Γράφει η Λεύκη Σαραντινού
Το θέμα της μητρότητας και τους πολλαπλούς, όσο και περίπλοκους ρόλους με τους οποίους επιβαρύνονται οι γυναίκες σήμερα θίγει το βιβλίο της Sophie Mackintosh με τίτλο Ο μπλε κλήρος.
Σε μία απροσδιόριστη χώρα και απροσδιόριστο χρονικό πλαίσιο, η Κάλα, μέρος του "συστήματος", καλείται να επιλέξει κλήρο μεταξύ δύο εντελώς διαφορετικών τύπων ζωής: τη ζωή της μητρότητας και της οικογένειας, την οποία αντιπροσωπεύει ο λευκός κλήρος, και τη ζωή της καριέρας και της ελευθερίας, την οποία αντιπροσωπεύει ο μπλε κλήρος. Στην Κάλα λαχαίνει ο μπλε κλήρος. Η καρδιά της όμως δεν ησυχάζει... Δεν είναι ευτυχισμένη και καταλήγει να αναρωτιέται διαρκώς: "Κι αν η ζωή που μου έλαχε δεν είναι παρά ένα λάθος;"
Ενάντια στις επιταγές του μυστηριώδους "συστήματος" και της κοινωνίας την οποία αντιπροσωπεύει, η Κάλα θα επιχειρήσει να γευτεί τη ζωή των γυναικών που τράβηξαν τον λευκό κλήρο: θα μείνει έγκυος και θα γνωρίσει από κοντά όλες τις χαρές, αλλά και τις δυσκολίες της εγκυμοσύνης και της γέννας, παρέα με τέσσερις άλλες γυναίκες σε παρόμοια μοίρα. Για να το πράξει βέβαια αυτό, πηγαίνει κόντρα στο κατεστημένο και θέτει σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξή της. Πιστεύει όμως ότι ένα μωρό αξίζει οπωσδήποτε ένα τέτοιο τίμημα.
Τα ασαφή χρονικά και τοπικά πλαίσια, καθώς και η μη επεξήγηση του λόγου για τον οποίο συμβαίνει όλος αυτός ο παράλογος, στα μάτια μας, διαχωρισμός μεταξύ των γυναικών με τους δύο διαφορετικούς κλήρους και τις διαφορετικές αποστολές στη ζωή στον κόσμο που επινοεί η Mackintosh, επιτείνει τη μυστηριακή και ασαφή ατμόσφαιρα του βιβλίου. Δεν κατανοούμε πραγματικά τον λόγο για τον οποίο γίνονται όλα αυτά. Απλά συμβαίνουν.
Οι συζητήσεις της Κάλα με τον γιατρό της αποτελούν κομβικό στοιχείο του βιβλίου, όπως και η σχέση της με τις άλλες γυναίκες, αλλά και η σφοδρή της επιθυμία να γίνει μάνα. Εκτός από θέματα ταμπού, όπως η απόλαυση του σεξ, η γυναικεία ομοφυλοφιλία, τη διαχείριση τους σώματός τους από τις ίδιες τις γυναίκες, όπως και η αδικία της κοινωνίας προς αυτές, παρουσιάζονται και κάποιες συζητήσεις φιλοσοφικού τύπου σχετικά με τη μητρότητα, τον ρόλο των γυναικών στη σύγχρονη κοινωνία, ή την ίδια τη ζωή. Αναμφίβολα, μία από τις δυνατότερες και πιο συγκινητικές στιγμές του βιβλίου, είναι εκείνη κατά την οποία η Κάλα γίνεται μάνα.
"Αναρωτήθηκα πώς αισθάνονταν άραγε οι γυναίκες με λευκό κλήρο. Του πρόσφερε άραγε ικανοποίηση και γαλήνη ο σκοπός τους ή έβλεπαν κι εκείνες τον κόσμο σαν ένα αιχμηρό, κοφτερό πράγμα. Είχαν κι εκείνες μια σκοτεινή αίσθηση, που παλλόταν βίαια κάτω από το δέρμα τους; Μας ένωναν οι μεταμορφώσεις μας, μας έκαναν ένα, αποκαθιστούσαν αυτό που μου έλειπε; Ή θα ήμουν πάντα κάτι λιγότερο; Πόσοι τρόποι υπήρχαν να είσαι μητέρα;"
Το τέλος του βιβλίου είναι συγκινητικό και θα μας θέσει αμείλικτα το ερώτημα; τελικά μια γυναίκα χωρίς παιδιά παραμένει λειψή; Κι αν ισχύει αυτό, η μη πληρότητά της ισχύει μονάχα για τα δικά της μάτια ή μόνο για την ίδια την κοινωνία που θα την αντιμετωπίζει τελικά ως "λειψή";
Ο λόγος είναι κοφτός, σύντομος και μικροπερίοδος, καθώς και λιτός, απαλλαγμένος από κάθε τι περιττό ή μακροσκελείς περιγραφές. Το βιβλίο είναι καθαρά επικεντρωμένο στην πρωταγωνίστρια την Κάλα, αφού δεν υπάρχει σκηνή στο βιβλίο της στην οποία να μην είναι παρούσα. Από αυτή την άποψη πρόκειται για ένα βιβλίο "εγωκεντρικό", αφού αφήνει ελάχιστο χώρο στα συναισθήματα και τις πράξεις των υπολοίπων προσώπων που εμφανίζονται στις σελίδες του. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, η συγγραφέας πετυχαίνει να εκφράσει και να αποδώσει τα συναισθήματα της Κάλα στη μέγιστή τους ένταση, κάνοντας τον αναγνώστη να τα βιώσει μέσα στο πετσί του. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν μονάχα η δική της οπτική εμποτίζει τις σελίδες του βιβλίου, σε σημείο που μπορούσαμε να αποκαλούσαμε το βιβλίο "Το βιβλίο της Κάλα" και όχι "Ο μπλε κλήρος". Αυτός όμως είναι και ο στόχος της συγγραφέως, να παρουσιάσει την ψυχολογία μίας γυναίκας που δεν έχει παιδιά και επιθυμεί διακαώς να αποκτήσει.
Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο θα συγκινήσει ιδιαίτερα τις μητέρες και αντικατοπτρίζει εμφατικά το δίλημμα μεταξύ καριέρας και μητρότητας που ταλανίζει όλες σχεδόν τις γυναίκες στη σύγχρονη εποχή.
