«Δεν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς τη λογοτεχνία. Αναπόφευκτα έγραψα. Από πολύ μικρή. Ξεκινώντας από παραλλαγές του Χωρίς οικογένεια και σιγά σιγά μετουσίωνα την πραγματικότητά μου σε ιστορίες άλλες. Υπήρξε η ψυχοθεραπεία μου». Η συγγραφέας Ιωάννα Παπασιδέρη μας συστήνεται με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων της Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Συνέντευξη στην Αγγελική Δημοπούλου
Το πρώτο σας βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Βακχικόν. Πώς νιώθετε που το κρατάτε στα χέρια σας;
Νιώθω απίστευτη συγκίνηση. Αυτό είναι το τέταρτο παιδί μου που περίμενα χρόνια… Παρ’ όλες τις παροτρύνσεις δεν τολμούσα το βήμα της έκδοσης. Κράτησε πολλά χρόνια η κυοφορία. Εν πάση περιπτώσει το συναίσθημα είναι εκείνο της εκπλήρωσης ενός πολύ σημαντικού για μένα ονείρου. Μ’ ενδιαφέρει πολύ αυτή η έκθεση στο ευρύ κοινό. Πιστεύω πως θα με βοηθήσει να εξελίξω αυτό που ως τώρα εκτελούσα μοναχικά σε σημείο να μην έχει πια νόημα. Φυσικά έχω και πολύ άγχος. Όμως ο κύβος ερρίφθη και νιώθω σαν να εκτέλεσα μια αποστολή ζωής.
Η Αλεξάνδρεια στην οποία είναι «αφιερωμένος» ο τίτλος σας είναι η πόλη που γεννηθήκατε. Μοιραία θα ρωτήσει κανείς για το ρόλο που παίζει στις ιστορίες σας.
Σαφώς η Αλεξάνδρεια παίζει έναν κυρίαρχο ρόλο στην όλη ψυχοσύνθεσή μου. Στο βιβλίο διαφαίνεται σε κάποια σχετικά διηγήματα, όμως η σκια της πόλης βρίσκεται στη ματιά μου, τη γραφή και στην αίσθηση της διαφορετικότητας που νιώθω παντού. Σήμερα είμαστε όλοι λίγο πολύ Αλεξανδρινοί. Ο κόσμος αλλάζει κι οι Αλεξάνδρειες δεν είναι πια εκεί. Εμείς τις υποστηρίζουμε μέσα μας με την αποδοχή του άλλου. Αποδοχή… συμπερίληψη… συνύπαρξη. Όχι μισαλλοδοξία.
Γιατί διηγήματα; Γιατί επιλέξατε αυτή τη λογοτεχνική φόρμα;
Ήμουν και είμαι φλύαρο άτομο. Το διήγημα είναι μια άσκηση του νου να τιθασεύσω τη γλώσσα μου στα σημαντικά. Το μήνυμα δεν πρέπει να χάνεται μέσα στην πληθώρα πληροφοριών που συνθέτουν μια πραγματικότητα. Προς το παρόν μόνο στον γραπτό λόγο το καταφέρνω!
Τι ρόλο παίζει η λογοτεχνία γενικά στη ζωή σας και πότε και πώς βρήκατε τον δικό σας δρόμο προς τη συγγραφή;
Η λογοτεχνία είναι η ευλογία στη ζωή μου. Η συντροφιά μου, η παρηγοριά μου, τα παράθυρά μου στον κόσμο, η λύση στις απορίες μου, το χάδι στον πόνο μου, η ψυχαγωγία με την απόλυτη έννοιά της. Δεν σταματά να με εκπλήσσει, να μου γεννά δέος, θαυμασμό, συγκίνηση. Από τους κλασσικούς μέχρι τους σύγχρονους. Σε κάθε βιβλίο που διαβάζω γράφω στο τέλος τις απόψεις μου και τι συναισθήματα μου προκάλεσε όπως και σε ποια φάση της ζωής μου διαβάστηκε. Δεν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς τη λογοτεχνία. Αναπόφευκτα έγραψα. Από πολύ μικρή. Ξεκινώντας από παραλλαγές του Χωρίς οικογένεια και σιγά σιγά μετουσίωνα την πραγματικότητά μου σε ιστορίες άλλες. Υπήρξε η ψυχοθεραπεία μου.
Αν έπρεπε να συστηθείτε μέσα από τα αγαπημένα σας λογοτεχνικά έργα;
Είμαι εξηνταενός χρόνων. Οπότε μπορείτε να φανταστείτε πόσο διάβασα στη ζωή μου. Η αλήθεια είναι ότι συχνά παθιάζομαι με τρόπους γραφής, θεματικές, ευφυϊα πλοκής, τεχνικές, ύφη κ.τλ. Κάθε φορά θεωρώ πως ανακάλυψα το ίνδαλμά μου και τότε διαβάζω τα άπαντά του. Έπειτα γνωρίζω άλλον. Να ξεχωρίσω τους πολύ αρχικούς που υπήρξαν η Έλλη Αλεξίου, ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Παπαδιαμάντης αλλά και ο Σαραμάγκου, ο Πεσσόα, ο Αραμπούρου, ο Ερικ Εμμανουελ Σμιτ, ο Σεμπάστιαν Μπάρρυ, ο Τάχα Χουσέιν, ο Ιχσάν Αμπντελ Κουντούς… Πρέπει να σταματήσω…
Ποιες είναι οι σκέψεις σας όταν φαντάζεστε έναν αναγνώστη να διαβάζει το βιβλίο σας;
Η αλήθεια είναι ότι ενώ θέλω να επικοινωνήσω με όλον τον κόσμο, αν σκεφτώ την ώρα που γράφω πώς θα το εκλάβει ο τάδε ή ο δείνα απ’ όσους γνωρίζω, τότε θα πάψω να είμαι ο εαυτός μου. Γι’ αυτό κι αυτή η έκδοση. Για να εκτεθώ και ν’ αφουγκραστώ ποια είναι η πραγματική απήχηση των όσων γράφω. Είναι μια πρόκληση, όχι εύκολη ούτε απλή, αλλά χρήσιμη για να εξελιχθώ.
