Γράφει η Κατερίνα Καντσού
Στη χώρα μου λένε ότι το Τσερνόμπιλ είναι ένα δέντρο που μεγαλώνει...
Καθώς βαδίζουμε προς τον κάτω όροφο, βρισκόμαστε προσκεκλημένοι σ' ένα φαγοπότι στη μέση ενός γάμου. Τέσσερα τραπέζια, εδέσματα, πολύ κρασί και τέσσερις ηθοποιοί. Τριάντα προσκεκλημένοι, όσο και τα χρόνια που πέρασαν απ' την έκρηξη που έμελλε να σημαδέψει ανεπανόρθωτα την νεότερη ιστορία. Οι ηθοποιοί κάθονται μαζί μας, ένας σε κάθε τραπέζι και γίνονται η ανοιχτή μας σύνδεση με το παρελθόν. Γι' άλλους γνωστό, γι' άλλους όχι τόσο, σίγουρα όμως ένα παρελθόν που δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο. Μέσα από τις παραστατικές, αληθοφανείς κι άλλοτε επώδυνες μαρτυρίες τους, επιχειρείται μια καταγραφή της μνήμης. Της μνήμης ενός συμβάντος που φέρει τις επιπτώσεις του μέχρι το σύγχρονο παρόν, μέχρι τις μέρες μας.
Απ' το παρελθόν κι απ' την ιστορία δεν ξεφεύγει κανείς. Για μιάμιση ώρα, ταξιδεύουμε σε μονοπάτια που μέχρι τώρα παρέμεναν άγνωστα προς τη συλλογική μνήμη. Οι μαρτυρίες αφορούν τον καθένα από εμάς ξεχωριστά, αλλά και όλους συνολικά. Γινόμαστε εμείς οι αφανείς ήρωες που βίωσαν αυτή την καταστροφή σε όλο της το εύρος. Ακούμε και αφουγκραζόμαστε. Όταν συμβαίνει κάτι σε έναν, συμβαίνει σε όλους. Συνδεόμαστε. Οι άνθρωποι που το έζησαν, είναι λες και έχουν έρθεις εμπρός μας και κοιτάζοντάς μας στα μάτια, μας καλούν να το δούμε μέσα από τα δικά μας. Εκείνοι έχουν έρθει τώρα εδώ και εμείς έχουμε πάει εκεί. Είμαστε εκείνοι. Δεν υπάρχει χρόνος για επεξηγήσεις ή απολογισμούς. Μόνο η καταγραφή της μοναδικής αλήθειας του καθενός. Το παρελθόν ξαναβιώνεται κάθε στιγμή. Κι αυτή η στιγμή είναι καθολική, γινόμαστε όλοι μέρος της.
Υπήρχε ειλικρίνεια και αμεσότητα στα βλέμματα των ηθοποιών- καταγραφέων και χώρος για τον κάθε παρευρισκόμενο να αναπνεύσει, να θυμηθεί και να σκεφτεί. Πάντα οι αληθινές μαρτυρίες- ντοκουμέντα απαιτούν πολλές αναπνοές για να γίνουν αποδεκτές και να περάσουν απ' το μυαλό στην καρδιά. Όλοι οι προσκεκλημένοι είχαν κάτι να θυμηθούν από αυτό το γεγονός που άλλαξε και σημάδεψε τις ζωές ανθρώπων τόσο κοντινών μας. Ανθρώπων που κυκλοφορούν ανάμεσά μας και φέρουν το στίγμα της ιστορίας μέσα τους και πάνω τους. Και που μπορεί να το αγνοούμε. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα σε όλους να θυμηθούν, να αφηγηθούν, να συζητήσουν, να μάθουν. Και έστω και για λίγο νιώσαμε πώς είναι να είσαι εκείνοι οι άνθρωποι που βρίσκονταν εκείνη τη νύχτα της 26ης Απριλίου του 1986 της έκρηξης του τέταρτου αντιδραστήρα στη 1:23 Παρασκευής προς Σάββατο στην πόλη του Πρίπιατ, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα έρημη.
Απόσπασμα από την παράσταση:
Φυλάς σκοπιά στα όρια της Ζώνης, πίσω από το συρματόπλεγμα. Μια γυναίκα σού πιάνει το χέρι και σε ικετεύει να την αφήσεις να περάσει. Ανοίγεις τα μάτια, ξυπνάς ― όταν σε ξαναπαίρνει ο ύπνος, εκατοντάδες γυναίκες έχουν μαζευτεί γύρω σου. Σου φιλάνε τα χέρια, σου δείχνουν το λαρδί, τα αυγά, το γάλα, τα βατόμουρα που έφεραν. Ζητάνε να επιστρέψουν στο χωριό, να ρίξουν μια ματιά, να δουν εάν το σπίτι τους στέκεται ακόμη όρθιο, εάν τα πράγματα είναι στη θέση τους ― μα τίποτε δεν είναι στη θέση του εκεί: «ούτε τα δέντρα, εξηγείς, ούτε ο ουρανός».
*Η παράσταση θα παίζεται μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 9:00μ.μ. στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, Κύπρου 91Α και Σικίνου 35Α, Κυψέλη.
