Τι είναι μια εκπλουραλισμένη κοινωνία; Και τι σημαίνει για το άτομο να ζει σε μια τέτοια κοινωνία; Η πολυμορφία μάς αλλάζει όλους, είτε το θέλουμε είτε όχι. Το βραβευμένο με Βραβείο Φιλοσοφίας 2018 βιβλίο της Αυστριακής αρθρογράφου και συγγραφέα Ιζόλντε Καρίμ Εγώ και οι Άλλοι: Πώς μας αλλάζει όλους ο νέος εκπλουραλισμός (μτφρ. Εύη Μαυρομμάτη) κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Το Μέλλον/Εκδόσεις Βακχικόν. Με αφορμή την κυκλοφορία του η συγγραφέας αναπτύσσει τις σκέψεις της και υπογραμμίζει τα σημεία κλειδιά για την επλουραλισμένη κοινωνία μας.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
**Πρώτη δημοσίευση στο Book Press
Το βιβλίο σας "Εγώ και οι Άλλοι: Πώς μας αλλάζει όλους ο νέος εκπλουραλισμός" είναι πλέον διαθέσιμο στα ελληνικά. Πώς νιώθετε που μπορείτε να επικοινωνήσετε αυτό το κομμάτι της δουλειάς σας με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό;
Θεωρώ συναρπαστικό το γεγονός ότι το βιβλίο είναι πλέον διαθέσιμο στους Έλληνες αναγνώστες. Δεν ξέρω πολλά για το δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα. Αλλά νομίζω ότι τα ερωτήματα και τα προβλήματα του πλουραλισμού τίθενται ιδιαίτερα έντονα και στη χώρα σας. Είμαι λοιπόν περίεργη για τις αντιδράσεις των Ελλήνων αναγνωστών.
Ζούμε, λέτε, σε έναν κόσμο που έχει καταληφθεί από το νέο πλουραλισμό. Πώς αυτό επηρεάζει το «εγώ» και τη σχέση με τους άλλους;
Ο πλουραλισμός δεν είναι μια εξωτερική διαδικασία. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι μας κάνει ο πλουραλισμός. Στον καθένα μας ξεχωριστά. Γιατί μας αλλάζει όλους. Αλλάζει τη σχέση μας με τους άλλους καθώς και με τον εαυτό μας. Όλες οι σχέσεις χάνουν αυτό που τις είχε φτιάξει μέχρι τώρα: την αυτοπεποίθησή τους.
Στο πλαίσιο του νέου πλουραλισμού, πώς εξηγείται, για παράδειγμα, η αναβίωση -και ο αντίκτυπος ιδιαίτερα στους νέους- ιδεολογιών όπως του φασισμού ή του εθνικισμού;
Πλουραλοποίηση δεν σημαίνει μόνο αλλαγή. Προκαλεί και κάτι άλλο: δηλαδή την αντίσταση. Αντίσταση ενάντια στην αλλαγή. Και η πιο μαζική αντίσταση είναι επιθυμία επιστροφής στο «δικό μας», σε μια φαντασιακή ομοιογενή κοινωνία.
Λέτε ότι οι καιροί απαιτούν να καταλάβουμε τι πραγματικά σημαίνει νέος πλουραλισμός. Πόσο επείγουσα είναι αυτή η ανάγκη;
Αυτό είναι ίσως ένα από τα πιο επείγοντα καθήκοντα. Δεδομένης της δραματικότητας της αλλαγής. Και εν όψει της απομάκρυνσης των καθημερινών εμπειριών και των ξεπερασμένων ιδεών με τις οποίες αναμετριόμαστε.
Πόσο πίσω είμαστε από άποψη άσκησης πολιτικής και κοινωνικής πολιτικής; Τι πρέπει να κάνουμε ως βασικό βήμα εναρμόνισης;
Νομίζω ότι η ερώτηση ξεκινά από μια λανθασμένη υπόθεση. Δεν πρόκειται για εναρμόνιση. Ή περί ενότητας. Πρόκειται για την εύρεση μορφών στις οποίες η συμβίωση καθίσταται δυνατή υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες. Σίγουρα μπορεί να είναι και μορφές -δημοκρατικής- αντιπαράθεσης. Θα ήταν λάθος να επινοούμε ειδυλλιακές καταστάσεις τώρα.
«Τι να κάνουμε;» είναι μια τυχαία ερώτηση, σχεδόν απελπισμένη, λέτε. Δεν ψάχνουμε πλέον την απάντηση μέσα από τις ιδέες αλλά το άτομο που μπορεί να μας δώσει την απάντηση και μετά απογοητευόμαστε. Μήπως πρέπει να αλλάξουμε την ερώτηση;
Αυτή είναι μια ωραία προσπάθεια να τεθεί η ερώτηση εμμέσως τελικά. Αλλά νομίζω ότι πρέπει πρώτα και κύρια να αλλάξουμε τον αποδέκτη της ερώτησης.
Πιστεύετε ότι η φιλοσοφία έχει τη θέση που της αξίζει στο σημερινό γίγνεσθαι; Πρέπει η πολιτική να επιστρέψει κοντά στη φιλοσοφία;
Δεν αρμόζει στη θεωρία να διακηρύσσει ότι δεν έχει τη θέση που της αξίζει. Υπάρχει πάντως μεγάλη ζήτηση για θεωρία – δηλαδή για δουλειά πάνω στις έννοιες.
