά:
ένα απόβλητο επίμονο, ν’ αντιστέκεται
στην αποσύνθεσή του πολεμώντας τον άνεμο,
ν’ ανεβαίνει δρόμους που οδηγούν
στο πουθενά. Η επιτυχία
κάθε αποτυχίας. Η παράφορη
δύναμη της απόγνωσης.
Από τη συλλογή Áspero mundo (1956)
Εκπληκτικός κόσμος
[Mundo ascombroso]
Κόσμος εκπληκτικός
αναδύεται ξαφνικά.
Φοβάμαι το φεγγάρι
το βαλσαμωμένο
μες στα νερά του ποταμού,
το δάσος το σιωπηλό
που με τα κλώνια του γδέρνει
της βροχής την κοιλιά,
τα πουλιά
που ουρλιάζουν μες στης νύχτας το λαγούμι,
και καθετί
που ξάφνου
νεύει και χαμογελά,
μονάχα για να φύγει στη στιγμή.
Εκεί ανάμεσα
στων πραγμάτων τ’ άπονο απoτράβηγμα,
σε φυγήν άτακτη προς
τις στάχτες και το τίποτα,
ναυαγεί η καρδιά μου, στην άβυσσο
του πεπρωμένου του κόσμου τούτου που τήνε κυκλώνει.
Πού πηγαίνει τάχα κείνος ο άνεμος, το φως εκείνο
κι η κραυγή
της ανέλπιστης άλικης παπαρούνας,
το τραγούδι των γκριζωπών
των γλάρων στα λιμάνια;
Και ποιος να ’ν’ ο στρατός που με παίρνει,
όπως είμαι τυλιγμένος μες στην ήττα και στη φυγή του
- όμηρος εγώ αποκαμωμένος, δεσμώτης
δίχως όνομα κι αριθμό, να πηγαίνω με χέρια δεμένα
ανάμεσα σε λόχους από κραυγές προσφυγικές-
προς στη σκιά όπου χάνεται το φως
προς τη σιωπή όπου η φωνή μου πεθαίνει;
Από τη συλλογή Sin esperanza, con convencimiento (1961)
Εκλεγμένος δια βοής
[Elegido por aclamación]
Βεβαίως, ήταν μια παρεξήγηση.
Φωνάξανε: στις κάλπες!
κι εκείνος άκουσε: στα όπλα! - είπε αργότερα.
Αξιοσέβαστος ήτανε και σκότωσε πολλούς.
Με πιστόλια, ντουφέκια, διατάγματα.
Κραδαίνοντας το ξίφος του είπε - και λέει:
άριστη είναι η δημοκρατία.
Το πλήθος επευφήμησε. Εσιώπησαν μονάχα,
απαθείς, οι νεκροί.
Ο πόθος του λαού θα εκπληρωθεί.
Από την ώρα τούτη είμαι -σιωπή-
o μέγας Αρχηγός, αν αυτό επιθυμείτε. Οι διαφωνούντες
ας σηκώσουν το χέρι.
Η ασάλευτη πλειοψηφία των πτωμάτων
τού έδωσε την απόλυτη εξουσία στο νεκροταφείο.
Από τη συλλογή Grado elemental (1962)
*
Ο Ángel González Muñiz (1925-2008) υπήρξε κορυφαία μορφή της ισπανικής ποίησης της γενιάς του 1950. Γεννημένος στο Οβιέδο, βίωσε σε νεαρή ηλικία τον ισπανικό εμφύλιο: από τα αδέλφια του, ο ένας φονεύθηκε και όσοι επέζησαν υπέστησαν ποικίλες διώξεις. Ο νεαρός Άνχελ πραγματοποίησε τις πρώτες του ποιητικές απόπειρες κατά τη δεκαετία του 1940, ενώ βρισκόταν υπό θεραπεία για φυματίωση. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Μαδρίτη, όπου και συνδέθηκε με άλλους γνωστούς ποιητές της γενιάς του. Για την πρώτη κιόλας συλλογή του τιμήθηκε το 1955 με το σημαντικό λογοτεχνικό βραβείο Adonáis.
Το ποιητικό έργο του Γονθάλεθ χαρακτηρίζεται από έντονη υπαρξιακή αγωνία. Η στοχαστική και ιδιότυπη προσέγγισή του στην ανθρώπινη κατάσταση τον κατέστησε ιδιαίτερα δημοφιλή στη χώρα του, αλλά και εκτός αυτής. Η παρούσα μετάφραση επικεντρώνονται στην πρώτη φάση της δημιουργικής πορείας του (επιλέχθηκε ένα ποίημα από καθεμιά από τις τρεις πρώτες συλλογές του), καθώς στην περίοδο αυτήν ο Γκονθάλεθ έδωσε κιόλας το ποιητικό του στίγμα, με τρόπο ξεκάθαρο και γόνιμο.
