"Πιστεύω πως Ποίηση είμαι εγώ, είσαι εσύ, είμαστε όλοι. Συνυπάρχουμε μέσα της. Οι ποιητικοί στίχοι είναι κάλεσμα στον Άνθρωπο. Στην Ποίηση ενυπάρχουμε εμείς οι ίδιοι. Εκείνη γίνεται δυνατότητα και αφορμή για «έσω» συναπαντήματα". Μιλάμε με την Μαίρη Χάψα με αφορμή την κυκλοφορία της ποιητικής της συλλογής Ίμερος που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Η ποιητική σας συλλογή «Ίμερος» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν. Τι σηματοδοτεί για εσάς αυτό το βιβλίο;
Ο «Ίμερος» είναι κάτοπτρο έσω τοπιογραφίας και κοινωνικής ψυχογραφίας, ο άλλος καθρέφτης της πιο βαθιάς φωνής των ορμών και των ενστίκτων μας, του πνεύματος και της ψυχής μας, αναζητήσεων, στοχασμών, απότοκος ενσυναίσθησης της πιο μικρής ταπεινής μας στιγμής. Κραταιά ανάγκη να ειπωθεί και να «κοινωνήσει» το ανείπωτο της προσωπικής μου αισθαντικότητας και αλήθειας. Οι διαθλάσεις του Ίμερου είτε αφορούν τη φύση είτε τη σθεναρή ερωτική επιθυμία είτε τη φιλοσοφική αναζήτηση είτε τις διαπροσωπικές σχέσεις και την καθημερινότητα αίρουν ανερμήνευτα τις συναισθηματικές έδρες μας καθώς ο Ίμερος ως ενεδρεύων πόθος είναι πάντα ορμώμενος από την Κυθέρεια Αφροδίτη. Αναπόδραστα; Eίναι απρόβλεπτος και καταλυτικός σε όλες τις εκφάνσεις του.
Γιατί «Ίμερος»; Τι «δένει» τα ποιήματα που θα διαβάσουμε στις σελίδες της συλλογής;
«Ίμερος», γιατί στοιχειοθετείται από μια φιλομμειδή δράση μέσω δυνάμεων που αρέσκονται στην ανατροπή ρόλων. «Ίμερος», γιατί αφορά στο ερωτικό ανάγλυφο στο οποίο δραστηριοποιείται, στη σφαίρα δράσης και επιρροής του. Τα ποιήματα της συλλογής αυτής τα «δένει» σαν εσωτερική αρχιτεκτονική και μορφολογία η χάικου ποιητογράφηση. Επιτρέψτε μου να δανειστώ τα λόγια του Γιώργου Ρούσκα, ποιητή και κριτικού λογοτεχνίας, σχετικά με την δυναμική της χάικου ποίησης:
Τι είναι το χάικου; H μέγιστη συγκέντρωση της ουσίας αυτών που θα έλεγε σε εκατοντάδες σελίδες ένας συγγραφέας ή σε λίγους στίχους ένας ποιητής, συμπυκνωμένη ακριβώς στο ελάχιστο λεκτικό κύτταρο των δεκαεπτά συλλαβών με μία χθόνια μουσικότητα… Είναι η μικρότερη ολοκληρωμένη, πλήρως ενσωματωμένη αναφορά στο Παν.
(Χοϊκά χάικου και δεπέλλιχοι συν δύο δοκίμια, Κοράλλι, 2021)
Αυτή η ποιητική δυναμική του λεκτικού κυττάρου των 17 συλλαβών σε μόλις 3 στίχους δημιουργεί κατά την προσωπική μου ποιητική αισθητική και αίσθηση έναν άλλον ποιητικό χωροχρόνο. Ενυπάρχει ένας απαράμιλλος σεβασμός στον λεκτικό χώρο, μια σεπτότητα, που δεν υστερεί ποιητικά-τοπογραφικά καθώς το νοηματικό βάθος και το σώμα των λέξεων, όπως αυτό συντίθεται, «οικοδομούν» δικές τους διαστάσεις και χρονικότητα. Ελπίζω να συναποτελέσουν τα χάικου ποιήματα νήματα συνένωσης φωνών, εμού και των άλλων. Από το αυτό- στο συν-, σπουδαίο δεν είναι; Με αφορά το μοίρασμα και η φιλότητα, εξίσου- ομολογώ.
Αν έπρεπε να διαλέξετε μόνο ένα χάικου ποίημα από αυτή τη χάικου ποιητική συλλογή ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
*
το φως τρυπάει
αρχέγονους πυθμένες
μεθώντας νύχτες
*
Θα επέλεγα αυτούς τους στίχους, γιατί ενέχουν την καταλυτική δύναμη του Ίμερου εν τη εμφανίσει του και την αισθαντικότητα της δυναμικής του και των επιταγών του. Ο έρωτας θεωρώ ότι είναι η πιο επαναστατική στάση ζωής και η ζωογονία του παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις, όταν συν-κοινωνεί. έχει ένα φως διαπεραστικό και μια δύναμη με αρχέγονες καταβολές που δύναται να μεθύσει τις νύχτες, να τρυπήσει δηλαδή κάθε στερεοτυπικό της ύπαρξης πυθμένα και να φτάσει αλώβητος και λαμπρός μέχρι το σκότος του υποσυνειδήτου.
Ο «Ίμερος» είναι η δεύτερη ποιητική σας συλλογή. Η πρώτη εκδόθηκε το 2011. Πώς λειτούργησε για εσάς ποιητικά το διάστημα που μεσολάβησε;
Ο τίτλος της πρώτης μου ποιητικής συλλογής «Αγλαά άποινα» (εκδ. Γαβριηλίδη, 2011) παραπέμπει στα λαμπρά αντίδωρα που προσφέρει ο Έρωτας, με τον Ίμερο σαφώς να κατέχει μία μείζονος σημασίας ποιητική παρουσία. Όλο αυτό το διάστημα λειτούργησε για μένα ως καρποφόρος χρονικότητα ποιητικών ζυμώσεων, ως μπόλιασμα αναστοχασμών, εγκυμονώντας μια νέα ποιητική γέννα -θα έλεγα- καθώς η μορφή του Ίμερου επανέρχεται μεν στο ποιητικό προσκήνιο και πάλι αλλά τώρα πρωταγωνιστικά και αποκλειστικά σε χάικου ποιητογράφηση. Στο δεύτερο βιβλίο, ο Ίμερος αποκτά πλέον πολυπρισματικές διαστάσεις και έχει τριημερή σύνθεση: σαν ιδιοσυγκρασία είναι νημερτής, γλυκύς και χρονοφυής. Εγείρει δαίμονες και αγγέλους στο εθελούσιο των ανέμων του, συμπαρασύροντάς μας μέσα στις εύθραστες διαθλάσεις του.
Πότε μπήκε η Ποίηση στη ζωή σας;
Στην εφηβική ηλικία αρκετά νωρίς, και ήταν… εισβολή, δριμύτατη θα έλεγα. Ανεξήγητα για μένα από τότε έδρευε μέσα μου με μια εκκωφαντική σιγή που αναζητούσε διαύλους επικοινωνίας των εφηβικών (και όχι μόνο) έσω τοπίων. Η μολυβομύτα ποιητογράφηση γινόταν όλο και πιο κραταιά καθημερινή ανάγκη συνοδεύοντάς με όλα τα χρόνια της ενηλικίωση αλλά και τα μετέπειτα, σαν μια δεύτερη φύση- προέκταση του εαυτού μου. Ένα συνεχές μετ’ εκπλήξεων ταξίδι αυτοανακάλυψης με δίψα για μοίρασμα, πιστός συνοδοιπόρος για την αναζήτηση της προσωπικής μου αλήθειας. Οι συνισταμένες της Ποίησης -τολμώ να πω- έχουν μια δική τους αυτοδιάθεση, σε καταβάλλουν, σε αναζητούν εκείνες. Ο δε απόηχος των έσω διαλόγων μαζί τους γίνεται στίχος. Πιστέψτε με πολλές φορές συμβαίνει.
Τι είναι η Ποίηση για εσάς και τι πιστεύετε ότι είναι η Ποίηση για τον κόσμο;
Η Ποίηση για μένα είναι χρονοφυής σκιαλύτης, ζωοδότρα φωτογέννηση, έσω ρυθμιστής, νημερτής ίμερος που ποθοπλαντάζει στις ταλαντώσεις της ολάκερο το σύμπαν, περιπλανώμενη πνοή και δίνη. Ναι, δίνη! Είναι γέννα και θάνατος μαζί -αυτοστιγμεί-, φως και σκιά σε παλέτα κοινών αποχρώσεων . η Ποίηση ριζοβολεί στο πιο αρχέγονο είναι μας.
Η Ποίηση για τον κόσμο είναι μια ανώτατη μορφή Τέχνης που λειτουργεί πολυεπίπεδα. Αν υπάρχει κάποιο λογοτεχνικό ή καλλιτεχνικό υπόβαθρο, τόσο το καλύτερο. Το σμίξιμό της και το συνταίριασμά της με άλλες μορφές Τέχνης, όπως την Μουσική, τη Ζωγραφική και τη Φωτογραφία, φέρνει αναμφίβολα περισσότερους στον κόρφο της, προσδίδοντάς της ένα πιο οικείο και φιλικό προφίλ.
Πιστεύω πως Ποίηση είμαι εγώ, είσαι εσύ, είμαστε όλοι. Συνυπάρχουμε μέσα της. Οι ποιητικοί στίχοι είναι κάλεσμα στον Άνθρωπο. Στην Ποίηση ενυπάρχουμε εμείς οι ίδιοι. Εκείνη γίνεται δυνατότητα και αφορμή για «έσω» συναπαντήματα.
