Το μακρινό έμοιαζε αιώνιο
Το σήμερα φαίνεται κοντά
Το αύριο ακούγεται θεότρελο
Η Γκλόρια Μοντέιρο, που υπογράφει ως Γκλόρια Σοφία (Glória Sofia), γεννήθηκε στην πόλη της Πράια στο Πράσινο Ακρωτήρι. Έχει εκδώσει συνολικά έξι βιβλία ενώ διαθέτει διεθνή παρουσία στα γράμματα. Με αφορμή την ποιητική συλλογή Η Θάλασσα του Πράσινου Ακρωτηρίου που κυκλοφόρησε στα ελληνικά τον Ιανουάριο από τις Εκδόσεις Βακχικόν μας μιλά για τι άλλο; Την ποίηση.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Πώς σχετίζεται ο χώρος με την ποίησή σας;
Όλα έχουν τη θέση τους στον κόσμο και η ποίηση δεν αποτελεί εξαίρεση. Μπορεί να σπάσει το ανάχωμα των ματιών ή τη λάμψη της καρδιάς, ακόμη και τη φαντασία. Αλλά η ποίηση με μικρά βήματα έχει κερδίσει τη θέση της ακόμα κι αν δεν είναι απαραίτητη. Επειδή το πεπρωμένο της ποίησης είναι να ανήκει οπουδήποτε μπορεί ο ποιητής. Οι αναγνώσεις υπερβαίνουν τις εικόνες, τον φυσικό κόσμο και όλες τις πιθανές ερμηνείες. Η ποίηση σαγηνεύει το χώρο όπου κατοικεί το μυστήριο των αναγνωστών.
Ποια είναι η σχέση σας με το περιβάλλον, δεδομένου ότι έχετε σπουδές σε αυτόν τον τομέα; Επηρεάζει το λογοτεχνικό σας έργο;
Νομίζω ναι, ακόμη και αν γίνεται ασυνείδητα… Το λαξευμένο σχήμα που δίνει ο ποιητής στα ποιήματά μου, είναι μεταφορικά πλούσιο με κλασικά στοιχεία της φύσης. Δεν θα μπορούσα να γράψω χωρίς να αναφέρω το μεγαλείο του περιβάλλοντος. Η υπαινικτική φόρμα εκδηλώνει τον χαρακτηριστικό θόρυβο των ματιών ως μέσο αλληλεπίδρασης με τον φυσικό κόσμο. Όταν φαντάζομαι «χαρακτηριστικά μάτια», ακούω τους καταρράκτες ή τα οργισμένα κύματα ή ακόμα κι ένα φράγμα που σπάει. Υπό αυτήν την έννοια, επιβεβαιώνεται ότι αυτή η σχέση με το περιβάλλον είναι τόσο αυτόματη και έντονη όσο η ζωή. Το κατάλαβα αυτό μόνο όταν το σχολίασε ο διευθυντής του φεστιβάλ Ditet & Naimit.
Μόνο η ποίηση μας απελευθερώνει;
Σίγουρα. Είναι η ποίηση που μας προσφέρει ελευθερία στην ολότητά της. Όταν εξασκούμαστε στην ανάγνωση, απελευθερώνει μια βροχή συναισθημάτων που μας επιτρέπει να πετάμε και να σπάμε τα όποια όρια της ερμηνείας μας, της ρουτίνας και οποιασδήποτε φυλακής. Κάθε ποιητής έχει μια φωνή που συχνά κολλάει στο λαιμό του και αυτή η φωνή πετά και προσγειώνεται στα δάχτυλα της παράδοσης. Στην ποίηση απελευθερώνω τον εαυτό μου εντελώς. Μερικές φορές βρίσκω καταφύγιο και γράφω με έναν ιδιαίτερο τρόπο, κάποιες φορές σκληρά, συχνά σκληρά. Αλλά στο τέλος αισθάνομαι απαλλαγμένη από κάθε συναίσθημα.
Ποια κοινωνικά ζητήματα σας απασχολούν περισσότερο και πώς σας επηρεάζουν;
Στην πραγματικότητα, όλα τα κοινωνικά ζητήματα με απασχολούν. Ό, τι εμποδίζει τον κόσμο της ανθρωπότητας, ό, τι καθιστά δύσκολο για τους ανθρώπους να έχουν ειρήνη, ό, τι εμποδίζει οποιαδήποτε ζωή να είναι ελεύθερη. Η ενδοοικογενειακή βία με επηρεάζει τρομερά, καθώς και οι διακρίσεις και η φτώχεια. Διαβάζοντας τα έργα μου, μπορεί να σας δημιουργήσει εντύπωση η περιγραφή της απελπισίας ενός πουλιού με κολλημένα φτερά, κάτι που επισημαίνει την ενδοοικογενειακή βία όπου συχνά υποφέρουμε αναζητώντας την αγάπη σε ένα άτομο χωρίς ψυχή, σε αυτή την περίπτωση χωρίς ποίηση. Οποιοδήποτε είδος πόνου που επηρεάζει τη ζωή είναι οικουμενικό όπως και η ποίηση. Η έκρηξή μου είναι έντονα ορατή, η εξέγερσή μου είναι η ανακοίνωση των ανεμοστρόβιλων των συναισθημάτων που συχνά «σπάνε» τη γραμματική και πάντα δημιουργώ μία νέα οντότητα, αγνοώντας κατάλληλα την εμφάνιση και το στιλ, ώστε να μπορέσω να ξεπεράσω την ιδιαιτερότητα της ζωής μου, την αγαπημένη μου διάλυση ή ακόμα και τα δάκρυα ενός παιδιού που αναγκάζεται να γίνει ενήλικας.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι σήμερα χρειάζονται περισσότερη ποίηση;
Οι άνθρωποι χρειάζονται ποίηση, χθες, σήμερα, αύριο, πάντα και για πάντα. Η ποίηση είναι τα δάκρυα και το γέλιο της ψυχής. Και είναι η πιο ειλικρινής μορφή επικοινωνίας μεταξύ της απέραντης θάλασσας μέσα στο άτομο και τον ουρανό που μας υποστηρίζει. Το λυρικό είδος μας ηρεμεί και μας ιντριγκάρει και πιστεύω ότι γινόμαστε καλύτεροι μέσω της ενσυναίσθησης. Η ανθρωπιά που μας λείπει μπορεί να βρεθεί στην ποίηση. Η ποίηση ενθαρρύνει τη μάθηση σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Μόνο το «να υπάρχεις» δεν αξίζει, το «να είσαι» δεν είναι αρκετό. Η ποίηση είναι απαραίτητη και θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική. Ο κόσμος θα ήταν ένα μικρό άτομο εάν ο ποιητής δεν είχε γεννηθεί ανάμεσα στα ανθρώπινα όντα.
