Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου
Για τους ποιητές της γενιάς του ’70
Στη χώρα μας είναι σπάνιο το φαινόμενο της έκδοσης κριτικών κειμένων και μελετών πάνω σε επιμέρους έργα λογοτεχνών, προφανώς διότι ελάχιστοι αναγνώστες θα σπεύσουν να αγοράσουν το σχετικό βιβλίο. Κι όμως εκδόθηκε πρόσφατα ένα βιβλίο που αφορά έργα, κυρίως, γνωστών ποιητών της γενιάς του ’70 –ορισμένοι από αυτούς έχουν ασχοληθεί και με την πεζογραφία–, όχι από έναν κριτικό, αλλά από δύο. Πρόκειται για τον τόμο Κάτι απ’ το χνάρι τους (εκδ. Σμίλη), το οποίο περιέχει κείμενα που έγραψαν η Χρύσα Φάντη και η Ευσταθία Δήμου και έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και σε ιστοσελίδες.
Όπως σημειώνουν στον πρόλογό τους οι δύο συγγραφείς-κριτικοί, μιλώντας για τις λογοτεχνικές γενιές, «η έννοια της λογοτεχνικής γενιάς εξακολουθεί και πρέπει να διατηρεί τη δύναμη και τη δυναμική της…» Μας θυμίζουν πως οι δύο μεγάλοι παγκόσμιοι πόλεμοι, η Μικρασιατική Καταστροφή, ο Εμφύλιος και η δικτατορία των συνταγματαρχών υπήρξαν σημαντικοί σταθμοί που χρησιμοποιήθηκαν για να λειτουργήσουν ως αφετηρία ή κατάληξη μιας ομάδας λογοτεχνών, ποιητών και πεζογράφων, οι οποίοι βάδισαν παράλληλα στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Έτσι, προέκυψαν οι όροι «γενιά του ’70», «γενιά του ’80», «γενιά του ’90». Ανάμεσα σε αυτές τις γενιές ξεχωριστή θέση φαίνεται να κατέχει η γενιά του ’70.
Στο παρόν βιβλίο κρίνονται ποιητές της συγκεκριμένης γενιάς, τόσο για τις αναγνωστικές προτιμήσεις στο έργο τους όσο και για την παρουσία των περισσότερων από αυτούς στα λογοτεχνικά δρώμενα. Ο όρος «γενιά της αμφισβήτησης» που εναλλακτικά δόθηκε σε αυτή τη γενιά αναγνωρίζει στους ποιητές που την συναποτελούν τη διάθεση και την τάση τους να θέσουν υπό προβληματισμό και αμφισβήτηση το παρόν στο οποίο ζουν.
Έτσι, οι δυο συγγραφείς έβαλαν στον τόμου σε κριτικά δοκίμια με τα οποία επιχειρούν να προσεγγίσουν συγκεκριμένα έργα. Η επιλογή των δημιουργών διαμορφώθηκε με βάση το κριτήριο της ένταξης στην εν λόγω γενιά, δηλαδή εκείνων που γεννήθηκαν στα έτη 1940 και 1955 και δημοσίευσαν το πρώτο τους βιβλίο ανάμεσα στο 1967 και το 1974. Ωστόσο, υπάρχουν και ποιητές και ποιήτριες που ανήκουν στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά μα και στη γενιά του ’80.
Ας δούμε τα ονόματα των συμμετεχόντων με τη σειρά που παρουσιάζονται στον τόμο: Κ. Αγγελάκη-Ρουκ, Δ. Αλεξίου, Γ. Βαρβέρης, Γ. Βέης, Κ. Γουλιάμος, Τ. Πορφύρης/Α. Ζήρας, Κ. Καναβούρης, Η. Κεφάλας, Γ. Κοντός, Π. Κυπαρίσσης, Μ. Κυρτζάκη, Μ. Λαϊνά, Κ. Λάνταβος, Γ. Μαρκόπουλος, Ν. Μοσχοβάκος, Π. Παμπούδη, Κ. Παπαγεωργίου, Μ. Πρατικάκης, Ν. Σιώτης, Α. Φωστιέρης, Δ. Χουλιαράκης, Δ. Χριστοδούλου, Γ. Χρονάς.
Να σημειώσουμε πως το 1979 εκδόθηκαν στην Αθήνα δύο τόμοι με τίτλο «Γενιά του ’70» (εκδόσεις Σίσυφος) με Εισαγωγή και Ανθολόγηση του Γ.Α. Παναγιώτου. Ο πρώτος αφορούσε την ποίηση (με πάνω από σαράντα ποιητές) και ο δεύτερος τον πεζό λόγο (με πάνω από είκοσι πεζογράφους).
Θυμίζουμε πως η Χρύσα Φάντη σπούδασε νομικά και παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Για ένα χρονικό διάστημα ασχολήθηκε με τη δικηγορία και επί μια εικοσιπενταετία εργάστηκε ως εκπαιδευτικός. Έχει εκδώσει τις συλλογές διηγημάτων Τα δόντι του λύκου (Πατάκης, 2007) και Θολά νερά (Σμίλη, 2021), καθώς και τα μυθιστόρημα Η ιστορία της Σ. (Γαβριηλίδης, 2016).
Η Ευσταθία Δήμου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Κλασσική και Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και εργάζεται στη Δημόσια Μέση Εκπαίδευση. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Στη Σπορά των αστεριών (Νέος/Αστρολάβος /Ευθύνη 2011), Σονέτα (Gutenberg, 2016) και Απώλεια Λήθης (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 2019).
