Top menu

Άρθουρ Ιγνάτιος Κόναν Ντόυλ: Ένας πνευματιστής της ιστορίας αλλά και της θρησκείας

Γράφει η Ηλιάνα Βολονάκη

 

Ο Άρθουρ Ιγνάτιος Κόναν Ντόυλ, ήταν Σκωτσέζος συγγραφέας. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τα αστυνομικά του μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον χαρακτήρα του Σέρλοκ Χολμς. Αρχικά ιατρός, το 1887 δημοσίευσε τη «Σπουδή στο Κόκκινο», το πρώτο από τα τέσσερα μυθιστορήματα με τον Χολμς και τον Δρα Γουάτσον. Ακολούθησαν συνολικά πάνω από 50 διηγήματα με ήρωα τον διάσημο ντετέκτιβ που οι ιστορίες του θεωρούνται ορόσημο στον τομέα του αστυνομικού.

Ο Άρθουρ, ήταν γνωστός με το επώνυμο Κόναν Ντόυλ, η προέλευση του οποίου, ωστόσο, είναι αβέβαιη. Κατά μία εκδοχή πήρε το όνομα «Κόναν» για να τιμήσει έναν παππού του, που λεγόταν Κόναν και είχε παντρευτεί μία γυναίκα της οικογένειας Ντόυλ. Πάντως στο μητρώο του καθεδρικού ναού όπου βαπτίσθηκε ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, καταχωρήθηκε ως «Άρθρουρ Ιγνάτιος Ντόυλ» και το επώνυμό του ήταν απλά Ντόυλ. Το Μάικλ Κόναν αναφέρεται ως το όνομα του νονού.

Σε ηλικία εννέα ετών ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, στάλθηκε στο καθολικό προπαρασκευαστικό σχολείο της Εταιρίας του Ιησού στο Στόουνυχερστ. Στη συνέχεια πήγε στο Κολλέγιο του Στόουνυχερστ. Μέχρι να τελειώσει το σχολείο το 1875 πάντως είχε απορρίψει τον Χριστιανισμό και ήταν αγνωστικιστής.

Η επιθυμία των γονέων του ήταν να γίνει ιατρός. Για το λόγο αυτό, μετά το Κολλέγιο του Στόουνυχερστ, φοίτησε ένα χρόνο στο Φέλντκιρχ της Αυστρίας και από το 1876 μέχρι το 1881 σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Ένας από τους καθηγητές του στο Εδιμβούργο, ο δρ. Τζόζεφ Μπελ, αργότερα έγινε η βάση πάνω στην οποία δημιούργησε τον Σέρλοκ Χολμς. Ενώ σπούδαζε, ο Κόναν Ντόυλ ξεκίνησε να γράφει μικρές ιστορίες. Η πρώτη του δημοσίευση έγινε στο εβδομαδιαίο περιοδικό Chambers's Edinburgh Journal, λίγο πριν κλείσει τα είκοσι.

Μετά τη θητεία του στο πανεπιστήμιο, ο Κόναν Ντόυλ υπηρέτησε ως ιατρός σε πλοίο σε ένα ταξίδι στη Δυτική Αφρική. Το 1885 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του με θέμα τη νωτιαία φθίση. Το 1882 άνοιξε ιατρείο στο Πλύμουθ μαζί με έναν πρώην συμφοιτητή του, αλλά η συνεργασία τους αποδείχτηκε δύσκολη και ο Κόναν Ντόυλ γρήγορα αποχώρησε για να στήσει το δικό του ιατρείο.

Τον Ιούνιο του ίδιου έτους έφτασε στο Πόρτσμουθ με λιγότερες από 10 αγγλικές λίρες στο όνομά του και άνοιξε ιατρείο στο Σάουθσι. Στην αρχή το ιατρείο δεν πήγαινε πολύ καλά κι έτσι στον ελεύθερο χρόνο του ξεκίνησε και πάλι να γράφει σύντομες ιστορίες για να ενισχύσει τα μάλλον ισχνά εισοδήματά του. Η πρώτη του ιστορία αυτής της περιόδου δημοσιεύθηκε το 1886.

Στον πρώτο χρόνο της σύντομης ιατρικής του σταδιοδρομίας, έγραψε και το πρώτο μεγάλο του μυθιστόρημα, με τίτλο: «Η Φίρμα του Γκέρντλεστον». Ο ίδιος ο συγγραφέας περιγράφει την υποδοχή του έργου αυτού από τους εκδότες. Μιλώντας για το χειρόγραφο του βιβλίου ο Κόναν Ντόυλ είπε: «Μου το γυρίζανε με την ακρίβεια οικοσυντήρητου περιστεριού».

Το πρώτο του σημαντικό έργο ήταν η «Σπουδή στο Κόκκινο», που δημοσιεύτηκε το 1887 στο ετήσιο χριστουγεννιάτικο έντυπο του Μπίτον. Στο έργο αυτό εμφανίζεται για πρώτη φορά ο Σέρλοκ Χολμς, ένας χαρακτήρας που ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ δημιούργησε βασιζόμενος εν μέρει στον πρώην καθηγητή του, Τζόζεφ Μπελ. Ωστόσο, από άλλους συγγραφείς αναφέρονται ενίοτε και άλλες επιρροές, όπως για παράδειγμα ο διάσημος χαρακτήρας του Έντγκαρ Άλαν Πόε, Ωγκύστ Ντυπέν.

Το έργο δεν σημείωσε καμία ιδιαίτερη επιτυχία. Δεν απέφερε στον συγγραφέα του κανένα ιδιαίτερο κέρδος, βοήθησε όμως να γνωρίσει το κοινό τον ήρωα Σέρλοκ Χολμς και τον συνεργάτη του, τον δόκτορα Γουάτσον, προτού αρχίσουν να δημοσιεύονται τακτικά οι περιπέτειές τους στο μηνιαίο περιοδικό Στραντ.

Όταν ο συγγραφέας κουράστηκε να γράφει αστυνομικά διηγήματα και μυθιστορήματα έγινε ιστορικός κι έδινε διαλέξεις. Το 1885 νυμφεύθηκε τη Λουΐζα Χόκινς, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, ένα κορίτσι κι ένα αγόρι. Η Λουΐζα Χόκινς υπέφερε από φυματίωση και γι' αυτό τον λόγο, το 1892, η οικογένεια Ντόυλ εγκαταστάθηκε αναγκαστικά στην Ελβετία. Εκεί ο Ντόυλ έμαθε να κάνει σκι στις πλαγιές των Άλπεων.

Το 1894 έκανε μία περιοδεία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής δίνοντας διαλέξεις. Αυτό ήταν το πρώτο από μία σειρά ταξιδιών που έκανε στην Αμερική. Το 1895 μετοίκησε και πάλι μαζί με την οικογένειά του, αυτή τη φορά στην Αίγυπτο. Εκεί εργάστηκε για πρώτη φορά ως πολεμικός ανταποκριτής, εργασία που έκανε αργότερα και στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μετά τον θάνατο της γυναίκας του, Λουΐζας, του γιου του, Κίνγκσλεϊ, καθώς και του αδερφού του Ίνες, των δύο γαμπρών του και των δύο ανηψιών του λίγο μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Κόναν Ντόυλ έπεσε σε κατάθλιψη. Βρήκε παρηγοριά στον πνευματισμό και στις προσπάθειές του να αποδειχθεί ότι υπάρχει ζωή μετά θάνατον.

Τα έργα του με αυτό το θέμα ήταν ένας από τους λόγους που μία από τις συλλογές μικρών ιστοριών του, «Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς», απαγορεύθηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1929, γιατί θεωρήθηκε συνδεδεμένη με τον αποκρυφισμό. Η απαγόρευση αυτή αργότερα άρθηκε.

Για μία περίοδο ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ ήταν φίλος με τον Αμερικανό μάγο Χάρρυ Χουντίνι, ο οποίος μετά τον θάνατο της μητέρας του έγινε προεξέχων αντίπαλος του πνευματιστικού κινήματος τη δεκαετία του 1920. Αν και ο Χουντίνι επέμενε ότι τα μέντιουμ χρησιμοποιούσαν κόλπα, ο Κόναν Ντόυλ είχε πεισθεί ότι ο ίδιος ο Χουντίνι διέθετε υπερφυσικές δυνάμεις, άποψη που εξέφρασε στο Χείλος του Αγνώστου. Προφανώς ο Χουντίνι δεν μπόρεσε να τον πείσει ότι τα κατορθώματά του ήταν απλά αυταπάτες και αυτό τους οδήγησε σε πικρή δημόσια ρήξη.

Από την πίστη του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ στον πνευματισμό προήλθαν τα συγγράμματα: «Η Νέα Αποκάλυψη» και «Ιστορία του Πνευματισμού».

Στις 7 Ιουλίου 1930 ο Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του κρατώντας το στήθος του. Πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 71 ετών. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν προς τη γυναίκα του: «Είσαι υπέροχη». Πριν πεθάνει ήταν τόσο βέβαιος για τη μετά θάνατον ζωή, ώστε είπε στους συγγενείς του και στους στενούς του φίλους, ότι θα επέστρεφε σαν πνεύμα στη γη και θα τους παρουσιαζόταν.

Ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ ήταν ένας από τους περιφημότερους Βρετανούς λογοτέχνες. Είχε εμβαθύνει σε πολλά από τα πεδία της ανθρώπινης γνώσης. Περισσότερο απ' όλα τον έκαναν γνωστό τα γεμάτα περιπέτειες και μυστήριο μυθιστορήματά του, που του εξασφάλισαν ένα ευρύτατο αναγνωστικό κοινό. Είχαν όμως χιλιάδες αφοσιωμένους αναγνώστες και τα ιστορικά του έργα, καθώς και οι μελέτες του γύρω από τον πνευματισμό.