Γράφει ο Κώστας Κωσταβασίλης
Υπάρχουν προσωπικότητες που, χωρίς να έχουν μείνει στο φως της ιστορίας ως σπουδαίες ή μεγάλες, υπήρξαν σημαντικές όχι μόνο για την εποχή τους, αλλά και για τις μεταγενέστερες γενεές, χάρη στο σπουδαίο έργο τους αλλά και στις βάσεις που έθεσαν για το μέλλον. Μια από αυτές τις προσωπικότητες με μεγάλη αναγνώριση στην εποχή του (κυρίως στην Ευρώπη και την Αμερική) αλλά με ελάχιστη ανταμοιβή από την πατρίδα του, την Ελλάδα, είναι και ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, ο σπουδαίος αυτός μαθηματικός (αλλά και στρατιωτικός μηχανικός) που έθεσε, μεταξύ άλλων, και τις βάσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ( 1873 –1950) από το 1891 έως το 1895, σπούδασε πολιτικός μηχανικός στη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου στις Βρυξέλλες. Με την αποφοίτησή του, το 1895, επισκέφθηκε τα Χανιά όπου γνωρίστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το 1898 πήγε στην Αίγυπτο, για να εργαστεί ως μηχανικός στην βρετανική εταιρεία που κατασκεύαζε το φράγμα στο Ασουάν. Στην Αίγυπτο, ο Καραθεοδωρή κατάλαβε πόσο μεγάλη γοητεία και επιρροή ασκούσαν επάνω του τα Μαθηματικά και συνειδητοποίησε πως η δουλειά του μηχανικού δεν ήταν εκείνη που αναζητούσε το ανήσυχο πνεύμα του. Έτσι το 1900 αποφάσισε να εγκαταλείψει το επάγγελμα του μηχανικού και να πάει στη Γερμανία για να σπουδάσει Μαθηματικά. Για δύο χρόνια παρακολούθησε μαθήματα Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και το 1902, ο Καραθεοδωρή μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν.
Ο Καραθεοδωρή αναγορεύτηκε διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν το 1904 και αμέσως μετά ζήτησε να εργαστεί στην Ελλάδα. Οι αρμόδιοι όμως του απάντησαν ότι είχε ελπίδες να διοριστεί μόνο σαν δάσκαλος σε σχολεία της επαρχίας. Τότε γύρισε στη Γερμανία, όπου τον επόμενο χρόνο (Μάρτιος 1905) αναγορεύτηκε υφηγητής των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Από το 1909 έως το 1920 δίδαξε Μαθηματικά σε διάφορα γερμανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Η φήμη του ως μαθηματικού τον έφερε σε φιλική και επαγγελματική επαφή με άλλους μεγάλους ομολόγους της εποχής του. Ιδιαίτερη ήταν η σχέση που συνέδεε τον Καραθεοδωρή με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Οι δύο άνδρες γνωρίσθηκαν το 1915 διατήρησαν μια επιστημονική σχέση, στηριγμένη στην αλληλοεκτίμηση και σεβασμό. Το 1913 έγινε καθηγητής της Α΄ έδρας της μαθηματικής επιστήμης του Πανεπιστημίου του Γκεντινγκεν, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1918. Το 1920 με πρόσκληση του Βενιζέλου, ανέλαβε να οργανώσει το Ιωνικό Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη, σχέδιο το οποίο κατέρρευσε με τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Μάλλον απογοητευμένος από τη μίζερη κατάσταση των ελληνικών πανεπιστημίων, εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1924, για να αναλάβει καθηγητική θέση στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Το Νοέμβριο του 1926, έγινε μέλος στη νεοϊδρυθείσα Ακαδημία Αθηνών για την τάξη των Θετικών Επιστημών. Το 1928, ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία, επισκέφθηκε τις ΗΠΑ μαζί με τη γυναίκα του για έναν σχεδόν χρόνο, για να δώσει διαλέξεις σε διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια. Το 1932, επέστρεψε στην έδρα του στο Μόναχο και παρέμεινε στην πόλη αυτή, ακόμα και μέσα στα δύσκολα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Δεκέμβριο του 1949 έδωσε την τελευταία του διάλεξη στο Μόναχο. Πέθανε δύο μήνες αργότερα. Η σορός του ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Waldfriedhof του Μονάχου.
Με τη σπουδαία όσο και πολυσχιδή αυτή προσωπικότητα ασχολείται το βιβλίο του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη, με τίτλο «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή. Μυθιστορηματική βιογραφία», από τις εκδόσεις Μένανδρος. Στις 213 σελίδες του βιβλίου (με πολύ προσεγμένη επιμέλεια, υψηλή ποιότητα χαρτιού και δέσιμο) ο συγγραφέας με γλαφυρό και συνάμα ιστορικά ακριβή τρόπο ανασυνθέτει όχι μόνο τα γνωστά ήδη στοιχεία από τη ζωή του Καραθεοδωρή, αλλά και την ψυχοσύνθεσή του, τις επιδράσεις που δέχτηκε από το περιβάλλον του αλλά και την επίδραση που άσκησε στη σύγχρονή του αλλά και τη μεταγενέστερη επιστημονική κοινότητα. Ο συγγραφέας στα μυθιστορηματικά πλαίσια του έργου προσεγγίζει τον άνθρωπο Καραθεοδωρή με στοργή αλλά και κριτική ματιά, στέκεται στο συναισθηματικό του κόσμο και στις σχέσεις του με την οικογένειά του (πατέρα αφού έχασε τη μητέρα του σε ηλικία 6 ετών, αδελφή, σύζυγο, παιδιά), φωτίζει άγνωστες ως τώρα πτυχές του χαρακτήρα του και της δραστηριότητάς του μέσα από ανέκδοτες ή και δημοσιευμένες επιστολές, αρκετές από τις οποίες περιλαμβάνονται στο σώμα του βιβλίου. Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να έχει μια πλήρη εικόνα όχι μόνο για τον επιστήμονα, αλλά και για τον άνθρωπο Καραθεοδωρή. Το βιβλίο συνοδεύεται από παράρτημα με χειρόγραφα επιστολών του Καραθεοδωρή αλλά και μια εμπεριστατωμένη ανάλυση του γενεαλογικού δέντρου των Καραθεοδωρή, γραμμένη από τον Στέφανο Γερουλάνο, καθηγητή χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και απόγονο της ευρύτερης οικογένειας Καραθεοδωρή. Στο τέλος παρατίθεται ενδεικτική βιβλιογραφία για τον αναγνώστη που θα επιθυμούσε εξειδικευμένη πληροφόρηση.
Πρόκειται για άλλη μια ουσιαστική και ποιοτικά άψογη προσπάθεια του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη . Αξίζει να την προσέξουμε!
