Γράφει η Λεύκη Σαραντινού
Στην Ελλάδα γνωρίζουμε ελάχιστα για τη λογοτεχνία του μακρινού Βορρά, και αυτά τα οποία γνωρίζουμε αφορούν κυρίως την αστυνομική λογοτεχνία. Μετρημένοι στα δάχτυλα είναι, επομένως, οι Έλληνες αναγνώστες που έχουν διαβάσει κλασική δανέζικη λογοτεχνία του εικοστού αιώνα, όπως την παρούσα συγγραφέα Τόβε Ντιτλέουσεν, η οποία είναι και μία από τις πιο σημαντικές συγγραφείς της μικρής αυτής σκανδιναβικής χώρας. «Η τριλογία της Κοπεγχάγης» θεωρείται το απόλυτο αριστούργημά μιας συγγραφέως η οποία γεννήθηκε το 1917, από μικρή ονειρευόταν να γίνει ποιήτρια, έζησε μια ταραγμένη ζωή και έθεσε τελικά η ίδια τέλος στη ζωή της στα πενήντα οκτώ της έτη, μετά από τέσσερις γάμους και μια ζωή γεμάτη εξαρτήσεις από τοξικές ουσίες και ψυχολογικά προβλήματα.
Το πρώτο μέρος του έργου γράφτηκε το 1967 και τιτλοφορείται Παιδική ηλικία. Σε αυτό η συγγραφέας αφηγείται τα παιδικά της χρόνια σε μια εργατική γειτονιά της Κοπεγχάγης. Η Τόβε είναι ένα παιδί διαφορετικό, ένα παιδί απροσάρμοστο στο περιβάλλον του, κυρίως επειδή εμφορείται από το όνειρο της συγγραφής. Η Τόβε είναι μία ανερχόμενη ποιήτρια και λογοτέχνης, κάτι το οποίο θα φανεί ξεκάθαρα στο επόμενο μέρος της τριλογίας με τίτλο Νιάτα- το οποίο γράφτηκε επίσης το 1967. Σε αυτό η συγγραφέας θα μας περιγράψει τα πρώτα ξυπνήματα της σεξουαλικότητάς της, αλλά και τις απαρχές της καριέρας της και της ανεξαρτησίας από την οικογένειά της μετά από τη γνωριμία με τον πρώτο της σύζυγο, έναν εκδότη που θα τη βοηθήσει να πραγματοποιήσει το όνειρο της συγγραφής. Το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας έχει τίτλο Εξάρτηση και είναι το συγκλονιστικότερο απ’ όλα, αφού σε αυτό η αφηγήτρια θα επικεντρωθεί στις τραγικές εμπειρίες της από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, έναν εφιάλτη στον οποίο κύλισε εξ’ αιτίας του τρίτου συζύγου της.
Το είδος της εξομολογητικής αυτοβιογραφίας σήμερα γνωρίζει άνθηση. Έτσι και η τριλογία της Κοπεγχάγης εντάσσεται ακριβώς σε αυτό το είδος του μυθιστορήματος, εξομολογητικό, αυτοβιογραφικό, που αποτελεί τοιχογραφία μίας ολόκληρης εποχής. Το παρόν πόνημα, βέβαια, δικαίως εντάσσεται και στο είδος της φεμινιστικής λογοτεχνίας μιας και γυναίκα είναι η αυτοβιογραφούμενη πρωταγωνίστρια. Η Ντιτλέουσν παρουσιάζει διαδοχικά όλους τους ρόλους που έχει στον εικοστό αιώνα μία γυναίκα, ρόλοι που διαρκώς συγκρούονται μεταξύ τους: κόρη, σύζυγος, μητέρα. Το γεγονός αυτό θα κάνει όλες τις σημερινές αναγνώστριες να νιώσουν εξαιρετικά οικεία με το βιβλίο αυτό, αφού οι αλληλοσυγκρουόμενοι ρόλοι στη ζωή μιας γυναίκας εν έχουν αλλάξει ούτε στο ελάχιστο ούτε στον εικοστό πρώτο αιώνα.
Ο τελευταίος ρόλος ο οποίος θα ενδυθεί η Ντιτλέουσεν είναι αυτός της εξαρτημένης από το αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες γυναίκας. Αυτό το κομμάτι του βιβλίου θα ταράξει και θα συγκινήσει τους αναγνώστες, αφού, όσοι από αυτούς δεν έχουν εμπειρία σε τέτοιου είδους αναγνώσματα θα εκπλαγούν και θα απορήσουν με τα τεχνάσματα στα οποία μπορεί να καταφύγει ένας τοξικομανής προκειμένου να αποκτήσει τη δόση του.
Η τριλογία περιγράφει ουσιαστικά την τραγική πορεία μιας γυναίκας που ξεκινά τη ζωή της γεμάτη όνειρα και καταλήγει τελικά μα περιθωριοποιηθεί μετά από τα τραγικά συναπαντήματα με τη ζωή και τις δυσάρεστες πολλές φορές εκπλήξεις που της επιφυλάσσει. Δυνατό, συγκινητικό, ευαίσθητο, εξομολογητικό και άκρως γυναικείο, το τριμερές μυθιστόρημα της Ντιτλέουσεν αποτελεί πράγματι μία κορυφαία νότα στην κλασική λογοτεχνία.
