Γράφει ο Κ.Γ. Βασιλείου
«Η νύφη που δεν γέλασε» (Εκδόσεις Βακχικόν) είναι ένα αφήγημα 200 σελίδων, μέσα στις οποίες αναδεικνύονται μορφές ψυχολογικού ρεαλισμού, ήτοι εμβάθυνση στα άδυτα του υποσυνείδητου, όπου εδράζονται συναισθήματα, φόβοι, εντυπώσεις, κίνητρα, λογικά παράδοξα, ευαισθησίες, αυτοεκτίμηση, επιθετικότητα κλπ. Πρόκειται για ψυχοφελές ανάγνωσμα με πολλαπλές αναφορές στην επιστήμη της συγγραφέως, Θ. Παπαδοπούλου-Χαμουζά, την ψυχοδυναμική, την ψυχοθεραπεία· προσεγγίζονται επιτυχώς οι χαρακτήρες του έργου και σκιαγραφούνται εναργώς οι συγκρούσεις τους· διερευνώνται εις βάθος οι συμπεριφορές των ηρώων και πείθεται ο αναγνώστης, ότι τα επί μέρους δρώμενα δεν αποτελούν προϊόντα της φαντασίας, αλλά καθημερινά συμβάντα· η λογική κλονίζεται πολλάκις ενώπιον των ανεξέλεγκτων παθών.
Η συγγραφέας προειδοποιεί για κάποιο ταξίδι «που έχει αφετηρία το οικείο λιμάνι του συνειδητού και προορισμό τα αχαρτογράφητα νερά του ασυνειδήτου». Χρησιμοποιεί, ως αφηγήτρια, την Ζακυνθινή Ελπίδα, η οποία περιγράφει την ανυπόφορη συμβίωση του Άγγελου και της Βιολέτας, συγκατοίκων της, σε διπλανό διαμέρισμα· σύντομα γίνεται φίλη με την Βιολέτα, μαθαίνει για τα νεανικά της χρόνια στη Γερμανία, για την υιοθεσία της και την δραπέτευση από τους θετούς γονείς, για το αποτυχημένο προξενιό με έναν αγρότη και για τον γάμο της με τον Άγγελο που σημαδεύτηκε από την απαίτηση του γαμπρού να του δώσουν, ως προίκα (θεσμός αναχρονιστικός, που έχει καταργηθεί, πλην εξακολουθεί να ισχύει με άλλη μορφή) τα μετρητά της Βιολέτας, γεγονός που στιγμάτισε αρνητικά τη σχέση τους· η συμβίωση αυτή, όμως, δεν ευοδώθηκε, ούτε ακόμη και όταν γεννήθηκαν δύο άρρενες απόγονοι· ο Άγγελος θα έμενε «διασκορπισμένος, κατακερματισμένος και συναισθηματικά αποστασιοποιημένος από τη δική του οικογένεια»· η Βιολέτα «συναισθηματικά στεγνή» οδηγήθηκε σε κατάθλιψη· ο σύζυγός της αρεσκόταν σε ξένες γυναίκες, με αρχή μια θεία της συζύγου του μέχρι τη Μαρίζα, ένα άξεστο κι αμόρφωτο παντρεμένο θηλυκό, που έμελλε να τον συντροφεύει ερωτικά σ' έναν μόνιμο δεσμό· όμως, όταν η Βιολέτα βυθιζόταν στην ψυχική της ασθένεια, ο Άγγελος τής συμπαραστεκόταν με υπερβολική αφοσίωση.
Η Ελπίδα γνώρισε τον πρωτότοκο γιο των γειτόνων της, τον Άνθιμο, έναν κλειστό χαρακτήρα, σαφώς επηρεασμένο από το οικογενειακό του περιβάλλον· τον επισκέφθηκε στο γραφείο του, για να την συνδράμει σε κάποια εργασία της, με την Ελπίδα να σκέπτεται πως «τα μάτια του με έλκυαν να βουτήξω στο κενό και ν' ανακαλύψω τον πραγματικό του εαυτό... να αγγίξω το καλά κρυμμένο κομμάτι του εαυτού του...»· η συνάντηση εκείνη κατέληξε σε μια αποτυχημένη απόπειρα του Άνθιμου να της επιτεθεί· την επομένη, η λυπημένη Ελπίδα προσέτρεξε σε κάποια φίλη της, που αποφάνθηκε πως «σε παίζει... γιατί σε είδε άβγαλτη και σε δουλεύει... αυτοί οι άντρες θέλουν μπασμένες γυναίκες και όχι μωρά»· συναντήθηκε πάλι με τον Άνθιμο, μετά από μήνες, σε κάποια συγκέντρωση φίλων, ο οποίος περιτριγυριζόταν από εκθαμβωτικά θηλυκά· η Ελπίδα επέστρεψε στο νησί της για να αποτοξινωθεί και βρέθηκε στη θαλπωρή της οικογένειάς της· ο Άγγελος της τηλεφώνησε ότι η Βιολέτα είχε πάθει έμφραγμα και ότι έπρεπε να επιστρέψει στην Αθήνα για να την βοηθήσει· η Ελπίδα επέστρεψε, η Βιολέτα ξεπέρασε το πρόβλημα και οι Άνθιμος και Ελπίδα συνουσιάστηκαν («είχα ήδη παραδώσει την ψυχή μου και ακολούθησε το σώμα μου»)· η Ελπίδα συμπαραστάθηκε στην Βιολέτα, η οποία της αποκάλυψε τα γράμματα της ερωμένης του Άγγελου προς αυτόν, από τα οποία συμπέρανε την «ανύπαρκτη αυτοπεποίθησή της» και ότι «η σχέση τους, εκτός από πάθος είχε και απαξίωση»· τελικά η Ελπίδα έφυγε οριστικά μακριά από αυτήν την οικογένεια, γιατί κινδύνευε να εγκλωβιστεί στις αδυναμίες της και ιδιαίτερα του Άνθιμου στον οποίο απευθύνει τον αποχαιρετιστήριο λόγο της «δεν αντέχω να γίνω μια νέα Βιολέτα. Ο δικός μου Άγγελος θα έχει δυνατά φτερά, αλλά θα χαϊδεύουν σαν μετάξι και δεν θα σκίζουν την ψυχή. Κι εγώ θα φροντίζω, όσο ζω, να λάμπουν από φως και ευτυχία».
«Η Νύφη που δεν γέλασε» ζωγραφίζει με αδρά χρώματα την πολιτισμική σύγκρουση ανόμοιων ατόμων, είτε ανήκουν στο ίδιο περιβάλλον, είτε σε διαφορετικό· επιχειρεί μια ερμηνευτική προσέγγιση, προσλαμβάνοντας όλες τις πτυχές του προβλήματος· αποφεύγει να επιρρίψει την αποκλειστική ευθύνη στον ένοχο, υποθέτοντας πως και οι αθώοι έχουν μερίδιο ευθύνης στην αποτυχία. Η Θ. Παπαδοπούλου-Χαμουζά αναδεικνύει λογοτεχνικό ταλέντο, κυρίως όμως πλήρη γνώση των προσώπων του μυθιστορήματος· ο αναδιδόμενος σε ορισμένα σημεία διδακτισμός ενέχει το στοιχείο της υπερβολής, όταν μάλιστα ο λόγος προέρχεται από εκείνους που λογικά δεν γνωρίζουν εις βάθος τα αίτια της ανθρώπινης συμπεριφοράς· αυτή πάντως η παρατήρηση δεν αναιρεί τη γλαφυρότητα της περιγραφής.
Το κρινόμενο μυθιστόρημα, παρ' όλον ότι περιέχει πληθώρα επεισοδίων, που συχνά επιβαρύνουν τη στρωτή αφήγηση, διακρίνεται από αληθοφανείς διαπιστώσεις και άφθονα στοιχεία της επιστήμης της ψυχολογίας, στην οποία ερμηνεύονται οι ατομικές σχέσεις προς διαλεύκανση του εσωτερικού κόσμου και ανεύρεση θεραπευτικών μεθόδων για τα ανθρώπινα αδιέξοδα.
