Η Μαρία Σταυροπούλου "περνάει" στην ποίηση με τη συλλογή της παρανοϊκός δολοφόνος λέξεων που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Βακχικόν. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου μιλάμε λοιπόν μαζί της για την ποίηση που είναι για την ίδια "συμπυκνωμένη λύτρωση".
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Η πρώτη σας ποιητική συλλογή «παρΑνοϊκός δολοφόνος λέξεων» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν. Πώς νιώθετε που την κρατάτε στα χέρια σας; Τι σημαίνει για εσάς αυτό το βιβλίο;
Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη με την έκδοση αυτού του βιβλίου, νιώθω σαν μικρό παιδί που του έκαναν το πιο πολύτιμο δώρο. Το ίδιο βέβαια είχα νιώσει και με τα δύο προηγούμενα βιβλία μου μα τώρα για κάποιον λόγο έχω πιο έντονα συναισθήματα. Ίσως επειδή είναι η πρώτη μου ποιητική συλλογή που από μόνο του αυτό αποτελεί ένα στοίχημα με τον εαυτό μου. Αυτό το βιβλίο μου έδωσε την ευκαιρία να εκφραστώ "λιτά" και περιεκτικά καταγράφοντας τα όσα συμβαίνουν μέσα μας και τριγύρω μας.
Γιατί «παρΑνοϊκός δολοφόνος λέξεων»; Τι «δένει» τα ποιήματα που θα διαβάσουμε στις σελίδες της ποιητικής συλλογής;
Ο τίτλος προϋπήρχε στο μυαλό μου χρόνια τώρα και ήθελα να τον αξιοποιήσω, όπως και το σκίτσο του εξωφύλλου. Τα ποιήματα έχουν γραφτεί τα τελευταία έξι χρόνια περίπου και όταν αποφάσισα να προχωρήσω στην έκδοσή τους έδεσαν όλα αρμονικά. «παρΑνοϊκός δολοφόνος λέξεων» γιατί ζούμε σε μία κοινωνία που η παράνοια, σε όλες της τις μορφές, δυστυχώς, κατέχει εξέχουσα θέση. Η άνοια επίσης, και όχι με την αμιγώς ιατρική έννοια του όρου, μας διακατέχει. Ξεχνάμε εύκολα τα κακώς κείμενα, ανεχόμαστε τα όσα μας επιβάλλουν οι όποιες κυβερνήσεις μην αντιδρώντας πια ή αντιδρώντας σε πολύ μικρό βαθμό. Έχουμε μνήμη χρυσόψαρου, που όσο όμορφα και αν είναι δεν πρέπει να τα οικειοποιούμαστε σε τέτοιες καταστάσεις. Δολοφόνος, μιας και πέρα από την πραγματική έννοια του όρου (άνθρωποι σκοτώνουν ανθρώπους, τραγικό) την πάω παραπέρα. Δολοφονούμε τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, τη μητέρα φύση, τον πλανήτη που μας φιλοξενεί, τη ζωή μας. Λέξεων, γιατί οι λέξεις μας ορίζουν, με αυτές εκφραζόμαστε και επικοινωνούμε. Οι λέξεις μπορούν να αποτελέσουν μαχαίρια ικανά να ανοίξουν αγιάτρευτες, πολλές φορές, πληγές στις ψυχές των άλλων ανθρώπων και γι’ αυτό χρειάζεται να προσέχουμε πώς τις χρησιμοποιούμε. Αποτελούν όμως και χάδι, ενδιαφέρον, αγάπη, γιατρικό. Αυτό που δένει τούτα τα ποιήματα είναι η δύσκολη πραγματικότητα, η αναζήτηση του εαυτού μας, η μοναξιά των ανθρώπων μέσα στο πλήθος, η κίβδηλη και γεμάτη συμφέροντα αγάπη, ο πόνος των ανθρώπων, η ανάγκη για ουσιαστική ζωή. Σκοπός μου, για άλλη μία φορά, είναι να βγούμε στο φως, εκεί ανήκουμε θαρρώ.
Αν έπρεπε να διαλέξετε μόνο ένα ποίημα από αυτή τη συλλογή ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Πάρα πολύ δύσκολη ερώτηση από τη στιγμή που όλα είναι "παιδιά" μου και τα αγαπώ το ίδιο. Θα επιλέξω όμως το "Διαφορετικότητα" μιας και αποτελεί το μόνο ποίημα που με συγκινεί κάθε φορά που το διαβάζω και που το σκέφτομαι. Μέσα σε αυτό εμπεριέχεται η μοναξιά όλων αυτών των ανθρώπων που διαφέρουν από τα πρότυπα της κοινωνίας, είτε πνευματικά, είτε σεξουαλικά, είτε λόγω κάποιας ιδιαιτερότητας, είτε λόγω κάποιας χρόνιας ασθένειας, είτε λόγω της διαφορετικής στάσης τους απέναντι στην κοινωνία, είτε λόγω του τρόπου σκέψης τους γενικότερα. Είναι γι' αυτούς που η κοινωνία τους δείχνει το σκληρό της πρόσωπο, καθημερινά και ανελέητα. Είναι για όσους εξαιτίας των παραπάνω λυγίζουν αλλά δεν το βάζουν κάτω και ξέρουν να αγωνίζονται και να ονειρεύονται. Μα κυρίως γι’ αυτούς που νιώθουν αδύναμοι και δεν μπορούν να διαχειριστούν την όποια διαφορετικότητά τους. Αποτελεί τέλος μία προτροπή προς όλους αυτούς τους ανθρώπους να πάρουν το πάνω χέρι στη ζωή τους και να μην επιτρέπουν σε κανέναν και για κανένα λόγο να τους μειώνει και να τους κάνει να αισθάνονται κατώτεροι. Δεν υπάρχουν κατώτεροι άνθρωποι, όλοι έχουν αξία και πρέπει να πιστεύουν στον εαυτό τους και αν δεν τα καταφέρνουν μόνοι τους δεν είναι κακό να ζητήσουν βοήθεια.
Πότε αρχίσατε να γράφετε ποίηση; Υπήρξε κάποιος καταλύτης ή υπήρχε πάντα εκεί;
Από το Δημοτικό όπου μάλιστα είχα κάνει μία αυτοέκδοση η οποία συνοδευόταν από σκιτσάκια της αδερφής μου που εν τέλει σπούδασε ζωγράφος. Θυμάμαι ότι την είχα βγάλει φωτοτυπίες και την μοίρασα σε πολύ λίγους ανθρώπους. Μάλιστα από τότε έλεγα ότι θα γίνω συγγραφέας, παρότι μεγαλώνοντας δεν αποδέχομαι τον βαρύ τούτο τίτλο. Οπότε η γραφή υπήρχε πάντα μέσα μου και με βοηθούσε να εκφράσω όσα δεν μπορούσα να μοιραστώ. Ίσως βέβαια σε όλο αυτό να έπαιξε ρόλο και το ότι διάβαζα πάρα πολύ από πολύ μικρή, πριν πάω σχολείο, και μαγευόμουν από τα ταξίδια που μου προσέφεραν τα βιβλία. Θυμάμαι να μένω ενεή με κάποιες περιγραφές, χαρακτήρων και προσώπων κυρίως, να τις κάνω εικόνα και να τις σκέφτομαι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τι σας αρέσει να διαβάζετε; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας λογοτέχνες και ποιητές; Θα λέγατε ότι έχετε επιρροές;
Μου αρέσει να διαβάζω βιβλία που με βάζουν σε διαδικασία σκέψης και μου ανοίγουν νέους ορίζοντες. Στο Δημοτικό ξεκίνησα να διαβάζω Καζαντζάκη και μετά Ντοστογιέφσκι. Μου έχουν αποτυπωθεί στο νου οι χαρακτήρες τους και ο τρόπος που τους σκιαγραφούσαν, με μάγευαν. Τους θαυμάζω πάρα πολύ και είναι φυσιολογικό να έχω επηρεαστεί από αυτούς. Πέραν αυτών μου αρέσουν πάρα πολύ ο Ζοζέ Σαραμάγκου, ο Αλμπέρ Καμύ, ο Έρμαν Έσσε, ο Φραντς Κάφκα, ο Τόμας Μαν, ο Φίλιπ Ντικ, ο Χρόνης Μίσσιος, ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε, ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Χρίστος Λάσκαρης, ο Μίλτος Σαχτούρης. Από όλους αυτούς θαρρώ ότι υπάρχει κάτι στο υποσυνείδητό μου.
Τι είναι η ποίηση για εσάς και τι πιστεύετε ότι είναι η ποίηση για τον κόσμο;
Η ποίηση για εμένα είναι συμπυκνωμένη λύτρωση, είναι ανάγκη, αποφόρτιση. Γράφοντας εκφράζω το χάος του μυαλού μου, τις σκέψεις μου και τα συναισθήματα μου, το τι συμβαίνει τριγύρω μου. Για τον πολύ κόσμο ίσως να μην είναι τίποτα, για τους λίγους αποτελεί αποκούμπι, χάδι, έκφραση των όσων οι ίδιοι δεν μπορούν να πουν, απελευθέρωση, τροφή για σκέψη και ονειροπόληση.
