Η λέξη, η σκιά μου είναι η έβδομη κατά σειρά συλλογή διηγημάτων που προκύπτει από τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής που παραδίδει ο Διονύσης Μαρίνος. Με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής μιλάμε μαζί του στο περιοδικό Vakxikon.gr για τις λέξεις αλλά και τις σκιές: "Ο Πατρίκ Μοντιανό λέει πως η λογοτεχνία δεν γράφεται μόνο με λέξεις, αλλά και με σιωπές. Οι σκιές μάς προσφέρουν μια μορφή άλεκτης μυθοπλασίας. Άλλοτε είναι χαρωπές κι άλλοτε δραματικές. Από μόνες τους έχουν τη δύναμη της αφήγησης. Αν προσπαθήσεις να τους δώσεις, όμως, ένα λεκτικό σχήμα θα χρειαστείς τις λέξεις. Αυτή η ένωση πιστεύω έχει πάντα πολύ ενδιαφέρον".
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Η έβδομη κατά σειρά συλλογή διηγημάτων που προκύπτει από τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής που παραδίδετε κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό από τις εκδόσεις Βακχικόν. Πώς νιώθετε για το συγκεκριμένο βιβλίο;
Θα έλεγα δικαιωμένος. Κάθε χρόνο, όταν βγαίνει μια ομαδική έκδοση, αισθάνομαι πως έχει πληρωθεί ένας σκοπός. Φυσικά, τα μαθήματα δεν γίνονται για να υπάρξει στο τέλος ένα βιβλίο. Ο στόχος είναι πάντα υποδόριος, σκάβει τον μαθητή από μέσα, του δημιουργεί την ανάγκη να αρχίσει να γράφει πιο εντατικά και πιο στοχευμένα. Να μπορεί, ας πούμε, να ελέγξει το υλικό του, αλλά και τη στιγμιαία παρόρμησή του. Ωστόσο, η τελευταία συλλογική έκδοση θεωρώ πως είναι η καλύτερη που έχει βγει ως τώρα από τα μαθήματα που διδάσκω. Η ποιότητα των διηγημάτων εντυπωσιάζει ακόμη κι εμένα που τα γνώριζα από την πρώτη στιγμή.
"Η λέξη, η σκιά μου". Πώς προέκυψε ο τίτλος αυτής της συλλογής και με ποιον τρόπο συνδέεται με τις ιστορίες που θα βρούμε στις σελίδες του;
Ο Πατρίκ Μοντιανό λέει πως η λογοτεχνία δεν γράφεται μόνο με λέξεις, αλλά και με σιωπές. Οι σκιές μάς προσφέρουν μια μορφή άλεκτης μυθοπλασίας. Άλλοτε είναι χαρωπές κι άλλοτε δραματικές. Από μόνες τους έχουν τη δύναμη της αφήγησης. Αν προσπαθήσεις να τους δώσεις, όμως, ένα λεκτικό σχήμα θα χρειαστείς τις λέξεις. Αυτή η ένωση πιστεύω έχει πάντα πολύ ενδιαφέρον. Προσωπικά με ελκύουν περισσότερο τα υποφωτισμένα σημεία σε μια ιστορία και λιγότερο τα προφανή. Ίσως γι’ αυτό επέλεξα αυτόν τον τίτλο. Νομίζω πως με κάποιο πλάγιο τρόπο αυτός ο τίτλος, ναι, συνδέεται με τις ιστορίες του βιβλίου.
Υποθέτει κανείς ότι κάθε κύκλος μαθημάτων είναι ξεχωριστός. Πώς δουλέψατε με τους συγγραφείς στον συγκεκριμένο που είχε ως αποτέλεσμα αυτό το βιβλίο;
Κάθε χρόνο προσπαθώ να βάζω κι ένα στοιχείο έκπληξης στα μαθήματα. Η λογοτεχνία δεν είναι κβαντική φυσική ή ιατρική για να διδάσκεις ή να διδάσκεσαι νέες ανακαλύψεις. Αυτό δεν σημαίνει πως το πεδίο της είναι πεπερασμένο. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Πέρυσι κάναμε μια τέτοια παράξενη βουτιά με τους μαθητές μου και το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας είναι τούτο το βιβλίο. Δεν ξέρω αν μπορώ να περιγράψω με λίγα λόγια τι ακριβώς κάναμε επί έξι μήνες. Πάντως, ήταν μια ακόμη πράξη μύησης στην καλή λογοτεχνία.
Τι είναι η λέξη για τον συγγραφέα;
Ο τόπος και η εξορία του. Η λύτρωση και η σκλαβιά του. Η αρχή και το τέλος. Δεν μπορεί να υπάρξει συγγραφέας χωρίς τις λέξεις. Αρκεί να μην τις βασανίζει επί ματαίω.
Τι αποκομίσατε εσείς μέσα από αυτόν τον λογοτεχνικό κύκλο που ολοκληρώθηκε με το "Η λέξη, η σκιά μου";
Όπως πάντα μια μορφή πλήρωσης. Θα έλεγα και προσωπικής δίχως κανέναν ενδοιασμό. Ο καθηγητής που δεν διδάσκεται από τους μαθητές του, που δεν αφήνεται στη μαγγανεία της αλληλεπίδρασης, θεωρώντας πως τα γνωρίζει όλα ή ότι έχει όλες τις απαντήσεις, είναι ένας αποτυχημένος καθηγητής. Κάθε χρόνο μένει μέσα μου ένα καινούργιο καταστάλαγμα που είναι αποτέλεσμα της άμεσης συνάφειας και της ανθρώπινης σχέσης που χτίζω με τους μαθητές μου. Δεν γίνεται και δεν θέλω να λειτουργήσω αλλιώς.
Για ποιον λόγο θα προτείνατε στους αναγνώστες να διαβάσουν αυτή τη συλλογή;
Την προτείνω διότι μέσα σ’ αυτή τη συλλογή θα βρουν πολλά διηγήματα που μπορεί να εκκινούν από την ίδια αφετηρία ή θεματική (κάποια, όχι όλα), αλλά εκτινάσσονται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτή η ποικιλομορφία είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα, καθώς σε φέρνει μπροστά σε μια διαρκή έκπληξη. Είμαι σίγουρος πως κάποιους από τους συγγραφείς αυτού του βιβλίου θα τους ξαναβρούν οι αναγνώστες στο μέλλον όταν θα κάνουν το δικό τους προσωπικό βήμα. Εύχομαι να συναντηθούν ξανά.
