Γράφει η Εύη Μουρέλλου
Για να είμαι ειλικρινής, δεν είχα ακούσει ξανά το όνομα της συγγραφέως Μάργκαρετ Γουώκερ προτού να πιάσω στα χέρια μου το βιβλίο του κ. Γεωργίου Σχορετσανίτη που τιτλοφορείται «Το πιο διάσημο πρόσωπο που κανένας δεν ήξερε». Τίτλος που ταιριάζει απόλυτα με την προσωπική μου άγνοια, και προήλθε από λόγια της Νίκι Τζιοβάννι, όταν περιέγραφε την Γουώκερ σε λογοτεχνικούς κύκλους τον 20ο αιώνα.
Το λογοτεχνικό έργο της Μάργκαρετ Γουώκερ άφησε το σημάδι του στην κοινωνική και πνευματική ζωή, καθώς διαπνέεται από στοιχεία που αντανακλούν την φεμινιστική της συνείδηση, την επίδραση του μαρξισμού, το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα, καθώς και το Κίνημα των Γυναικών και του Μαύρου Φεμινισμού. Αποτέλεσε όχι μόνο την πρώτη γυναίκα συγγραφέα που αμφισβήτησε το ακλόνητο της εξουσίας και της δύναμης αντρών συγγραφέων, αλλά και την πρώτη γυναίκα που αποτύπωσε σε βιβλία τις αφηγήσεις και τις ιστορίες των μαύρων σκλάβων του αμερικάνικου Νότου.
Κι όμως, παρά την αδιαμφισβήτητη συμβολή της στους λογοτεχνικούς κύκλους, λίγοι ήταν εκείνοι που γνώριζαν το όνομά της. Ένας συνδυασμός γεγονότων ευθύνονται γι’ αυτό, όπως η απουσία της συγγραφέως ανά καιρούς από την λογοτεχνική σκηνή, ως αποτέλεσμα της ενασχόλησης με την οικογένειά της και την πανεπιστημιακή της καριέρα, γεγονός που είχε πέραν της αρνητικής του πλευράς (ήταν εύκολο για τους επικριτές της να την λησμονήσουν) και την θετική, καθώς αποτελούσε μια ισχυρή παρουσία στην αμερικανική ακαδημαϊκή κοινότητα.
Η επιστροφή της Μάργκαρετ Γουώκερ στα λογοτεχνικά δρώμενα πραγματοποιήθηκε κατά την δεκαετία του 1960, με ένα μυθιστόρημα, και συνέπεσε χρονικά με την ποίηση των Αφροαμερικανών, η οποία βρισκόταν στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια του Κινήματος των Πολιτικών Δικαιωμάτων. Το βιβλίο της δεν αποτέλεσε μόνο έναν δίαυλο για την μεταφορά ιδεών, αλλά και ένα μέσο για την επικοινωνία με την αφροαμερικανική νεολαία. Εν συνεχεία, κατά τις δεκαετίες 1970 και 1980, η Γουώκερ στράφηκε στην ποίηση. Η επιμονή της στην τελειότητα συνδυαστικά με την περιορισμένη λογοτεχνική της παραγωγή, εν συγκρίσει με πιο νέους συγγραφείς, οδήγησε στην παραμέλησή της από τους κριτές των Η.Π.Α. Παράλληλα, ένας επιπρόσθετος παράγοντας που οδήγησε σε αυτή την παραμέληση ήταν η απόφαση της συγγραφέως να μην πάει στην Νέα Υόρκη, και κατά συνέπεια να μην συνεργαστεί με μεγάλους εκδοτικούς οίκους. Αντιθέτως, προτίμησε να δημοσιεύσει τις δουλείες της κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980 στο Νότο, με αποτέλεσμα κυκλοφορίες μικρότερου βεληνεκούς, και κατά συνέπεια μειωμένη δημοσιότητα.
Στα έργα της Γουώκερ φαίνεται κατ’ εξακολούθηση η έκκληση για αλλαγή του κοινωνικού γίγνεσθαι ως προς την ισότητα των φύλων, η οποία όμως πραγματοποιείται σε συνέπεια με τους δικούς της κανόνες, και επομένως φαίνεται ως κάπως συντηρητική προς τα ηθικά ζητήματα εν συγκρίσει με έργα άλλων συγχρόνων της συγγραφέων.
Βέβαια, είναι σημαντικό να γίνει αναφορά και στη φήμη της ως άτομο και συγγραφέας με φρονήματα πολιτικά ριζοσπαστικά, ως αποτέλεσμα της σχέσης της με διάφορους κομμουνιστές συγγραφείς κατά τη δεκαετία του 1930 και 1940. Η εμφάνισή της στη λογοτεχνική κοινότητα συνέπεσε χρονικά με την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης και της εξάπλωσης του κομμουνισμού στην Αμερικανική κοινωνία, γεγονός που, σε συνδυασμό με τον επικριτισμό προς τον υλισμό και καπιταλισμό, οδήγησαν τους κριτικούς στο να την κατατάσσουν ως κομμουνίστρια και ως αριστερή.
Η ποίηση της Μάργκαρετ Γουώκερ χαρακτηρίζεται από ελεύθερο στίχο, δίχως την προσήλωση σε ένα συγκεκριμενο μοτίβο ομοιοκαταληξίας ή μια ποιητική τεχνική. Διάσπαρτα στα έργα της αναδεικνύονται σύμβολα και εικόνες της ιστορίας, της θρησκείας, του αφροαμερικανικού λαϊκού πολιτισμού και όχι μόνο, με αποτέλεσμα την σύγχηση των κριτικών κατά την προσπάθεια ταξινόμησης του έργου της, ενώ σε αυτή την δυσκολία συντέλεσε περαιτέρω και η εμπλοκή της με τον ακαδημαϊκό κόσμο.
Η ενδιαφέρουσα ιστορία μιας ξεχωριστής προσωπικότητας, γραμμένη με τρόπο ευανάγνωστο και γραφή που κυλάει αβίαστα, εμπλουτισμένη με πληθώρα αποσπασμάτων από το συγγραφικό της έργο. Ένα εξαιρετικό βιβλίο που ρίχνει φως σε μια άγνωστη στην πλειοψηφία του αναγνωστικού κοινού συγγραφέα, το έργο της οποίας αντικατοπτρίζει τον ψυχισμό και τα πιστεύω της, δίχως εκείνη να προσπαθήσει να συμβαδίσει με τις λογοτεχνικές νόρμες της εποχής της.
Όπως ανέφερε, μάλιστα, και η ίδια: «…Κανείς δεν μπορεί να μου πει τι να γράψω, γιατί σε κανέναν δεν ανήκω κι ούτε μου τραβά κάποιος τα λουριά. Δεν γράφω για να κερδίσω χρήματα, ή το ψωμί μου. Η διδασκαλία είναι η αποστολή μου. Το γράψιμο είναι η ζψή μου, αλλά είναι μια ενασχόληση που κανένας δεν μπορεί να αγοράσει.»
