Top menu

“Παράτα με” του Δημήτρη Βαρβαρήγου

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλίο για την ενδοοικογενειακή βία γραμμένο με την άκρως ρεαλιστική και ωμή πένα του Δημήτρη Βαρβαρήγου είναι το Παράτα με (Εκδόσεις Υδροπλάνο).

Όπως μας λέει ο ίδιος ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου του πρόκειται για έναν σκληρό κείμενο το οποίο αποτελεί μία δριμεία καταγγελία απέναντι στην απάνθρωπη επιβολή, τη σεξουαλική παρενόχληση, τη σωματική και τη λεκτική βία και τον ψυχολογικό και σωματικό βιασμό. Σκοπός του είναι να αφυπνίσει συνειδήσεις και να γνωστοποιήσει το πρόβλημα, ωθώντας όλες αυτές τις γυναίκες που ζουν τον δικό τους Γολγοθά να βρουν τη δύναμη να μιλήσουν προκειμένου να βάλουν τέλος στα δεινά τους, να φωνάξουν "Παράτα με!" στους δυνάστες τους.

Κεντρική ηρωίδα είναι η Δανάη ή Κυκλάμινο - ο συγγραφέας επιλέγει να δώσει θεατρικού τύπου προσωνύμια σε όλους τους χαρακτήρες του, πλην του αληθινού τους ονόματος, προκειμένου να τονίσει τα ιδιαίτερα και υπερτονισμένα χαρακτηριστικά τους.

Η Δανάη είναι ένα νέο κορίτσι με όνειρα για τη ζωή της, τα οποία όμως θα θρυμματίσει ο πατέρας της, ο Γαρούφαλος - ή Φαλλός -. Η μητέρα Ευδοκία -ή Παράτα με- θα γίνει συνένοχος των ανομολόγητων μυστικών της Δανάης με την τακτική της συγκάλυψης. Μονάχα η γιαγιά Δανάη -Ισαβέλλα ή Κυκλάμινο- θα βρει τη δύναμη να αντισταθεί στο Κακό που εκπροσωπεί ο Φαλλός, όπως και η ίδια η εγγονή Δανάη όταν ο κόμπος φτάσει πια στο χτένι.

Η μικρή Δανάη είναι, επομένως η προσωποποίηση της Αθωότητας. Η γιαγιά της η προσωποποίηση του Καλού και ο Φαλλός του Κακού. Και η μητέρα, τέλος, είναι η προσωποποίηση της Μετάνοιας. Διαπράττει σωρηδόν τα λάθη, αλλά στο τέλος τα συνειδητοποιεί, πληρώνει για τις πράξεις της και αλλάζει τρόπο ζωής. Η Φρίντομ, ο Μάρκο και ο Βίκτορ, χαρακτήρες που μπαίνουν στην υπόθεση προς το τέλος του βιβλίου θα αποδειχτούν οι φύλακες άγγελοι της Δανάης.

Θα καταφέρει, λοιπόν, η Δανάη να ξεπεράσει τα ψυχικά και σωματικά της τραύματα και να βρει τη δύναμη που απαιτείται έτσι ώστε να ξεκινήσει τη ζωή της και πάλι από την αρχή στέλνοντας το οδυνηρό παρελθόν στη λήθη;

Οι χαρακτήρες του έργου, όλοι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, σκιαγραφούνται έντονα, επιδεικνύοντας πολλές φορές ακραία  συμπεριφορά και δράση. Έτσι ο συγγραφέας καταφέρνει να προσδώσει την απαιτούμενη δύναμη στον λόγο του και να συγκλονίσει συθέμελα τις ψυχές των αναγνωστών του.

Η γραφή είναι σοκαριστική και πολλές φορές άκρως ρεαλιστική, είναι όμως διανθισμένη με ποιητικές και αλληγορικές πινελιές, οι  οποίες εκφράζουν κυρίως κρίσεις του συγγραφέα για τα συμβάντα και γενικά σχόλια για την ίδια τη ζωή και την ανθρώπινη φύση. Γενικά, η καλοδουλεμένη γραφή του αποτελεί ένα από τα δυνατότερα σημεία του βιβλίου. Το τέλος είναι ξαφνικό, απότομο και αφήνει διαφορετικά περιθώρια  ερμηνείας στον αναγνώστη.

Ο τόπος και ο χρόνος, επίσης, σκόπιμα δεν προσδιορίζονται. Έτσι ο Βαρβαρήγος κατορθώνει να τονίσει τη διαχρονικότητα του θέματος που πραγματεύεται. Και όντως, η σεξουαλική κακοποίηση, ο βιασμός και η σωματική βία μέσα στην οικογένεια είναι κάτι το οποίο μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε και οπουδήποτε, ακόμη και μέσα στις καλύτερες οικογένειες, ακόμη και εκεί όπως δεν το περιμένει και δεν το φαντάζεται κανείς.

Ο υγιής έρωτας και η αληθινή αγάπη είναι τα μέσα που σε μαθαίνουν πως να κατασκευάσεις τον εαυτό σου.
Ωραίο ακούγεται αυτό μα δεν είναι αρκετό.
Σχεδόν πάντα  αυτά δεν μένουν αλώβητα μπροστά στον φόβο, τον πόνο, τη θλίψη και το αίμα.
Κι όλα μαζί παίρνουν το ίδιο όνομα:
Οδύνη.
Κι όταν όλα αυτά γίνουν πράξεις, έχουν πάλι το ίδιο όνομα:
Θάνατος. 

Εν κατακλείδι, το Παράτα με δεν είναι ένα απλό μυθιστόρημα. Πρόκειται πρωτίστως για ένα έξοχο ψυχογράφημα με πολλά θεατρικά και ποιητικά στοιχεία στην υπόθεση και τη γραφή. Τέλος, πρόκειται για ένα πόνημα άκρως επίκαιρο στη σημερινή εποχή όπου τα ποσοστά της ενδοοικογενειακής βίας παρουσιάζουν άνοδο όχι μονάχα στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.