Top menu

Σωτήρια γραφή: Σημείωμα για το μυθιστόρημα "Γόνιμες Μέρες" της Τζούλιας Γκανάσου

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

[…Στα σκεπάσματα έχουν μείνει ανάσες. Στο δέρμα έχουν μείνει φιλιά. Στην σκέψη έχουν απομείνει τα βλέμματα. Στα αυτιά έχουν μείνει τα βλέμματα. Στα αυτιά έχουν μείνει ταξίδια. Μπορώ να κοιμηθώ…] 

Τότε είναι που αρχίζει ένα ταξίδι επιστροφής. Σε γόνιμες μέρες προικισμένες με το εξαίσιο θαύμα μιας παιδικής αθωότητας, μιας φωνής παιδικής που κάποτε λησμονήσαμε. Όταν το σώμα επιστρέφει το πνεύμα παραδίνεται στον χρόνο τον κομματιασμένο, σε αυτό το αποκύημα της φαντασίας που συνθέτει την πλοκή και την γραφή της Τζούλιας Γκανάσου. 

Το νέο μυθιστόρημα της βραβευμένης δημιουργού έρχεται να επιβεβαιώσει την έκπληξη που προκάλεσαν οι Γονυπετείς, από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Η Τζούλια Γκανάσου παραμορφώνει τον κόσμο, αφήνει να πέσουν τα σεντόνια πάνω από τους καθρέφτες, κοιτάζει μέσα από την ρωγμή που κομματιάζει τον χρόνο και τον τόπο, τραγουδώντας το σκηνικό του ονείρου. Ο ρεαλισμός των Γόνιμων Ημερών εφευρίσκεται εκ νέου και έτσι εκείνο που μόνο ως αναπαράσταση και μίμηση μπορεί να ιδωθεί λαμβάνει τώρα δικές του διαστάσεις. Ένα υλικό σαν ποίημα ανέρχεται στην επιφάνεια και η πλοκή δένει τους αρμούς της μες στην καινούρια έκδοση του Γκοβόστη που επαναφέρει την Τζούλια Γκανάσου, μια από τις πιο ξεχωριστές φωνές της σύγχρονης, νεοελληνικής μυθιστοριογραφίας. 

Κόντρα στην μανιέρα του καιρού της η συγγραφέας αντικρίζει τα πράγματα στον υπερθετικό τους βαθμό, γράφει και αρθρώνει τις βιογραφίες των προσώπων της κάτω από ποιητικούς φωτισμούς. Με μια γλώσσα γεμάτη από αναγωγές στο παρόν μας, γλώσσα ιδιοφυή βρίσκει τον τρόπο να μιλήσει ακόμη μια φορά για τις λανθάνουσες εποχές που κρύβονται εντός μας. Την εποχή που της δόθηκε η δημιουργός ποτέ δεν την αρνείται. Η ιστορία του μυθιστορήματος που επαληθεύει την πρωτοποριακή θεματολογία αλλά και το χάρισμα της ενδοσκοπικής γραφής που σημαδεύει την Γκανάσου μαρτυρά τούτο το μετέωρο, κάτι ανάμεσα στην ζωή και τον θάνατο. Σε αυτό το χάραγμα φύονται οι λέξεις της συγγραφέως, το αμήχανο κάλλος του κόσμου αψηφούν και από την αρχή διαμορφώνουν τις διατάξεις των θαυμάτων. Ο άνθρωπος, δίχως το σώμα του πια, επιστρέφει στις στέρνες τις παλιές, τις ακένωτες, αρχαίος φρυκτωρός που αναγγέλλει την πτώση του εχθρού. Ο πάσχων άνθρωπος, παραδομένος σε ένα μαρτύριο ισοδύναμο του θεϊκού δράματος επιστρέφει στις αρχικές του πηγές. Εντός του κουβαλά έναν ζωντανό άνθρωπο, εντός του πυκνώνουν οι θεοί και τα λάθη και εκείνο το υπέροχο που ανοίγει μια πόρτα μυστικά από εδώ ως την ομορφιά. Δεν είναι ερημιά ετούτη η πίστη, είναι κοιτίδα και μια απάντηση στην ερώτηση της Μαργαρίτας, μια απάντηση σε αυτό το ανάμεσα που δεν κρίνεται από τον θεό και τον άνθρωπο ετούτη την φορά, μα από τον χρόνο τον τωρινό και έναν άλλο, που αγγίζει πια τα όρια της μυθολογίας. Ολόκληρο το εγχειρίδιο της μνήμης και της αποκάλυψης που συνθέτει η δημιουργική γραφή της Τζούλιας Γκανάσου αντιπροσωπεύει ένα κύτταρο γεμάτο από το χρονικό της μνήμης, μια προσευχή χαμηλόφωνη. Τα πρόσωπα στο βιβλίο των εκδόσεων Γκοβόστη υιοθετούν τον χαρακτήρα ενός δράματος, ανάβουν το δειλό τους φανάρι και τραβούν τον δρόμο της επιστροφής, της συνθηκολόγησης, της πρώτης εκείνης ευτυχίας που θεμελίωσε η παιδική μας αθωότητα. Ανθρώπινος και θεϊκός ο χρόνος, ανθρώπινη η ψυχή, ταπεινωμένη, στα στοιχεία της τα πιο συνθετικά να αναλύεται ώσπου να γίνει μια μικρή Αντιγόνη, μια Ηλέκτρα μικρή, ένας άνθρωπος που κινηματογραφεί με όρους λογοτεχνικούς τα όνειρα και την πικρή εκείνη δόξα της απόστασης.

Ετούτο εδώ το σημείωμα έχει από καιρό προβεί στην παραδοχή της ιδιαιτερότητας που σημαδεύει την γραφή της Γκανάσου. Και αυτή δεν ισοδυναμεί παρά με το ατόφιο ταλέντο που μπορεί και χαρίζει ιστορίες με πρόσημο ψυχολογικό, τρυφερές ενδοσκοπήσεις που αναβιώνουν την γοητεία ενός παλιού ήρωα. Μια μορφής οικείας που κάποτε αγαπήσαμε και που σήμερα ενσαρκώνεται σε ήχους και αισθήματα και απουσίες. 

Εκείνο που η συγγραφέας υπερασπίζεται μετατρέπεται σε έρωτα. Μες στον κόσμο του μυθιστορήματος της Τζούλιας Γκανάσου τα πρόσωπα ξαναγίνονται ό,τι κάποτε υπήρξαν. Δεν μας λένε πού κατοικούν, ποιον τόπο ζουν, επειδή συγκρίνονται με πράγματα του αφάνταστου, όπως η αυγή και η παιδική μας μεγαλειότητα. Οι Γόνιμες Μέρες των εκδόσεων Γκοβόστη ζουν εντός μας, αλλάζουν και ελπίζουν όπως το έγραψε κάποτε η Β. Γουλφ, γυρεύοντας το ύψος του σθένους. Διαθέτουν εκείνη την σπάνια ομορφιά που νομίσαμε πως για πάντα χάθηκε. Η Τζούλια Γκανάσου πλαταίνει και άλλο τις όχθες της γραφής της, θέτοντας κάτω από έξοχους φωτισμούς το μυθιστόρημα και τους χαρακτήρες μιας βιογραφίας, ίσως ατομικής.