Top menu

"Το νεφελώδες όνειρο των εννέα" του Κορεάτη Κιμ Μαν Τσουνγκ

 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού 

 

Μία αλληγορία και ένα γοητευτικό παραμύθι ενδεδυμένο με τη μυστηριακή ατμόσφαιρα της Ανατολής και της ανατολικής φιλοσοφίας συνιστά "Το νεφελώδες όνειρο των εννέα" του Κορεάτη Κιμ Μαν Τσουνγκ. Συγχρόνως θα μπορούσαμε να πούμε ότι το έργο αυτό συνιστά και μύηση στον κόσμο της βουδιστικής θρησκείας.

Ο Κιμ Μαν Τσουνγκ έζησε από το 1637 ως το 1692 και ήταν Κομοφουκιανός λόγιος, πολιτικός και μυθιστοριογράφος. Εξορίστηκε δύο φορές για την πολιτική του δράση, έμεινε όμως στην Ιστορία ως ένας από τους καλύτερους Κορεάτες λογοτέχνες. Το έργο του "Το νεφελώδες όνειρο των εννέα" θεωρείται από πολλούς ως το καλύτερο έργο της κορεάτικης λογοτεχνίας, το οποίο γράφτηκε όμως μάλλον πρώτα στα κινέζικα και στη συνέχεια μεταφράστηκε και στα κορεάτικα.

Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στην Κίνα της δυναστείας των Τανγκ, προς τα τέλη δηλαδή του 9ου μεταχριστιανικού αιώνα. Η εποχή αυτή ήταν μια εποχή ακμής για την Κίνα, τόσο για τον βουδισμό όσο και για τις τέχνες και τη δύναμη της χώρας.

Ο πρωταγωνιστής είναι ένας βουδιστής μοναχός ο οποίος υποκύπτει στους πειρασμούς που του θέτουν οκτώ νεράιδες και μετενσαρκώνεται σε κοινό θνητό. Στην πορεία αυτή των συναντήσεών του όμως θα έρθει εγγύτερα στο να κατανοήσει το βαθύτερο νόημα του βουδισμού. Οι οκτώ νεράιδες έχουν ονόματα παραμυθένια. Είναι δύο Πριγκίπισσες, η Συννεφένια, η Φεγγαρένια, η Χελιδόνα, η Αγριόχηνα, η Φοίνιξ και η Λευκή Κορφή. 

Μέσα από αυτή την πορεία του ήρωα προς την απόκτηση της αληθινής γνώσης, ο συγγραφέας αποσκοπεί στο να αναδείξει την ανωτερότητα του βουδισμού έναντι του ταοϊσμού και του κομφουκιανισμού, αλλά και να δώσει μια απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα: αν ζούσαμε τελικά τη ζωή που ονειρευόμαστε, θα ήμασταν πραγματικά ευτυχισμένοι;

Το σκηνικό είναι παραμυθένιο και θυμίζει μεσαιωνικά παραμύθια της Δύσης, τοποθετημένα όμως σε έναν κόσμο βουδιστών και ανατολικών χωρών γενικά. Στρατηγοί, Δικαστές, Βασιλιάδες και βασίλισσες, παλάτια, πόλεμοι, γλέντια και συζητήσεις, τι άλλοι θέλουμε προκειμένου να φέρουμε στον νου μας ένα μεσαιωνικό παραμύθι; Τίποτε δεν είναι τυχαίο, ούτε τα ονόματα, ούτε οι συναντήσεις με διάφορα πρόσωπα, αλλά ούτε και τα μέρη που επισκέπτεται ο ήρωας. Αντιθέτως όλα έχουν αλληγορική σημασία και θα γίνουν απολύτως κατανοητά μόνο από τους εξοικειωμένους αναγνώστες. Γι' αυτό και το έργο προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις. Στην αντίθετη περίπτωση, ο λιγότερο εξοικειωμένος με την ανατολική φιλοσοφία αναγνώστης θα μείνει στην πρώτη "παραμυθιακή" ανάγνωση, η οποία και πάλι θα είναι, όμως, πολύ ευχάριστη.

Η μουσική παίζει ιδιαίτερο ρόλο στο βιβλίο δίνοντας συνεχώς το παρόν μαζί με τις νεράιδες, τον χορό, τη φύση και τον μοναχισμό - διαλογισμό. Συχνά ο συγγραφέας αποδίδει με στιχάκια βαθύτερα κρυμμένα νοήματα, όπως με το τραγούδι της Ιτιάς, το οποίο επανέρχεται διαρκώς στο κείμενο με διάφορες μορφές:

"Άνεμοι του ουρανού περνούν μέσα από το πέτρινο πράσινο φλάουτο, μεγάλοι φτερωτοί θύσσανοι ανεβαίνουν και πλέουν μακριά.  Άλλη μια βραδιά θα σηματοδοτήσει τη χαρούμενη συνάντησή μας, παρόλο που οι άγριες βροχές θα εμποδίσουν τον δρόμο της μοίρας".

Παρά το γεγονός ότι ο χρόνος τυπικά είναι ο 9ος μεταχριστιανικός αιώνας, ουσιαστικά είναι σαν να μην υπάρχει χώρος και χρόνος, ακριβώς δηλαδή όπως συμβαίνει στα παραμύθια. Οι διάλογοι, οι περιγραφές, η λιτή γλώσσα και τα πρόσωπα θυμίζουν επίσης περισσότερο παραμύθι και λιγότερο μυθιστόρημα.

[...] Η Τσιν Σι είπε: "Το τραγούδι της Ιτιάς σφραγίζει το συμβόλαιο που κάναμε εδώ και πολύ καιρό. Δεν ήξερα ότι μια μικρή  μεταξωτή βεντάλια θα ήταν απόδειξη της ένωσης που ολοκληρώθηκε σήμερα". Στη συνέχεια άνοιξε ένα λακαρισμένο κουτί έβγαλε τη βεντάλια, την έδειξε στον Στρατηγό Γιανγκ και του είπε: "Αυτό οφείλεται εξ ολοκλήρου στην καλοσύνη και την εύνοια της Αυτοκρατορικής Μεγαλειότητας του Αυτοκράτορα και της Πριγκίπισσας Ορχιδέας" [...]

Αν και κάπως δυσνόητο στον μέσο δυτικό αναγνώστη, "Το νεφελώδες όνειρο των εννέα" υπόσχεται, αφενός να μας ταξιδέψει σε ένα παραμυθένιο κόσμο και, αφετέρου, να μας προσφέρει μία πρώτη επαφή με την ανατολική φιλοσοφία και θρησκεία. Αν έχουμε ήδη κάποια ιδέα από το εν λόγω αντικείμενο και αν διαβάσουμε αργά και συνάμα με υπομονή και με προσοχή το μυθιστόρημα, θα αποκτήσουμε μία ακόμη καλύτερη ιδέα για όλα αυτά και θα αφήσουμε το βιβλίο στην άκρη όντας κάπως πιο σοφοί απ' ότι προηγουμένως.