Από την ομιλία της φιλολόγου, συγγραφέως και ποιήτριας Χαρίτας Μήνη στην βιβλιοπαρουσίαση της ποιητικής συλλογής “Μεταμοντέρνες αυταπάτες” του Θεοχάρη Παπαδόπουλου, εκδόσεις Μανδραγόρας 2021.
Οι Μεταμοντέρνες αυταπάτες είναι μια ποιητική συλλογή που μας μιλάει για τις ψευδαισθήσεις μας – γι’ αυτές που μας καλλιεργεί η κοινωνία αλλά και γι’ αυτές που τρέφουμε εμείς μέσα μας ώστε να νιώθουμε καλύτερα. Ο στόχος του ποιητή είναι να μας ενθαρρύνει να ξεφύγουμε από τις αυταπάτες και να βρούμε τον αληθινό εαυτό μας. Πιστεύω η καλή ποίηση λειτουργεί σαν ένας καθρέφτης: μας βοηθάει να καταλάβουμε βαθύτερα την πραγματικότητα - και την κοινωνική πραγματικότητα αλλά και την προσωπική μας αλήθεια. Για μένα το ποίημα - κλειδί σ’ αυτή τη συλλογή είναι οι "Απόκριες":
Τις Απόκριες σκέφτομαι
να ντυθώ γυμνιστής
να τα πετάξω όλα.
Να διώξω το ψέμα.
Να πετάξω το προσωπείο μου
να αποκτήσω πρόσωπο.
Να σκίσω τους συμβιβασμούς.
Να κόψω τα λουριά.
Να μείνω γυμνός
και με την αλήθεια μου γυμνή
να κάνουμε έρωτα.
Μας κάνει ν’ αναρωτηθούμε αυτό το ποίημα: από πού προέρχεται το ψέμα; Τι είναι αυτό που μας κάνει να φοράμε προσωπείο; Ποια είναι τα λουριά που μας δένουν και ποιοι οι συμβιβασμοί που κάνουμε;
Ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος μέσα από το βιβλίο του δίνει τις δικές του απαντήσεις. Μιλάει για την αλλοτρίωση, για «τη ζωή με το κομμάτι», για το πρόσωπό μας που χάθηκε μέσα στην υποκρισία της κοινωνίας. Θίγει το θέμα της καταπίεσης, παίρνοντας ως αφορμή τη διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών. Μιλάει για τον ρατσισμό και τον φασισμό, φέρνοντας μπροστά μας τα θύματά τους, όπως ο Παύλος Φύσσας και ο μικρός Αϊλάν που πνίγηκε στη θάλασσα.
Μέσα στις Μεταμοντέρνες αυταπάτες θα συναντήσουμε ακόμη τον Ασίφ, έναν άσημο εργάτη που έχασε το χέρι του δουλεύοντας στο εργοστάσιο για να φτιάξει τα «πάνσοφα κινητά νέας γενιάς». Ο ποιητής μιλάει και για τη μοναξιά και την αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων. Μιλάει και για την αυτοκτονία αλλά και για την ψυχική ασθένεια – «για την ομορφιά της τρέλας» και «την τρέλα της ομορφιάς».
Ίσως ν’ ακούγονται απαισιόδοξα όλα αυτά, όμως ο Θεοχάρης δεν είναι ο άνθρωπος που θα βυθιστεί στην ηττοπάθεια και την απογοήτευση. Κάθε άλλο. Έχω την τιμή και τη χαρά να τον γνωρίζω εδώ και πολλά χρόνια. Συναντηθήκαμε στους δρόμους των κοινωνικών αγώνων και βαδίσαμε άπειρες φορές στις ίδιες πορείες. Δεν είναι ο «επαναστάτης της πολυθρόνας», που κριτικάρει αφ’ υψηλού τους πάντες και τα πάντα– είναι ο ακτιβιστής ποιητής, ο οποίος παλεύει να αλλάξει την κοινωνία και με την πένα του αλλά και με τους συλλογικούς αγώνες.
Η ποίησή του ξεσκεπάζει τις βρώμικες πλευρές του συστήματος. Μας προσκαλεί και μας προκαλεί να αφήσουμε στην άκρη τις όποιες αυταπάτες και να μπούμε όλες και όλοι στον δρόμο του αγώνα. Δεν είναι τυχαίο ότι η ποιητική του συλλογή χωρίζεται σε τρία μέρη, "Έμπνευση", "Σήψη" και "Παρακμή". Το έργο του θέλει να γίνει για μας μια έμπνευση που θα μας βοηθήσει στη μάχη ενάντια σ’ έναν κόσμο παρακμιακό, ο οποίος βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην κρίση του.
Καθώς διάβαζα τις Μεταμοντέρνες αυταπάτες, μου ήρθαν στο νου τα λόγια της Susan Rosenthal, που είναι μια από τις αγαπημένες μου συγγραφείς σε θέματα κοινωνικά: «Αν ανοίξεις το μυαλό σου στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, τραυματίζεσαι. Αν το κλείσεις, χάνεις την ανθρωπιά σου». Πώς θα καταφέρουμε, λοιπόν, να μη χάσουμε την ανθρωπιά μας αλλά και να μην τραυματιστούμε από όλη αυτή τη βαρβαρότητα; Η ποίηση είναι μια λύση γιατί αποτυπώνει τη σκληρή πραγματικότητα με το δικό της, ιδιαίτερο τρόπο. Τη φρίκη τη μετουσιώνει σε τέχνη και τη στήνει μπροστά στα μάτια μας χωρίς να την ωραιοποιεί αλλά και χωρίς να της επιτρέπει να μας διαλύσει. Αν μπορούμε να δούμε τη φρίκη χωρίς να κατακλυζόμαστε από αυτή, τότε μπορούμε πιο αποτελεσματικά να την αντιμετωπίσουμε.
Γι’ αυτό το έχουμε ανάγκη το είδος ποίησης που γράφει ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος - μας βοηθάει να δούμε το αληθινό πρόσωπο του κόσμου στον οποίο ζούμε. Μας παρακινεί ταυτόχρονα να βρούμε και το δικό μας αληθινό πρόσωπο, το οποίο κρύβεται κάτω από το προσωπείο που μας φόρεσε αυτός ο κόσμος. Να σκίσουμε τους συμβιβασμούς. Να κόψουμε τα λουριά. Να μείνουμε γυμνές/οί - και με την αλήθεια μας γυμνή να κάνουμε έρωτα…
*
Η Χαρίτα Μήνη είναι κλασική φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία. Είναι ποιήτρια και συγγραφέας πολλών βιβλίων, άρθρων και δοκιμίων στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα. Το μεταφραστικό της έργο περιλαμβάνει ποικίλα ποιητικά και πεζά κείμενα. Έχει δώσει πλήθος διαλέξεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει εμφανιστεί και σε αρκετές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές. (www.hmeenee.com)
