Δημόσιες οικειοπάθειες, ποίηση, Δήμητρα Χριστοφορίδου, εκδόσεις Εκάτη 2018
Δεν υποστηρίζουμε τον διαχωρισμό της ποίησης με βάση το φύλο και γι’ αυτό δεν θεωρούμε ότι είναι σωστό να μιλάμε για γυναικεία ποίηση. Πόσο μάλλον, όταν ποιήτριες γράφουν ποιήματα, στα οποία αν αφαιρέσουμε το όνομά τους δεν θα γνωρίζουμε αν τα έγραψε άντρας ή γυναίκα. Αλλά ακόμα και αν κάποια ποιήματα αναφέρονται στη γυναίκα σε α’ πρόσωπο, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να μιλάμε για γυναικεία ποίηση, εφόσον δεν υπάρχει ο όρος του άλλου φύλου, που θα ήταν αντρική ποίηση.
Τέτοιες σκέψεις μας γεννήθηκαν διαβάζοντας την ποιητική συλλογή της Δήμητρας Χριστοφορίδου «Δημόσιες οικειοπάθειες», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Εκάτη». Ποίηση γραμμένη κυρίως σε ελεύθερο στίχο. Σπάνια χρησιμοποιείται και η παραδοσιακή φόρμα, συνήθως με παιγνιώδη διάθεση. Ποίηση, που ενώ έχει επιρροές από τον Roberto Juarroz μέχρι τον Κάλας (δεν είναι τυχαίο ότι ένα ολόκληρο μέρος της συλλογής τιτλοφορείται: «Οδός Νικήτα Ράντου»), έχει ένα ιδιαίτερα προσωπικό στυλ και ποτέ δεν πλατειάζει.
Το πρώτο, που παρατηρούμε είναι οι αναφορές στον σύγχρονο και απαιτητικό ρόλο της γυναίκας. Το σύγχρονο γυναικείο πρότυπο απαιτεί από τη γυναίκα να είναι φοβερά αδύνατη, σκληρά εργαζόμενη, χαρωπή νοικοκυρά και μητέρα. Η ισότητα είναι μόνο νομικά κατοχυρωμένη. Η Δήμητρα Χριστοφορίδου γράφει ειρωνικά: «καλέ μου / πώς ο έρωτας στήνει χορό χωρώντας / δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη / πότε κι εσύ θα καταλάβεις πως αυτό / γυναικεία περιέργεια είναι», ενώ για την έννοια της μητρότητας θα γράψει: «χαλάλι τα εσώγαμα προτετελεσμένου βίου ανθόσπαρτου / Klimt επί τάπητος». Η ερωτευμένη γυναίκα, που γίνεται μάνα νιώθει να κόβεται στα δυο: «Η φύση διδάσκει καθετοποίηση / Πώς αλλιώς να ερμηνευτεί τόση τομή». Η ποιήτρια, που ασχολείται με το νοικοκυριό θα αναγκαστεί να σημειώσει στη μνήμη της την έμπνευση με κίνδυνο να την ξεχάσει: «Της ήρθε ιδέα για ποίημα / μεταξύ απλώστρας και σφουγγαρόπανου / Τη σημειώνει στη μνήμη».
Από τη συγκεκριμένη συλλογή μας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση και τα ποιήματα, που εμπεριέχουν κοινωνικό προβληματισμό. Τα δημόσια πρόσωπα μαθαίνουν να σκύβουν και πονάνε: «Καρδιοπάθειες δημόσιων προσώπων / Οσφυαλγίες ιδιαιτέρων προσόντων», ενώ το ψέμα κυριαρχεί παντού και το συνηθίσαμε: «Αλάνθαστος τρόπος εξάσκησης της ακοής / η διγλωσσία». Η ποίηση γίνεται οικιακή βοηθός, όσον αφορά τα μικρά ποιήματα έχουν πικρή γεύση γιατί: «κατεβάζουν το γάλα της μάνας τους / με την πρώτη ρουφηξιά». Το μέλλον πλέον γράφεται με ένα λ, ενώ το λιώσιμο των πάγων μπορεί να οδηγήσει σε ένα ακόμα ανεύθυνο ολοκαύτωμα.
Το μόνο σημείο, που έχουμε κάποια ένσταση είναι η χρησιμοποίηση ορισμένων ισπανικών λέξεων και φράσεων (η ποιήτρια έχει σπουδάσει ισπανόφωνη φιλολογία), χωρίς μετάφραση, που μη γνωρίζοντας την ισπανική γλώσσα δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε και ο αναγνώστης δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει την ισπανική γλώσσα.
Συμπερασματικά, η ποιητική συλλογή της Δήμητρας Χριστοφορίδου «Δημόσιες οικειοπάθειες» παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον, κυρίως στις κοινωνικές της αναφορές. Θα περιμένουμε τα επόμενα βήματα της ποιήτριας.
Θεοχάρης Παπαδόπουλος
