«Υπάρχει και μες στην τρέλα αρμονία»
Claudio Rodríguez
Μεταφράζει από τα ισπανικά ο Θεοδόσης Κοντάκης
Τα δυο ποιήματα του Claudio Rodríguez (1934-1999) που ακολουθούν περιλαμβάνονται στην συλλογή Alianza y condena (Συμμαχία και καταδίκη, 1965).
Άθλιο δειλινό
Το φως, κατακτητής ενθουσιώδης,
χάνει τώρα το θάρρος του,
τρεμουλιάζει απ’ αδυναμία και δε γνωρίζει
αν στη γη ανήκει ή στον ουρανό. Γυμνώνεται
απ’ την οικεία του την τρυφερότητα
κι αργά αποτραβιέται. Ποια δωρεά
με δίχως χαρά; Ποια ανάπαυση στεγνή
μάς φέρνει το σούρουπο; Ποια λύπηση
αφήνει ο ήλιος τούτος, με πορφυρό που ξεθωριάζει;
Ποιος μας μίλαγε για το έλεος το βαθύ
τ’ ουρανού; Υπάρχουν ακόμα
απομεινάρια απ’ την εύτολμη κατεργασία
του φωτός, όμως λίγα
νέα φτάνουνε σε μας από τη ζωή: ένας βόμβος,
κάποιο κακοφτιαγμένο άρωμα, τούτη η θλιβερή
του δειλινού η γαλήνη, την ώρα
που ’ναι μακριά οι κάμποι κι ακόμη πιο μακριά
του σπιτιού η εστία - κι η ήττα
η δικιά μας, από δειλία ή αλαζονεία,
απραξία ή μεγαλοσύνη,
σαν και τούτου του φωτός, δίχως πια δικαιοσύνη,
δίχως αντίσταση, δίχως ξημέρωμα.
Ο σπουργίτης
Δεν ξεχνά. Δε σηκώνεται να φύγει
τούτος ο κατεργάρης αλητάκος
απ’ τη ζωή μας. Πάντοτε
ζητιανεύοντας, δίχως σκοπό,
ένας κανένας, δώθε τριγυρνά,
κείθε ξεπλένεται, πεισματάρης,
εκεί ανάμεσα στα δικά μας τα παπούτσια.
Τι να ψάχνει μες στη ζωή μας
τη σκοτεινή; Ποιαν αγάπη βρίσκει
στο δικό μας το ψωμί, τόσο μπαγιάτικο;
Στο αέρα τους νεκρούς του σκόρπισε
τούτος ο σπουργίτης που θα μπορούσε
να πετάξει μα εδώ παραμένει,
εδώ χάμω στα σίγουρα -
στην αγκαλιά του κρατά
όλα τα χώματα του κόσμου.
Ο Claudio Rodríguez (1934-1999) είναι ένας από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους της ισπανικής ποίησης στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα. Μαζί με άλλους σημαντικούς ποιητές, όπως ο Francisco Brines, o José Ángel Valente, ο Ángel González, κ.ά., εντάσσεται στην ιδιαίτερα γόνιμη «Γενιά του 1950». Μεγαλωμένος στην ισπανική επαρχία, ήρθε στις αρχές της δεκαετία του 1950 στη Μαδρίτη για να σπουδάσει φιλολογία. Έγινε αμέσως γνωστός ως ποιητής, με την πρώτη του κιόλας συλλογή, Don de la ebriedad (Το δώρο της μέθης, 1953). Στα 24 χρόνια του, είχε εκδώσει και δεύτερη συλλογή και ήταν πια καθιερωμένος ποιητής.
Σταθμό στην πνευματική του πορεία και το έργο του αποτελεί η μετάβασή του στο Καίμπριτζ στις αρχές της δεκαετία του 1960. Η ποίησή του, με την επιρροή και της αγγλικής ποίησης, αλλάζει: σε αντίθεση με την ενθουσιώδη έκφραση που κυριαρχεί στο νεανικό του έργο, γίνεται τώρα πιο στοχαστική και ενίοτε απαισιόδοξη, ενώ παράλληλα -όπως ο ίδιος ο ποιητής ανέφερε- η αγγλική ποιητική έκφραση τον βοήθησε να γράφει περισσότερο συγκροτημένα και πειθαρχημένα. Τα παραπάνω στοιχεία διακρίνονται και στα ποιήματα που μεταφράζονται εδώ, αντλημένα από την τρίτη ποιητική συλλογή του.
Ο Ροδρίγεθ έδωσε μονάχα δυο ακόμη συλλογές μέχρι το τέλος της ζωής του, οι οποίες όμως χαρακτηρίζονται από την ίδια βαθύτητα του ποιητικού του στοχασμού.
