Top menu

ZenJungle: "H πραγματικότητα έχει γίνει πιο σκληρή"

Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τσαντίλα

 

Ο ZenJungle, κατά κόσμον Φίλιππος Γαρδέλης, είναι μια ξεχωριστή περίπτωση μουσικού, αλλά και καλλιτέχνη με την ευρεία και συνολική έννοια του όρου: μολονότι δραστηριοποιείται δισκογραφικά εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με μεγάλο αριθμό κυκλοφοριών στην δισκογραφία του και σημαντική αναγνώριση στους ambient/droneκύκλους του εξωτερικού, το όνομα του και οι δουλειές του έχουν μείνει στο περιθώριο των εγχώριων μουσικών δρώμενων – με άλλα λόγια, ο ZenJungle είναι παντελώς άγνωστος και αόρατος στην Ελλάδα, κάτι εξαιρετικά άδικο δεδομένης της ποιότητας και της αξίας της μουσικής του. Επ’ ευκαιρία της πρόσφατης κυκλοφορίας του με τίτλο Fragmented Lives, ο JenZungle αφιέρωσε λίγο από τον χρόνο του για να απαντήσει στις παρακάτω ερωτήσεις, οι οποίες αποτελούν μια ελάχιστη απόπειρα να αποκατασταθεί η αδικία αυτή.

 

Χαίρετε, Φίλιππε. Μολονότι το όνομα σου δεν αναφέρεται πολύ συχνά στον Ελληνικό μουσικό τύπο, μια ματιά στο βιογραφικό σου δείχνει ότι είσαι αρκετά μουσικά και δισκογραφικά ενεργός εδώ και αρκετά χρόνια. Θέλεις να κάνεις μια σύντομη αναδρομή στην μέχρι τώρα σταδιοδρομία σου;
Ως Ζenjungle ξεκίνησα να κάνω μουσική το 2011 που δειλά-δειλά άρχισα να ανεβάζω τα πρώτα μου κομμάτια στο soundcloud. Πριν από αυτό έπαιζα σε διάφορες μπάντες από ροκ, μέταλ μέχρι και πανκ. Πάντα είχα μια ιδιαίτερη σχέση και ενασχόληση με την ηλεκτρονική μουσική –με την ευρύτερη έννοια του όρου- αλλά κυρίως μόνος μου. Το 2011 με βρήκε να ασχολούμαι πιο ενεργά με την ηλεκτρονική μουσική και τότε το soundcloud ήταν περισσότερο μια κοινότητα ερασιτεχνών μουσικών από όλο τον κόσμο ιδιαίτερα ζωντανή παρά μια πλατφόρμα ανεβάσματος μουσικής. Μέσω του soundcloud έκανα κάποιες γνωριμίες πχ. με τον Don Wilkins (Crazy old bat) από το Seattle και κυκλοφορήσαμε το πρώτο μας άλμπουμ στο bandcamp ως free download. Έπειτα γνώρισα τον Ιρλανδό κιθαρίστα John Daly που κάναμε μαζί επτά album από το 2012 έως το 2014. Με τον John άρχισα να χρησιμοποιώ και το σαξόφωνο πιο ενεργά και να το εντάσω στον ήχο μου. Η κοινότητα του soundcloud έπειτα έσπασε, περισσότερο λόγω του ότι το ίδιο το soundcloud άρχισε να ρίχνει το βάρος του στις μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες και σε πιο pop καλλιτέχνες. Άρχισα λοιπόν να κυκλοφορώ κάποια σόλο άλμπουμ μέσω του bandcamp τα οποία είχαν μια κάποια απήχηση στους κύκλους της ambient μουσικής και κάποιες κριτικές από τον ξένο τύπο οπότε και στράφηκα προς κάποιες δισκογραφικές. Η πρώτη μου δισκογραφική δουλειά που κυκλοφόρησε και σε cd ήταν από την αυστραλέζικη δισκογραφική Twice Removed. Έπειτα συνεργάστηκα με τον Καναδό Valiska και κυκλοφορήσαμε ένα άλμπουμ μαζί το 2014 στην επίσης αυστραλέζικη Flaming Pines. Στην Flaming Pines κυκλοφόρησα αργότερα άλλα δύο άλμπουμ, ένα σε συνεργασία με τον Ιρανό Siavash Amini (2016) κι ένα σόλο single το 2015. Επίσης το 2015 κυκλοφόρησα ακόμα ένα άλμπουμ στην αγγλική Futuresequence. Μετέπειτα εντάχθηκα στην οικογένεια της Γερμανικής Midira Records από που κυκλοφόρησα τρία άλμπουμ το 2015, το 2016 και το τελευταίο μου άλμπουμ τον Ιανουάριο του 2018. Παράλληλα με την σόλο καριέρα μου, φτιάξαμε μια μπάντα με τρεις φίλους τους Moon Taken Over που κινηθήκαμε σε πιο jazz-rock ηχοτόπια και κάναμε διάφορα live και η οποία συνεχίζει μέχρι σήμερα με διαφορετική όμως σύσταση των μελών της.

 

Η μουσική που παίζεις δεν κατατάσσεται εύκολα σε μια και μόνο κατηγορία – και μόνο η παρουσία του σαξοφώνου αρκεί για να σε βγάλει από τον μονοσήμαντο προσδιορισμό τύπου ambient, drone, ή electro. Πώς θεωρείς εσύ ο ίδιος ότι περιγράφεται καλύτερα η μουσική που συνθέτεις;
Αν ήθελα να την εντάξω σε μία-δύο κατηγορίες θα μπορούσε να ονομαστεί Drone jazz/ Dark jazz ή τουλάχιστον αυτή είναι η μέχρι τώρα κατάταξη της μουσικής μου από τον ξένο τύπο κυρίως. Νομίζω ότι πάνω-κάτω καλύπτει το φάσμα μέσω στο οποίο κινούμαι τα τελευταία χρόνια.

 

Μέχρι στιγμής, κινείσαι σε ένα ευρύ μουσικό πεδίο στο οποίο κυρίαρχο πρότυπο είναι αυτό του μουσικού που συνθέτει, εκτελεί και ηχογραφεί ο ίδιος τα κομμάτια του. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να υπάρχουν συμπράξεις και συνεργασίες μεταξύ μουσικών – εσύ ο ίδιος έχεις αρκετές παρουσίες σε δισκογραφικές δουλειές συναδέλφων σου. Ωστόσο, πλην εξαιρέσεων, σπάνια βλέπει κανείς συγκροτήματα με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Γιατί θεωρείς ότι συμβαίνει αυτό;
Πιστεύω πως περισσότερο έχει να κάνει με την ίδια τη φύση και το είδος της ηλεκτρονικής μουσικής. Για να μιλήσω για μένα ο τρόπος που δημιουργώ τα κομμάτια μου συνήθως ξεκινάει από μια ιδέα που μπορεί να βασίζεται σε ένα κιθαριστικό μοτίβο το οποίο θα περάσει από διάφορα εφέ και θα μετουσιωθεί σε κάτι νέο ή σε κάτι πιο abstract όπως πχ. ένα field recording. Η δομή και η σύνθεση έπειτα θα χτιστεί πάνω σε αυτό και το sound design (pitch, stretching, granular synthesis, διάφορα εφέ) ή η μίξη θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία και το τελικό αποτέλεσμα. Για να το εξηγήσω καλύτερα, μπορεί να χρησιμοποιώ ελάχιστα synths και η μουσική μου να βασίζεται κυρίως σε φυσικά όργανα –κιθάρα, μπάσο, πνευστά, κρουστά- αλλά αλλάζει εντελώς ο τρόπος που τα χρησιμοποιώ σε σύγκριση με μια μπάντα -με την κλασική έννοια του όρου- που θα αποτελούνταν από τα ίδια όργανα. Όχι ότι δεν θα μπορούσε να γίνει αλλά πιστεύω ότι θα ήταν εντελώς διαφορετικό το αποτέλεσμα.

 

Η πρόσφατη δουλειά σου, με τίτλο Fragmented Lives, είναι η πρώτη σου δουλειά που κυκλοφορεί σε βινύλιο. Μπορείς να μας πεις μερικά λόγια γι’ αυτήν;
Το Fragmented Lives αποτελεί με ένα τρόπο τη συνέχεια του προηγούμενου άλμπουμ μου We are not here. Το We are not here μιλούσε περισσότερο για την αίσθηση της απουσίας πιο δυνατή από ποτέ, την αίσθηση –και την πραγματικότητα- ότι ζωή περνάει και ότι ο κόσμος βαδίζει ολοένα και περισσότερο σε σκοτεινά μονοπάτια κι εμείς είμαστε απλά παρατηρητές, χωρίς ουσιαστικά να μπορούμε να κάνουμε κάτι. Το Fragmented Lives μιλάει για την πραγματικότητα κι αυτό που έχει απομείνει ως κομμάτια ζωής. Μιλάει για την προσμονή (Anticipation 1ο μέρος) ότι κάτι θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο και την συνειδητοποίηση (Realization 2ο μέρος) ότι αυτή είναι η πραγματικότητα μας τώρα κι έτσι πρέπει να μάθουμε να ζούμε μέσα σ’ αυτή. Μιλάει ουσιαστικά για την κρίση στην Ελλάδα κι όλα αυτά που βιώσαμε τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια.

 

Προσωπικά, παρατηρώ μια αλλαγή τόσο στον ήχο, όσο και στις διαθέσεις της μουσικής σου από τις πρώτες σου δουλειές μέχρι τη σημερινή – για την ακρίβεια, οι τωρινές δουλειές σου είναι πιο «σκληρές», αν και πάντοτε μελωδικές. Συμφωνείς με αυτό;
Ναι, είναι αλήθεια ότι ο ήχος μου έχει γίνει πιο σκληρός τα τελευταία χρόνια όχι απαραίτητα συνειδητά. Ίσως επειδή η πραγματικότητα έχει γίνει πιο «σκληρή» αυτό έχει μια αντανάκλαση και στον ήχο μου.

 

Προέρχεσαι από μια ολόκληρη κοινότητα μουσικών, οι οποίοι έχουν λίγο-πολύ παρακάμψει τις άλλοτε παραδοσιακές οδούς προβολής και δημοσιότητας, και δικτυώνονται κατά κύριο λόγο μόνοι τους, διακινώντας την μουσική τους μέσω διαδικτύου, ή συνεργαζόμενοι με μικρές δισκογραφικές εταιρείες που λειτουργούν με την λογική του limited edition όσον αφορά την υλική μορφή των κυκλοφοριών τους. Πιστεύεις ότι υπάρχει μεγαλύτερη μουσική και καλλιτεχνική ελευθερία στο να δραστηριοποιείσαι αυτόνομα και να εστιάζεις σ’ ένα μικρό και εξειδικευμένο κοινό, ή μήπως η ίδια η ερώτηση κρύβει ένα παράδοξο;
Το κοινό σε αυτό το είδος μουσικής –πειραματική, με ότι περιλαμβάνει αυτό- είναι ούτως ή άλλως περιορισμένο οπότε ούτως ή άλλως βασίζεται σε ένα μικρό δίκτυο ανεξάρτητων δισκογραφικών εταιριών, blog και ραδιοφωνικών σταθμών. Με το διαδίκτυο και τις πλατφόρμες ανεβάσματος μουσικής έγινε απλά πιο εύκολο για κάποιον να παρουσιάσει τη δουλειά του χωρίς να βασίζεται όπως αναφέρεις στις παραδοσιακές οδούς προβολής. Το ίδιο συνέβη και με τον τρόπο ηχογράφησης, πλέον πολύ πιο εύκολα με την digital τεχνολογία μπορείς να επιτύχεις ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα με κάποια καλά μικρόφωνα και με μια καλή κάρτα ήχου χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψεις μια περιουσία ή να έχει πρόσβαση μόνο σε ακριβά studio.Αλλά με τα πιο πειραματικά είδη μουσικής πάντα το ίδιο δεν ίσχυε; Το κοινό ήταν εξειδικευμένο και μικρό και ήταν έξω από τα πιο pop κανάλια, είτε αυτό αφορούσε τα media είτε τις δισκογραφικές.

 

Η ίδια η κοινότητα αυτή έχει αλλάξει πλέον, και η εξέλιξη της θα ακολουθήσει την πορεία της τεχνολογίας, η οποία με τη σειρά της αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ακούμε μουσική, αλλά και την αντίληψη που έχουμε για την μουσική ως μορφή τέχνης. Έχοντας πλέον βιώσει πολλά στάδια εξέλιξης της, πώς θεωρείς ότι θα διαμορφωθεί περαιτέρω στο μέλλον;
Σίγουρα έχουν αλλάξει κάποια πράγματα σε σχέση με το παρελθόν αλλά και κάποια άλλα κλείνουν το μάτι στο παρελθόν και πάλι. Πάρε ως παράδειγμα πχ. Την αναβίωση του βινυλίου αλλά και της κασέτας. Μετά από σχεδόν μια εικοσαετία κατάργησης των παραδοσιακών υλικών μορφής της μουσικής και την αντικατάσταση αυτών από τη digital μορφή έχουμε ένα «πισωγύρισμα» στα παραδοσιακά format. Κι αυτό ξεκίνησε από μικρά ανεξάρτητα label και μετά ακολούθησαν οι μεγάλες δισκογραφικές. Όσο λοιπόν κι αν έχει αλλάξει ο τρόπος που ακούμε κι έχει γίνει πιο εφήμερος (διαδίκτυο) υπάρχει πάλι η τάση για το απτό.

 

Ο τελευταίος λόγος είναι αποκλειστικά δικός σου.
Ευχαριστώ πολύ το Βακχικόν και τον Αλέξανδρο Τσαντίλα για την ευκαιρία να μιλήσω για τη δουλειά μου.

 

Μπορείτε να ακούσετε δείγματα αυτής εδώ: https://zenjungle.bandcamp.com/, και να δείτε το σύνολό της εδώ: http://zenjunglemusic.com/.