Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Η Πέρλα Σουές (Perla Suez) γεννήθηκε στην Κόρδοβα (Αργεντινή). Σπούδασε και δίδαξε Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα. Στο ίδιο πανεπιστήμιο σπούδασε επίσης Ψυχοπαιδαγωγική και Κινηματογράφο. Υπότροφος της Γαλλίας και του Καναδά, ίδρυσε και διηύθυνε το Κέντρο Έρευνας Παιδικής και Νεανικής Λογοτεχνίας και το περιοδικό Piedra Libre. Τιμήθηκε με τα βραβεία Jose Marti, White Ravens και Premio Octogonal de Paris. Υπήρξε φιναλίστ για το βραβείο Romulo Gallegos, ενώ τιμήθηκε με το Πρώτο Βραβείο μυθιστορήματος Grinzane Cavour και με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο της πόλης του Μπουένος Άιρες. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά το μυθιστορημά της "Κόκκινος καπνός" από τις εκδόσεις Opera.
Βρισκόμαστε στα 1945 στο Λος Αρίμπος. Ο Όσκαρ Κέλερ βρίσκεται στο μπαρ του χωριού, όταν μαθαίνει πως ο αδερφός του Τόμας, έχει βγει από τη φυλακή και έρχεται να τον συναντήσει. Τι έχει προηγηθεί;
Το μυθιστόρημα αρχίζει όταν ο Τόμας συναντάει τυχαία τον Όσκαρ. Ο Τόμας προσπαθεί να είναι φιλικός αλλά ο Όσκαρ δεν τον καλοδέχεται. Αυτό το επεισόδιο της πλοκής μάς πάει πίσω στον χρόνο σε ένα οδοιπορικό μέσα στο μίσος και την κακία τεσσάρων γενεών της οικογένειας Κέλερ από τον πατέρα του Βίλχελμ μέχρι τον γιο του Όσκαρ. Αν και μας ωθεί να πιστέψουμε ότι αυτό το μίσος και η κακία είναι αναπόσπαστο μέρος της οικογενειακής κληρονομιάς, καθώς προχωράμε στην ανάγνωση θα μάθουμε περισσότερα για την τραγική αιτία τους.
Το επεισόδιο αυτό είναι η αφορμή για να καταδυθούμε στην ιστορία της οικογένειας Κέλερ, η οποία θα μας πάει πίσω στο γύρισμα του 20ου. Αλήθεια ποια είναι η ιστορία της μετανάστευσης τους στην Αργεντινή;
Ο Βίλχελμ Κέλερ και η γυναίκα του Ούτε Σούλντιγκ έφτασαν στην Αργεντινή στις αρχές του 20ού αιώνα. Μετανάστευσαν εξαιτίας της πείνας και της δυστυχίας στην πατρίδα τους, ξεφεύγοντας από τον τσάρο Νικόλαο Β΄ και τις ορδές των Κοζάκων του. Τα νέα εδάφη στα οποία εγκαταστάθηκαν δεν είναι ίδια με της πατρίδας τους, αλλά δεν είναι σε θέση να καταλάβουν τις ουσιαστικές διαφορές. Μια γεωγραφική περιοχή δεν ταυτίζεται με το πεπρωμένο, αλλά πολλές φορές μπορεί να συνδεθεί άρρηκτα με αυτό.
Οι μετανάστες είχαν την πεποίθηση ότι τους είχαν στείλει στην άλλη άκρη του κόσμου, σε έναν τόπο όπου δεν θα πεινούσαν και θα ζούσαν αξιοπρεπή ζωή. Το να περιγράφει η λογοτεχνία την κοινωνία δεν είναι σαν να αποκαλύπτει την άλλη πλευρά του εαυτού μας;
Κάποιες φορές η λογοτεχνία ενοχλεί όταν η ανθρωπότητα, η κοινωνία μπαίνουν στο μικροσκόπιο, αλλά αποκαλύπτει και μια βαθιά αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο. Αυτή είναι η φύση της λογοτεχνίας, να αποκαλύπτει την άλλη πλευρά του εαυτού μας.
Ο Βίλχεμ και η Ούτε είναι δυο διαφορετικοί άνθρωποι. Παντρεύονται και η κακή σχέση μεταξύ τους έχει συνέπειες. Αυτές μεταφέρονται και στα παιδιά τους;
Ο Όσκαρ και ο Τόμας κληρονομούν από τον πατέρα τους ένα χαοτικό πεπρωμένο όπου το μίσος και ο θυμός διαιωνίζουν την ψευδαίσθηση ότι η βία μεταξύ τους παύει μόνο όταν ο ένας εξοντώσει τον άλλον.
Και έπειτα ανάμεσα στον Οσκαρ και τον Τόμας εμφανίζεται ανάμεσά τους η Γκρέτα. Ποια είναι η προσωπικότητα της Γκρέτας;
Η Γκρέτα δεν είναι το πειθήνιο άτομο και βρίσκει τρόπο να εξεγείρεται. Μέσα από το μίσος και τους διαπληκτισμούς, η Γκρέτα δημιουργεί μια νέα ιστορία: μια ιστορία ελευθερίας.
Διαβάζοντας το βιβλίο σας θυμήθηκα τον Κάιν και τον Άβελ. Αλήθεια από πού εμπνευστήκατε αυτή την ιστορία;
Η συγγραφή είναι μια διαδρομή που κατευθύνεται από τα δικά μας κίνητρα. Έχω ακούσει πολλές ιστορίες σχετικά με τους προγόνους μου. Οι προσωπικές ιστορίες, όπως και τα βιβλία, επηρεάζουν τη δουλειά του συγγραφέα είτε το επιλέγει είτε όχι. Αυτές οι προσωπικές ιστορίες είναι πάντα ζωντανές και τα προβλήματα που διηγούνται ουσιαστικά καθοδηγούν τον συγγραφέα. Προσπάθησα να πω την ιστορία δύο γενεών μιας γερμανικής οικογένειας. Η πρώτη είναι, όπως θα έλεγε ο Μπόρχες, η ιστορία αυτών που «αποβιβάζονται». Και η δεύτερη είναι η ιστορία εκείνων που γεννήθηκαν στην Αργεντινή. Οι κατάρες περνούν από τους γονείς στα παιδιά και το μίσος ανάμεσα στους αδελφούς μάς θυμίζει αναπόφευκτα τον Κάιν και τον Άβελ. Αλλά δεν περιορίστηκα στη βιβλική διάσταση. Νομίζω ότι προσπάθησα να το μεταστρέψω όλο αυτό, να πάω παραπέρα και να γράψω μια διαφορετική ιστορία. Ο αναγνώστης με τη δική του φαντασία θα ανακαλύψει ή δεν θα ανακαλύψει τη σκοτεινή διάσταση της οικογένειας Κέλερ.
Στο τέλος του μυθιστορήματος υπάρχει η τραγωδία. Ποια η σχέση του βιβλίου σας με την πραγματικότητα;
Αυτή η ιστορία ακολουθεί τη ζωή εκείνων που ήρθαν στην Αργεντινή πέρα από τη θάλασσα. Μπορούμε να πούμε ότι η βία, η κακία και η ταπείνωση είναι μέρος της σχέσης μεταξύ γονέων και παιδιών και είναι επίσης μέρος της σχέσης μεταξύ των αδύναμων και των ισχυρών. Ο αυταρχισμός διαδραματίζει τον ρόλο του και επηρεάζει γενιές. Αυτή είναι μια από τις πτυχές της ιστορίας. Αφήνω τον αναγνώστη να ανακαλύψει τις άλλες πτυχές. Είμαι βέβαιη ότι η χαρά της ανάγνωσης θα τους κάνει να δουν πτυχές του πεπρωμένου των χαρακτήρων που εγώ δεν πρόσεξα. Δεν θεωρώ ότι οι αναγνώστες μου είναι παθητικοί αναγνώστες. Ενδιαφέρομαι για νέες ερμηνείες και προτιμώ να κάνω να γεννηθούν στους αναγνώστες ερωτήματα που οι ίδιοι θα απαντήσουν.
To μυθιστόρημα «Κόκκινος Καπνός» είναι το πρώτο βιβλίο σας που μεταφράζεται στα ελληνικά. Γιατί αργήσαμε να μάθουμε το έργο σας στην Ελλάδα;
Ο ιδιοκτήτης του εκδοτικού οίκου Όπερα στην Αθήνα ήταν αυτός που πίστεψε ότι οι Έλληνες αναγνώστες θα ενδιαφερθούν για τον Κόκκινο καπνό. Και ήταν αυτός ο σημαντικός εκδότης που εξέδωσε το βιβλίο μου.
Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποιους σύγχρονους Αργεντινούς πεζογράφους;
Θα ήθελα απλώς να αναφέρω ορισμένους συγγραφείς της Αργεντινής οι οποίοι, κατά την άποψή μου, είναι πολύ σημαντικοί. Και είμαι βέβαιος ότι ξεχνάω διάφορους άλλους. Τη Σάρα Γκαγιάρντο, συγγραφέα του μυθιστορήματος Eisejuaz• τον Αντόνιο ντι Μπενεντέτο, συγγραφέα του μυθιστορήματος Zama• τον Ρικάρντο Πίλια, συγγραφέα του μυθιστορήματος Τεχνητή αναπνοή. Και η λίστα μπορεί να συνεχιστεί ...
Τι γνωρίζετε για την Ελλάδα;
Είμαι πολύ τυχερός που διαβάζω Όμηρο, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια από τότε που ήμουν παιδί. Διαβάζοντας έμαθα κάποια πράγματα για τον πλούσιο και εκπληκτικό πολιτισμό σας. Γνωρίζω επίσης πράγματα σχετικά με τους ελληνικούς μύθους, τη ζωγραφική, τη μουσική, την τέχνη, καθώς και ελληνικές ταινίες που ανακάλυψα χάρη στη Μελίνα Μερκούρη. Όσον αφορά τη λογοτεχνία, το όνομα ενός μεγάλου ποιητή μου έρχεται στο μυαλό: Γιώργος Σεφέρης, για τον οποίο υπάρχει μόνο μία Ελλάδα και είναι μεγαλύτερη από αυτή που χωρίζεται αυθαίρετα σε αρχαία, βυζαντινή και σύγχρονη. Επίσης ο Κάβαφης είναι ένα άλλο όνομα που θυμάμαι. Αυτοί είναι ποιητές που θεωρώ κορυφαίους.
Τι θα προτείνατε στους αναγνώστες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;
Το μόνο που έχω να πω είναι να τους προτείνω να διαβάσουν τον "Κόκκινο καπνό" και να ευχηθώ οι Έλληνες εκδότες να συνεχίσουν να μεταφράζουν τα μυθιστορήματά μου.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Θεόδωρος Βυζάς
