Γράφει η Εύη Μουρέλλου
Το έργο «Περιδιαβαίνοντας στις μυθικές πολιτείες του Ουζμπεκιστάν» (εκδόσεις Οδός Πανός, Αθήνα 2018) αποτελεί την διέξοδό μου από την πραγματικότητα της καραντίνας που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες. Ένα υποκατάστατο μακρινών εξορμήσεων από την ασφάλεια του σπιτιού μου, μια ανάπαυλα ανάμεσα στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας. Γυρνώ τις σελίδες και πατάω στα βήματα του συγγραφέα στην Κεντρική Ασία.
Οι σταθμοί που ξεχωρίζω είναι πολυάριθμοι, και κάθε ένας κουβαλά τη δική του ξεχωριστή ιστορία. Ξεκινώ με την Τασκένδη, η ιστορική απαρχή της οποίας χρονολογείται πριν από περίπου 25 αιώνες. Η πλεονεκτική της θέση ανάμεσα σε Αντολή-Δύση, Βορρά και Νότο την κατέστησε κομβικό σημείο των εμπορικών δρόμων, όπως και του διάσημου Μεγάλου Δρόμου του Μεταξιού. Εκεί λαμβάνει χώρα και το γνωστό παζάρι Τσορσού Μπαζάρ, που χαρακτηρίζεται από την συνύπαρξη διαφορετικών εθνικοτήτων, φυλών και ηλικιών, ενώ τα εμπορεύματά του γεμίζουν τον τόπο με μυρωδιές και χρώμα. Λίγο παραπέρα, η παλιά πόλη της Τασκένδης, με τα δαιδαλώδη μονοπάτια της και τους φιλόξενους κατοίκους αποτελεί μια στάση πρίν την επίσκεψη στην βιβλιοθήκη του τζαμιού Telyashayakhό που φυλάσσεται σε ειδικό διαφανή θάλαμο το Κοράνι Οσμάν, το αρχαιότερο Κοράνιο στον κόσμο.
Συνεχίζοντας το οδοιπορικό στο Ουζμπεκιστάν, ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί η ιστορία της παλιάς πόλης Χίβα, η οποία έγινε γνωστή από το εμπόριο σκλάβων που πραγματοποιούνταν στο παζάρι της και αποτελούσε το μεγαλύτερο σε ολόκληρη την κεντρική Ασία. Αξιοσημείωτη, μάλιστα, είναι και η ιστορία της, αφού μυθολογείται ότι ιδρύθηκε από τον γιο του Νώε, τον Σεμ, όταν επέλεξε αυτή τη θέση για να δημιουργήσει ένα πηγάδι, το οποίο ο λαός ονόμασε Χεϊβάκ, απ’ όπου προήλθε τελικά το όνομα Χίβα.
Ένας ακόμη ιδιαίτερος προορισμός είναι η πολιτεία της Μπουχάρα, το όνομα της οποίας πιθανόν να προέρχεται από τη λέξη Buqaraq, που σημαίνει τυχερός τόπος, γεγονός που φαίνεται να συνάδει με το γεγονός ότι η περιοχή γύρω της ήταν ένας από τους οικισμούς της όασης του ποταμού Ζαραφσάν. Ένας τόπος που έζησε την δράση φημισμένων προσωπικοτήτων, όπως του Μέγα Αλεξάνδρου, του Τζένγκινς Χαν και του Ταμερλάνου, και που έχει να επιδείξει αμύθητο πλούτο, με οικήματα πολύχρωμα και περίτεχνα διακοσμημένα να κυριαρχούν στους δρόμους της.
Τέλος, την προσοχή μου τραβάει η περιγραφή της Σαμαρκάνδης, η οποία αναφέρεται και στα απομνημονεύματα των περιπλανήσεων και περιπετειών του Μάρκο Πόλο, και πιο συγκεκριμένα η Νεκρόπολη Σαχ-ι-Ζίντα. Η δημιουργία της ξεκίνησε στα τέλη του 9ου αιώνα, κοντά στο μαυσωλείο του Κουσάμ Ιμπν Αμπάς, ξάδελφο του Προφήτη Μωάμεθ, και έκτοτε συνεχώς επεκτεινόταν.
Την αφήγηση και τις παραστατικές περιγραφές του έργου συνοδεύουν εικόνες από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα κ. Γ. Σχορετσανίτη, ενώ ποικίλα αποφθέγματα εισάγουν το εκάστοτε κεφάλαιο. Ο λόγος κυλάει αβίαστα και η οικειότητα του ύφους τραβάει τον αναγνώστη ήδη από την αρχή του βιβλίου. Ένα αμάγαλμα προσωπικών εμπειριών από τα μέρη της Κεντρικής Ασίας, ιστορίας και μυθολογίας που καταφέρνει να φέρει την πολυπόθητη και σχεδόν λησμονημένη νότα της περιπλάνησης μέσα από τις σελίδες του, αποτελώντας το αντίδοτο στον εγκλεισμό του χειμώνα.
